Günaydın Dostlar,
Yılın ilk dokuz ayını
geride bıraktık. Gelin beraberce eylül ayındaki gelişmelere bir göz atalım.
Türkiye'de, temmuzda %18,95 olan yıllık tüketici enflasyonu, ağustosta %19,25’e yükseldi. Böylece enflasyon son 28 ayın zirvesine ulaşmış oldu. Bu aşamada, açıklanan resmi enflasyon Merkez Bankasının %19’luk politika faizini geride bırakmış oldu. Bir önceki aya göre açıklanan enflasyon da %1,12 oldu.
ÜFE (Üretici Fiyat
Endeksi) de %2,77 oranında arttı ve
yıllık enflasyon %45,52 oldu.
Gördüğünüz gibi ikisi de zirve yaptı ve ikisinin arasındaki makas çok açıldı.
Cari denge temmuzda 683 milyon dolar açık verdi. Ekonomistlerin
beklentisi, açığın 530 milyon dolar
seviyesinde gerçekleşmesi yönündeydi. Haziran ayında denge 1,13 milyar dolar
açık kaydetmişti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının açıkladığı verilere göre
on iki aylık cari işlemler açığı 27,8
milyar dolar oldu.
Açıklanan rakamlara bakıldığında, işsiz sayısı bir önceki aya göre 506
bin kişi artarak 3 milyon 902 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 1,4
puanlık artış ile %12,0 seviyesinde
gerçekleşti.
Merkez Bankası 23 Eylül’de politika faizini %19’dan %18’e indirdi. Piyasada genel beklenti faizin sabit tutulması yönündeydi. Piyasa tarafından “sürpriz” olarak değerlendirilen indirim, dolar kurunun çok kısa bir sürede 8,80 TL’nin üzerine çıkarak rekor kırmasına neden oldu.
Amerika'da, tarım dışı istihdam
ağustosta 235 bin artışla
beklentilerin çok altında kaldı. Ortalama artış beklentisi 735 bindi. 235
binlik rakam, ABD’de son yedi ayın en düşük istihdam artışı oldu. Daha önce 943
bin olarak açıklanan temmuz ayı istihdam artışı, 1,05 milyona revize edildi.
İstihdam artışının sert şekilde zayıflamasında varyanta bağlı olarak hasta
sayılarındaki artışın etkili olduğu belirtiliyor.
Ağustos ayında
işsizlik oranı %5,2 olarak
açıklandı.
Tüketici fiyat
endeksi, ağustosta yılın aynı dönemine göre %5,3 artarak ekonomistlerin beklentilerine paralel gerçekleşti.
Tüketici fiyatları bir önceki aya göre ise %0,3’lik
artış kaydetti. Bu veriye ilişkin beklentiler de %0,4 olarak belirlenmişti.
ABD’de ÜFE tedarik
zincirinde yaşanan sıkıntıların üretim maliyetlerini artırmasıyla ağustosta
tahminlerin üzerinde arttı. Çalışma Bakanlığının verilerine göre ÜFE ağustosta
aylık bazda %0,7 arttı ve %8,3 ile 2010’dan beri en büyük yıllık
artışı kaydetti. Beklentiler aylık %0,6, yıllık olarak da %8,2 artması
yönündeydi.
ABD'de perakende
satışlar ağustosta aylık bazda yüzde 0,7 artış kaydederek sürpriz yaptı. Ekonomistlerin
ortalama beklentisi yüzde 0,8'lik düşüş yönündeydi. Temmuzda perakende
satışlardaki yüzde 1,1'lik düşüş ise yüzde 1,8 düşüş olarak revize edildi.
ABD Merkez Bankası (Fed) politika faizini değiştirmedi. Politika faizi yüzde %0,00 ve %0,25 aralığında sabit kaldı. Karar metninde, salgının yarattığı sorunlardaki iyileşmenin devam etmesi halinde varlık alım programında yakın zamanda ılımlı bir azaltmaya gidilebileceği belirtildi.
Kanada'da yıllık
tüketici enflasyonu ağustosta %4,1'e
yükseldi. Bu oran, 2003 yılı sonrası dönemin en yükseği oldu.
Euro Bölgesi’nde enflasyon ağustos ayında aylık %0,4 artarak yıllık bazda
%3,0 seviyesine çıktı, bu oran son
10 yılın en yükseği oldu.
