Günaydın Dostlar,
2022 yılının ilk dokuz
ayını geride bıraktık. Gelin beraberce eylül ayındaki gelişmelere bir göz
atalım.
Türkiye’de,
temmuzda %79,60 olan yıllık tüketici enflasyonu, ağustosta %80,21’e yükseldi. Beklenti
%81,22 olması yönündeydi. Açıklanan rakam son 24 yılın en yüksek enflasyon
seviyesi. Bu aşamada, açıklanan resmi enflasyon Merkez Bankasının %12’lik
politika faizinin çok üzerinde kaldı. Aylık enflasyon da %1,46 oldu. Aylık enflasyonun %2,00 olması bekleniyordu. Temmuz
ayında %2,37 idi.
Temmuzda %144,61 olan
Üretici Fiyat Endeksi, ağustosta yıllık %143,75
oldu. Aylık enflasyon da 2,41 oldu. Temmuz ayında %5,17 idi.
Ağustos ayında Türkiye’nin
ihracatı geçtiğimiz yılın aynı ayına göre %13,2 oranında artarak 21,341 milyar dolara çıktı. Aynı
dönemde ithalat ise %40,8 artarak 32,618 milyar dolar olarak gerçekleşti. İhracatın
ithalatı karşılama oranı %65,4 olarak açıklandı. Ocak-ağustos döneminde dış
ticaret açığı yıllık yüzde 146,4 artışla 73 milyar 454 milyon dolara yükseldi.
Açıklanan rakamlara
bakıldığında temmuzda işsiz sayısı bir önceki aya göre 113 bin kişi azalarak 3
milyon 445 bin kişi oldu. İşsizlik
oranı ise %0,3 puan azalarak %10,1
seviyesinde gerçekleşti. Bir önceki ay açıklanan oran %10,3 olarak
belirtilmişti. İşsizlik rakamı, son üç ay içinde en az bir defa iş arama
kanallarını kullanan ve on beş gün içinde işe başlamaya hazır olan insanları
kapsar.
Merkezi yönetim
bütçesi ağustosta 3,586 milyar TL fazla verdi. Temmuz ayında 64,019
milyar TL açık vermişti. Ağustos ayında bütçe gelirleri 305,930 milyar
TL (Geçen ay 196,980 milyar TL), bütçe giderleri de 302,343
milyar TL (geçen ay 260,999 milyar TL) olarak gelişti. Faiz dışı
bütçe giderleri 279,696 milyar TL ve faiz dışı fazla ise 26,233 milyar TL
olarak açıklandı.
TCMB’nin yayımladığı
konut fiyat endeksine göre temmuzda fiyatlar bir önceki yılın aynı dönemine
göre %173,8 arttı. Haziranda artış %160,6 olmuştu. Aylık bazda artış ise
%8,00 oldu. Endeks değerleri bir önceki yılın aynı ayına göre İstanbul,
Ankara ve İzmir’de sırasıyla %200,1, %181,0 ve %162,2 oranlarında arttı. 2022 Temmuz’da
en yüksek yıllık değişim gösteren iller yüzde %214,6 ile Antalya, Burdur
ve Isparta oldu.
Türkiye genelinde konut
satışları ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %12,7
azalarak 123 bin 491 olarak gerçekleşti. Satışlar temmuzda da yıllık
%12,9 daralmıştı. Konut satışlarında İstanbul 18 bin 485 konut satışı ile en
büyük paya sahip oldu.
Merkez Bankası 22 Eylül’de
politika faizini 100 baz puan indirerek %12,0 seviyesine düşürdü.
Piyasada genel beklenti faizin sabit kalması yönündeydi.
16 Eylül’de Merkez
Bankası eylül ayına ilişkin piyasa katılımcıları anketi sonuçlarını açıkladı.
Ankete göre yıl sonu enflasyon beklentisi %67,73 (ağustosta %70,60),
dolar/TL beklentisi 19,51 (ağustosta 19,65) ve 2022 yılı büyüme beklentisi
%4,8 (ağustosta 3,7) olarak açıklandı.
Türk-İş'in Eylül 2022
açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre, açlık sınırı 7 bin 245
TL ile mevcut asgari ücretin 1.745 TL üzerinde gerçekleşti. Yoksulluk
sınırı ise 23 bin 600 TL oldu. Geçen ay açlık sınırı 6 bin 890 TL,
yoksulluk sınırı da 22 bin 442 TL olarak açıklanmıştı.