Almanya’da
enflasyon ağustos ayında yıllık %4,1 ile
tüm zamanların (1997’den beri) en yüksek seviyesini gördü.
Süpermarket Alışverişi
Benim aldığım ürünlerin
fiyatları, benim aldığım süpermarkette eylül ayında geçen aya göre %0,47 oranında azaldı. Bu azalışla beraber yılbaşından beri
toplam artış oranı da %12,89 oldu. Elimizdeki dokuz aylık veriyi
bütün yıl bazında düşünürsek şu anda %17,18 civarında bir yıllık süpermarket enflasyon
oranına doğru gidiyoruz. Muhtemelen bu oran önümüzdeki aylarda artacaktır.
Geçen aya göre fiyatı en
fazla artan ürünler: Patates: %57,79, Dolmalık Biber: %27,80, Kâğıt Havlu: %24,77,
Atom Salata: %21,54,
Soğan: %17,10.
Sürekli
televizyonlarda soğan ve patatesin elde kaldığı yönünde haberler izlerken
ikisinin de fiyatı en çok artan ürünler arasında olması ilginç oldu.
Geçen aya göre fiyatı en
fazla düşen ürünler: Hıyar: %34,22, Limon: %33,83, Tuvalet Kâğıdı: %22,22,
Duş Jeli: %20,52,
Elma: %16,77.
Yılbaşına göre fiyatı en
fazla artan ürünler: Piliç Bonfile: %62,38, Limon: %60,52 Soğan: %46,87,
Demlik Poşet Çay: %43,93, Dolmalık Biber: %36,82.
Yılbaşına göre fiyatı
en fazla düşen ürünler: Duş Jeli: %25,52, Hıyar: %23,82, Ceviz: %10,46, Yumuşatıcı: %5,95,
Zemin Temizlik Jeli: %5,84.
Peki, bu artışlar ve
indirimler bu ay en çok hangi günlerde olmuş? Artışlar en çok salı (%22,73) ve perşembe günlerinde olmuş (%19,70).
İndirimler de en çok perşembe (%26,67) ve pazartesi günlerinde olmuş (%24,44).
Hatırlayacağınız gibi
ocak ayında, takip ettiğim 50 süpermarket ürününden 28 tanesinin fiyatı hiç
değişmemişti. Şubat ayı sonunda yılın ilk gününden beri fiyatı hiç değişmeyen
ürün sayısı 17’ye inmişti. Temmuz ayı sonunda fiyatı hiç değişmeyen tek bir
ürün bile kalmadı. Bu rakam haziran ayında 5’ti. Son kalan beş ürün yedi ay
direnebildi ve pes ettiler.
İndirimler süpermarketlerde bütün hızıyla devam ediyor. Her
gün bir şeyler ciddi boyutta indirimde oluyor. Biraz takip ederseniz çok uygun
fiyatlarla alışveriş yapabilirsiniz.
Damacana
Nisan ayında damacana fiyatları %6,06
oranında arttıktan sonra bugüne kadar başka bir değişiklik olmadı. Damacana
siparişlerinizi akıllı telefonlar üzerindeki aplikasyonlar üzerinden vermenizi
şiddetle tavsiye ederim. Hemen hemen her markanın kendi aplikasyonu var.
Uygulamayı telefonunuza indirip siparişlerinizi buradan vermezseniz bayilerin
belirlediği fiyatlardan ödeme yapmak zorunda kalabilirsiniz.
Şeker
Eylül ayında, şeker fiyatı Ağustos 2021 fiyatlarına göre
dünya borsalarında %3,81 (USD)
oranında arttı. Böylece Aralık 2020’den beri toplam artış da %22,89 olarak
hesap edildi.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 513,40 USD
(23 Eylül 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 418,70 USD (22 Haziran 2021)
Eylül 2020’den beri Londra Borsası’nda şeker fiyatının ne
kadar değiştiğine bakarsak %35,92 oranında artmış olduğunu görüyoruz.
Türk Şeker fiyatı 3,93
TL/Kg olarak devam ediyor. Bu da gösteriyor ki şeker fiyatı üretimden rafa
gelinceye kadar (nakliyat, ambalaj, işçilik gibi kalemler eklenince) yaklaşık
olarak %48,85 oranında artıyor.
Süpermarket raflarındaki şeker fiyatlarında bir değişiklik
olmadı.
Kahve - Kakao
Kahve fiyatı 2021'de son yılların zirvesine ulaştı. Emtia
eylül ayında üst üste 11. aylık yükselişini kaydetti. Bu yükselişin arkasında
büyük oranda, hava koşulları kaynaklı arz sıkıntılarına ve salgın sebebiyle
navlun fiyatlarında yaşanan artışa yönelik endişeler vardı.
Eylül ayında kahve fiyatı Ağustos 2021 fiyatlarına göre
dünya borsalarında %4,12 (USD)
oranında arttı. Böylece Aralık 2020’den beri toplam artış da %55,70 olarak
hesap edildi.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 207,80 USD
(26 Temmuz 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 120,90 USD (06 Ocak 2021)
Eylül 2020’den beri Amerika Borsası’nda kahve fiyatının ne
kadar değiştiğine bakarsak %52,69 oranında artmış olduğunu görüyoruz.
Süpermarket raflarındaki kahve fiyatları eylül ayında %6,87 oranında
arttı.
Kakao fiyatı eylül ayında Ağustos 2021 fiyatlarına göre dünya borsalarında %5,20 (GBP) oranında arttı. Böylece yılbaşından beri
toplam artış da %4,94 olarak
hesap edildi.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 1.970,00 GBP
(03 Mart 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 1.542,00 GBP (14 Temmuz 2021)
Eylül 2020’den beri Londra Borsası’nda kakao fiyatının ne
kadar değiştiğine bakarsak %1,32 oranında
azalmış olduğunu görüyoruz.
Süpermarket raflarındaki kakao fiyatlarında bir değişiklik
olmadı.
Yumurta
Ağustos ayında yumurta fiyatları Temmuz 2021’e göre Başmakçı
Borsası’nda %18,96 oranında artmıştı. Eylül ayında %18,18
oranında bir artış daha oldu. Başta yem olmak üzere yumurtacıların girdilerinin
çoğuna gelen zamlar fiyatların bu seviyeye çıkmasının en büyük nedeni. Yem
olarak kullanılan ürünlerin çoğunun fiyatı geçen seneden bugüne kadar %100
civarında arttı. Başmakçı, Türkiye’de yumurta fiyatlarını belirleyen önemli
borsalardan biridir. Toplamda da Aralık 2020’ye göre yumurta fiyatları %13,97 oranında artmış oldu.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 0,80 TL
(13 Eylül 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 0,45 TL (05 Temmuz 2021)
Eylül 2020 ile mukayese ettiğimizde yumurta fiyatının %82,78 oranında artmış olduğunu görüyoruz.
Bu artışlar marketlere nasıl yansıdı? Yumurta, raflarda
geçen aya göre %2,99 oranında arttı.
Toplamda da Aralık 2020’ye göre marketlerde yumurta
fiyatları %3,71
oranında artmış oldu.
Bu ayki duruma bakarsak yumurta fiyatı üreticiden rafa
gelene kadar yaklaşık %20,00 oranında
artmış oluyor.
Süt
Hatırlayacağınız gibi, yılın ilk gününde çiğ süt fiyatları %21,74 oranında
artmıştı ve bu da yılın ilk gününden itibaren fiyatlara yansımıştı. Temmuz
ayı içinde %14,29
oranında bir zam daha yapılmıştı. Eylül ayında başka bir gelişme olmadı.
Böylece Aralık 2020 ile mukayese ettiğimizde toplam %39,13
oranında zam yapılmış oldu.
Eylül 2020’den beri süt fiyatının ne kadar değiştiğine
bakarsak %39,13
oranında artmış olduğunu görüyoruz.
İçki - Sigara
Benim takip ettiğim içki (yerli) ve
sigara fiyatlarında eylül ayında hiçbir değişiklik olmadı.
Doğalgaz - Elektrik - Su
Doğalgaz fiyatlarına 1 Temmuz 2021 %12 oranında zam
yapıldığı açıklanmıştı. Yılın ilk altı ayında da %1’lik zamlar yapılmıştı. Ağustos ve eylülde zam yapılmadı. Yılbaşından
beri toplam artış %18,95
oldu. Her ne kadar açıklanan toplam artış %18,95
olsa da, benim faturam bu dönemde %20,81 oranında arttı.
Elektrik fiyatlarına hatırlayacağınız gibi temmuz ayında %15 oranında zam
yapılmıştı. Bunun bir kısmı temmuz ayına yansımış, büyük bir kısmı da ağustosa
kalmıştı. Eylül ayında geçen aya göre fiyatlarda bir değişiklik olmadı. Böylece
elektrik fiyatı Aralık 2020’den beri toplamda %22,19 oranında artmış oldu. 1
Ocak 2021’de de %6’lık bir zam yapılmıştı.
Su fiyatlarına İSKİ 1 Ocak 2021 tarihinde %6,84 oranında zam yapmıştı. Eylül ayında %15,60
oranında bir zam daha yapıldı. Bu fiyatın üzerine KDV ve ÇTV eklendiğini de
ayrıca belirteyim. Su fiyatı kullandığınız miktara çok bağlı. 15m3’e
kadar olan kullanımlarda birim fiyat 5,56TL/m3,
15m3’ün üstündeki kullanımlar için birim fiyat 8,35TL/m3. Gördüğünüz gibi arada çok fark var. Her ne
kadar fiyat 5,56TL/m3 olsa
da bu fiyatı faturanızda hiçbir zaman göremiyorsunuz. İSKİ’nin kullandığınız
her m3 başına 0,200m3
suyu insani kullanım hakkı olarak ücretsiz olarak verdiğini de belirtmek
isterim.
Ham
Petrol
ABD’de yoğun petrol üretiminin yapıldığı Meksika Körfezi’nde
etkili olan Ida Kasırgası nedeniyle üretimin durmasından dolayı ayın ilk
yarısından itibaren fiyatlar artmaya başladı. ABD’nin açıkladığı verilere göre kasırga sonucu üretimin durması nedeniyle ülkede ham petrol stokları eylülün
ikinci haftasında 6 milyon varil azaldı.
Dördüncü çeyrek ve kuzey yarımkürede kış yaklaşırken bazı
yatırımcılar fiyatların artmaya devam edeceği görüşünde. Yatırımcılar,
piyasadaki açığın beklenenden daha büyük olduğunu düşünüyorlar ve Brent için
yıl sonu tahminini 90,00 USD’ye
çıkardılar.
Brent petrol fiyatı (USD), eylül ayında bir önceki aya göre %6,13 oranında arttı. Bu artışla beraber Aralık
2020’den beri toplam artış %48,55 oldu.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 79,53 USD
(27 Eylül 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 51,09 USD (04 Ocak 2021)
Eylül 2020’den beri Brent petrol fiyatının ne kadar
değiştiğine bakarsak %78,70 oranında artmış olduğunu görüyoruz.
Dolar - Euro
Dolar kuru, Merkez Bankasının faiz indirme kararından sonra bu
yılki en yüksek değerine ulaştı.
Eylül ayında dolar endeksi bir önceki aya göre %0,11
oranında değer kazandı.
ABD 10 yıllık tahvil faizleri geçen aya göre %6,92
oranında değer kazandı.
Dolar eylül ayında geçen aya göre %0,45
oranında değer kazandı. Bu artışla beraber Aralık 2020’ye göre toplamda %10,22
oranında değer kazanmış oldu.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 8,8745 TL
(29 Eylül 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 6,9275 TL (17 Şubat 2021)
Eylül 2020’de dolara yatırım yapmış olsaydınız Eylül 2021’de
ne kadar kazanmış olurdunuz? %13,51.
Gelin bir de 2019’a bakalım. Eylül 2019’da dolara yatırım yapmış olsaydınız Eylül 2021’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %49,21.
Euro/USD oranı eylül ayında geçen aya göre %0,02
oranında arttı. Bu artışla beraber Aralık 2020’den beri toplamda %3,29
oranında azalmış oldu.
Euro da geçen aya göre %0,60 oranında
değer kazandı. Bu artışla beraber Aralık 2020’ye göre toplamda (dolara benzer
bir şekilde) %6,83 oranında değer kazandı.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 10,5350 TL
(05 Haziran 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 8,4019 TL (19 Şubat 2021)
Eylül 2020’de euroya yatırım yapmış olsaydınız Eylül 2021’de
ne kadar kazanmış olurdunuz? %13,37.
Bir de 2019’a bakalım. Eylül 2019’da euroya yatırım yapmış
olsaydınız Eylül 2021’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %59,59.
Altın - Gümüş - Platin
Altın fiyatları, ABD'de 16 Eylül’de açıklanan perakende satış verisinin beklentilerin üstünde ve
güçlü bir artış göstermesi neticesinde düştü.. Ayın
ikinci yarısında da hazine tahvili faizlerindeki artış ve doların diğer para
birimlerine karşı değer kazanmasıyla 1.740 USD’nin altına geriledi. Gram altın ise küresel altın fiyatlarındaki
düşüşe rağmen dolar/TL'nin rekor yüksek seviyelere yakın bir seyir izlemesiyle
500 TL sınırında bulunuyor.
Gram altın eylül ayında geçen aya göre %0,67
oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %6,41
oranında değer kazanmış oldu.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 527,196 TL
(02 Haziran 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 397,250 TL (18 Şubat 2021)
Eylül 2020’de altına yatırım yapmış olsaydınız Eylül 2021’de
ne kadar kazanmış olurdunuz? %5,01.
Ons altın eylül ayında geçen aya göre %0,38 oranında değer kaybetti. Şu
anda Aralık 2020’ye göre %4,55 oranında
değer kaybetmiş durumda.
Eylül ayında altının gümüşe oranı %2,46
oranında artarak 74,471 olarak
gerçekleşti.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 80,191
(29 Eylül 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 63,359 (01 Şubat 2021)
Gümüş, nisan-haziran döneminde yükseliş gösterip haziran ayı
ortasında yönünü aşağı çevirdi ve ağustosta 22,00 dolara yaklaşarak kasım ayı
sonrası en düşük değerini gördü.
Gümüş ağustos ayını kayıpla tamamlamasının ardından eylülde
de zayıf kalmaya devam etti. Eylül başında 24,85 dolara çıkan fiyat, ay
ortasında dolar baskısının artmasıyla 23,50 doların altına geriledi.
Gram gümüş fiyatları eylül ayında geçen aya göre %1,85 oranında değer kaybetti. Toplamda Aralık 2020’den
beri %3,84
oranında değer kazanmış oldu.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 7,7552 TL
(02 Haziran 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 5,9212 TL (15 Ocak 2021)
Eylül 2020’de gümüşe yatırım yapmış olsaydınız Eylül 2021’de
ne kadar kazanmış olurdunuz? %2,00. Bu oran üç ay önce %92,71 idi.
Ons gümüş eylül ayında geçen aya göre %2,74 oranında değer kaybetti. Bu düşüşle
beraber toplamda Aralık 2020’den beri %7,43 oranında değer kaybetmiş oldu.
Platin fiyatları, eylül ayında geçen aya göre %2,47 oranında
değer kaybetti. Toplamda Aralık 2020’den beri %5,28 oranında değer kazanmış
oldu.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 10.348,98 TL
(14 Mayıs 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 7.708,46 TL (11 Ocak 2021)
Eylül 2020’de platine yatırım yapmış olsaydınız Eylül
2021’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %22,36.
Ons platin eylül ayında geçen aya göre %3,47 oranında değer kaybetti. Bu düşüşle
beraber toplamda Aralık 2020’den beri %7,09 oranında değer kaybetmiş oldu.
Metaller
Metal fiyatları Londra Metal Borsası tarafından açıklanıyor
ve dünyanın her yerinde Amerikan doları üzerinden işlem görüyor.
Alüminyum, eylül ayında bu yılki en yüksek değerine ulaştı. Fiyatlarda Çin’deki
arz sıkışıklığı ve küresel toparlanma ile birlikte artan talep rol oynarken
alüminyum üretiminde önemli bir girdi olan boksit zengini Gine’de yaşanan darbe
de arz endişelerini arttırdı.
Alüminyum eylül ayında geçen aya göre %8,73
oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %40,64
oranında değer kazanmış oldu.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 2.949,00 USD
(13 Eylül 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 1.951,50 USD (19 Ocak 2021)
Eylül 2020’den beri alüminyum fiyatının ne kadar değiştiğine
bakarsak %63,06
oranında artmış olduğunu görüyoruz.
Alüminyum
Alaşım, eylül ayında geçen aya göre %9,41 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık
2020’den beri %30,87
oranında değer kazanmış oldu.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 3.000,00 USD
(09 Eylül 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 1.875,50 USD (21 Nisan 2021)
Eylül 2020’den beri alüminyum alaşım fiyatının ne kadar
değiştiğine bakarsak %67,10 oranında artmış olduğunu görüyoruz.
Kurşun, eylül ayında geçen aya göre %6,91 oranında
değer kaybetti. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %12,29 oranında değer kazanmış
oldu.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 2.504,00 USD
(18 Ağustos 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 1.896,00 USD (18 Mart 2021)
Eylül 2020’den beri kurşun fiyatının ne kadar değiştiğine
bakarsak %20,33
oranında artmış olduğunu görüyoruz.
Çinko, eylül ayında geçen aya göre %2,00 oranında
değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %9,32 oranında değer kazanmış
oldu.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 3.109,50 USD
(24 Eylül 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 2.539,00 USD (2 Şubat 2021)
Eylül 2020’den beri çinko fiyatının ne kadar değiştiğine
bakarsak %24,55
oranında artmış olduğunu görüyoruz.
Bakır, eylül ayında geçen aya göre %0,15 oranında
değer kaybetti. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %20,21 oranında değer kazanmış
oldu.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 10.724,50 USD
(10 Mayıs 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 7.741,50 USD (1 Ocak 2021)
Eylül 2020’den beri bakır fiyatının ne kadar değiştiğine
bakarsak %39,13
oranında artmış olduğunu görüyoruz.
Nikel, eylül ayında geçen aya göre %1,45 oranında
değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %15,67 oranında değer kazanmış
oldu.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 20.350,00 USD
(10 Eylül 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 15.907,00 USD (09 Mart 2021)
Eylül 2020’den beri nikel fiyatının ne kadar değiştiğine
bakarsak %30,90
oranında artmış olduğunu görüyoruz.
Kalay, eylül ayında geçen aya göre %0,35 oranında
değer kaybetti. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %77,61 oranında değer kazanmış
oldu.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 37.580,00 USD
(29 Eylül 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 20.540.00 USD (1 Ocak 2021)
Eylül 2020’den beri kalay fiyatının ne kadar değiştiğine
bakarsak %95,57
oranında artmış olduğunu görüyoruz.
Hasır
Çelik, eylül ayında geçen aya göre %3,68 oranında değer kaybetti. Böylece toplamda Aralık
2020’den beri %15,26
oranında değer kazanmış oldu.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 794,00 USD
(12 Mayıs 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 563,00 USD (1 Şubat 2021)
Eylül 2020’den beri hasır çelik fiyatının ne kadar
değiştiğine bakarsak %46,02 oranında artmış olduğunu görüyoruz.
Demir
Cevheri, eylül ayında geçen aya göre %23,34 oranında değer kaybetti. Böylece toplamda Aralık
2020’den beri %13,98
oranında değer kaybetmiş oldu.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 219,77 USD
(16 Temmuz 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 117,01 USD (20 Eylül 2021)
Eylül 2020’den beri demir cevheri fiyatının ne kadar
değiştiğine bakarsak %1,87 oranında artmış olduğunu görüyoruz.
Kereste
ABD'li inşaat şirketlerinin aktivitelerini
yavaşlatarak kerestedeki ralliyi sonlandırmasıyla birlikte emtia yılın
ilk döneminde kaydettiği %95'lik kazanımın neredeyse tamamını kaybetti.
Ekim 2020'de 927.000 ünitelik tarihi bir zirveye ulaşmanın
ardından, ABD'de yıllık yeni ev satışlarının hızı %20 civarında düştü. Bunun
sebebi de yüksek talebe rağmen her ay piyasaya daha az evin girmesi.
Amerika kereste (lumber) fiyatı eylül ayında geçen aya göre %11,53 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık
2020’den beri %29,23
oranında değer kaybetmiş oldu.
2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 1.686,00 USD
(07 Mayıs 2021)
2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 454,20 USD (19 Ağustos 2021)
Eylül 2020’den beri kereste fiyatının ne kadar değiştiğine
bakarsak %24,36 oranında azalmış olduğunu görüyoruz. Bu rakam üç ay
önce %159,38
seviyesindeydi.
Benzin - Motorin
Benzin fiyatları eylül ayında Ağustos 2021’e göre %0,15
oranında arttı. Böylece toplamda Aralık 2020’e göre toplam artış %8,54
oldu. 29 Eylül’de açıklanan 29 kuruşluk zam şimdilik pompa fiyatlarına
yansımadı.
Eylül ayında mazot fiyatları bir önceki aya göre %0,18
oranında arttı. Aralık 2020’ye göre toplam artış %11,59 oldu.
Eylül ayında fiyatlarda çok fazla bir değişiklik olmasa da
yakın zamanda fiyat artışı bekleyebiliriz. Türkiye’de benzin fiyatları dünya
ortalamasının çok altında seyrediyor. Her ne kadar 7,70-7,80 TL’lik fiyatlar
bize çok pahalı gelse de dünya ortalaması 12,00 TL’nin üzerinde. Petrol
fiyatları ülkeden ülkeye değişmediğine göre aradaki farkı devletimiz
göğüslüyor. Bu durum çok sürdürülebilir bir satış şekli olmadığına göre
fiyatlarda yeni bir düzenleme yapılması yakındır.
Bu
Ay Açıklanan Diğer Fiyat Güncellemeleri
Eylül ayı içerisinde çeltik alım fiyatları açıklandı.
Yapılan açıklamada fiyatların Baldo için 5.500
TL/Ton, Osmancık çeşidi için 4.500
TL/Ton ve Luna çeşidi için 4.000
TL/ton olarak belirlendiği belirtildi.
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Bandırmalı çekirdeksiz kuru
üzüm 6111 (10 numara) için 14,00 TL,
6112 (9 numara) için 13,00 TL, 6113
(8 numara) için 12,50 TL, 6114 (7
numara) için 12,00 TL fiyat
belirledi.
Şeker pancarı alım fiyatı ton başına 420 TL olarak açıklandı. Bu fiyat geçen yıla göre %25'lik bir
artışı ifade ediyor.
İzmir’de gevrek, boyoz ve poğaça fiyatlarına zam geldi. 2,00
TL’ye satılan ürünler yapılan %25’lik zam sonrası 2,50 TL oldu.
24 Eylül’den itibaren geçerli olmak üzere LPG oto gazın
litre fiyatına 15.00 kuruş zam
yapıldı. Bu artış pompa satış fiyatlarına da yansıtıldı.
Tüketici
Güven Endeksi
Tüketici Güven Endeksi, tüketicilerin kişisel mali durumları
ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ve gelecek dönem
beklentileri ile yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerini ölçmeyi
amaçlayan bir göstergedir. Tüketici Eğilim Anketi yapılarak belirlenir. Genelde
her ayın son haftasında açıklanır.
Endeks en düşük 0 en yüksek 200 değerleri alabilir. Endeksin
100’den yüksek olması tüketici güveninde iyimser durum, 100’den küçük olması da
tüketici güveninde kötümser durum olduğunu gösterir.
Takip etmeyen dostlarımız için böyle kısacık bir açıklama
yaptıktan sonra bakalım Türkiye’de eylül ayında durum nasıl? Eylül ayında
endeks değeri %1,8 oranında artarak 79,7 oldu. Gelecek 12 aylık döneme ilişkin
genel ekonomik durum beklentisi endeksi de ağustos ayında 75,3 iken,
eylül ayında %5,3 oranında artarak 79,3 oldu.
Gördüğünüz gibi endeks halen çok düşük bir değerde. Endeksin 100’den küçük
olması kötümser bir duruma işaret ediyor. Kısacası kötünün iyisi durumundayız.
Satınalma
Müdürleri Endeksleri (PMI)
Satınalma Müdürleri Endeksleri (Purchasing Managers’ Indexes
– PMI), ekonomik faaliyet koşullarının ölçümü konusunda gerek küresel piyasalar
gerekse ekonomi basını tarafından yakından takip edilen göstergeler arasında
yer almaktadır. Ekonomik faaliyet koşullarına ilişkin olarak ilgili ay
içerisinde açıklanan ilk verilerden biri olması, resmi verilerden önce
yayınlanması ve gerçekleşen verilerle gösterdiği korelasyon, PMI endekslerine
önemli bir öncü gösterge niteliği kazandırmaktadır.
IHS Markit tarafından oluşturulan PMI endeksleri birçok gelişmiş
ve gelişmekte olan ülkede imalat, hizmet, inşaat gibi sektörler için aylık
raporlar biçiminde kamuoyuna açıklanmaktadır. Doğal olarak bu çalışmayı yapan
başka firmalar da var. Endekslerin hesaplanması için yapılan ankette, katılımcı
firmalara üretim, yeni siparişler, stok düzeyleri, istihdam, tedarikçi
performansı ve fiyat eğilimleri gibi parametrelerin hangi yönde geliştiği
sorulmaktadır.
PMI’ların 50’den büyük olması önceki aya kıyasla bir
iyileşmeye ya da artışa işaret ederken 50’den küçük olması önceki aya göre
kötüleşme ya da düşüş olarak değerlendirilmektedir. Endeksler, sektörlerin
faaliyet konularındaki değişimin nicel büyüklüğünü değil de yönünü göstermesi
açısından bir eğilim göstergesi özelliği taşımaktadır.
Türkiye’de bu endeksler İstanbul Sanayi Odası tarafından IHS
Markit ile işbirliği kapsamında hazırlanıp her ay sanayicilerimiz ve kamuoyuyla
paylaşılmaktadır.
PMI endeksleri hakkında bilgi sahip olduğumuza göre gelin
beraberce başta Türkiye olmak üzere bazı önemli coğrafyalarda son aylardaki
duruma bakalım.
PMI İmalat Sanayi Raporu
Türkiye:
Nisan: 50,4, Mayıs: 49,3, Haziran: 51,3, Temmuz: 54,0,
Ağustos: 54,1, Eylül: 52,5.
ABD:
Nisan: 60,5, Mayıs: 62,1, Haziran: 62,1, Temmuz: 63,4,
Ağustos: 61,1, Eylül: 60,7.
AB:
Nisan: 62,9, Mayıs: 63,1, Haziran: 63,4, Temmuz: 62,8,
Ağustos: 61,4, Eylül: 58,6.
Almanya:
Nisan: 66,2, Mayıs: 64,4, Haziran: 65,1, Temmuz: 65,9,
Ağustos: 62,6, Eylül: 58,4.
Çin:
Nisan: 51,9, Mayıs: 52,0, Haziran: 51,3, Temmuz: 50,3,
Ağustos: 49,2, Eylül: 50,0.
Japonya:
Nisan: 53,6, Mayıs: 53,0, Haziran: 52,4, Temmuz: 53,0,
Ağustos: 52,7, Eylül: 51,5.
Global:
Nisan: 55,8, Mayıs: 56,0, Haziran: 55,5, Temmuz: 55,4,
Ağustos: 54,1, Eylül: 54,1.
Türkiye'de, faaliyet
koşullarındaki iyileşme trendi, üretim ve yeni siparişlerde devam eden büyümeye
bağlı olarak dördüncü aya ulaştı. Ancak eylül ayındaki artışlar önceki aya göre
yavaş gerçekleşti. Toplam iş hacminde devam eden büyüme, yeni ihracat
siparişlerinin yine belirgin şekilde artmasından destek buldu. Yeni
siparişlerdeki iyileşme ve kapasite artırmaya yönelik çabalar, firmaların
istihdam düzeyini eylül ayında da güçlü bir şekilde yükseltmesini sağladı.
Dostlar, daha önce de belirttiğim gibi bunlar Emin’in
enflasyonu ve Emin’in takip ettiği ürünlerin ve piyasaların durumu. Ne piyasa
analizi ne de sizlere nasıl hareket etmeniz gerektiği yönünde bir tavsiye. Herkesin
öncelikleri, gözlemleri ve risk tercihleri farklıdır. Alım alışkanlıklarınıza ve
alım yaptığınız yerlere göre sizin enflasyonunuz daha farklı olabilir. Bakalım
önümüzdeki aylarda ne gibi gelişmeler yaşayacağız.
Sağlıklı kalın, mutlu kalın…