Türkiye İstatistik
Kurumu tarafından yapılan açıklamaya göre, inşaat maliyet endeksi temmuz ayında
hazirana göre %6,46 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %114,74
oranında arttı. Geçen ay %106,87 olarak açıklanmıştı.
TÜİK verilerine göre tarımsal
girdi fiyat endeksi yıllık %133,41 ve aylık %1,31 artarak
yıllık bazdaki rekorunu yeniledi.
Hazine ve Maliye
Bakanlığının hazırladığı orta vadeli programa göre ekonomik büyüme
tahmini 2022 ve 2023 yılları için %5, işsizlik oranları 2022 için %10,8 ve 2023
için %10,4, enflasyon 2022 için %65,0 ve 2023 için %24,9 olarak açıklandı.
TCMB verilerine göre imalat
sanayi kapasite kullanım oranı eylül ayında %77,3 oldu. Ağustos
ayında %76,6 olarak açıklanmıştı.
Türkiye İstatistik
Kurumu eylül ayı ekonomik güven endeksini 94,3 olarak açıkladı.
Geçen ay da 94,3 olarak açıklanmıştı.
Uluslararası kredi
derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s (S&P), Türkiye’nin
kredi notunu “B+” dan “B” ye düşürdü. Ve kredi notunun görünümünün
durağan olduğunu bildirdi.
Amerika’da,
tarım dışı istihdam ağustosta 315 bin
artışla beklentilerin üzerine çıktı. Ekonomistlerin beklentisi 300 bin artması
yönündeydi. İstihdam artışı, ABD Merkez Bankasının parasal sıkıştırma takvimi
ve doların seyri açısından önem taşıyor. Temmuz ayı tarım dışı istihdam artışı
rakamı 528 bin olarak açıklanmıştı.
Ağustos ayı işsizlik
oranı %3,7 olarak açıklandı. 2022 Ağustos için işsizliğin %3,5 olarak gerçekleşmesi
bekleniyordu. Önceki ay işsizlik oranı %3,5 idi.
Tüketici Fiyat Endeksi
(TÜFE), bir önceki yılın aynı dönemine göre %8,3 artışla ekonomistlerin beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Beklenti
%8,1 olması yönündeydi. Temmuz enflasyonu %8,5 olmuştu. Aylık bazda
bakıldığında ise bir önceki aya göre %0,1 açıklanarak ekonomistlerin
beklentisinin üzerinde gerçekleşti. Beklenti -%0,1 olması yönündeydi. Geçen ay %0,0
olmuştu.
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE),
ağustosta tahminlerin altında gerçekleşti. Açıklanan verilere göre ÜFE, ağustosta
aylık bazda -%0,1 azaldı ve yıllık %8,7 oldu. Beklentiler aylık -%0,1,
yıllık olarak da %8,8 artması yönündeydi. Temmuzda %9,8 olarak açıklanmıştı.
Perakende satışlar ağustos
ayında aylık bazda %0,3 oranında arttı. Ekonomistlerin ortalama
beklentisi %0,2 oranında artması yönündeydi. Temmuz ayında %0,0 olarak
açıklanmıştı. Yıllık bazdaki artış %9,10
olarak açıklandı. Önceki ay %10,02 idi.
ABD Merkez Bankası
(FED), 21 Eylül’de federal fonlama faizini beklentilere paralel olarak 75
baz puan arttırarak yüzde 3-3,25 aralığına yükseltti. Böylece Fed üçüncü
kez üst üste faizi 75 baz puan arttırmış oldu. Piyasa beklentisi yüzde 80
ihtimalle 75 baz puanlık artış yönündeydi. 100 baz puanlık artışa da yüzde 20
ihtimal veriliyordu.
Çin’de, TÜFE yıllık %2,5 olarak açıklandı. Beklenti %2,8
seviyesindeydi. Önceki ay %2,7 olarak açıklanmıştı. Aylık enflasyon için
beklenti %0,2 olması yönündeydi ve gerçek rakam -%0,1 oldu. Geçen ay %0,5
olmuştu.
Japonya’da, TÜFE yıllık %3,0 olarak acıkandı. Önceki ay %2,6
olmuştu. Yapılan açıklamada %2,0 enflasyon hedefinin yakalanması için Japonya
Merkez Bankası ve Japon hükümeti arasındaki yakın çalışmanın devam edeceği
belirtildi.
Almanya’da, ağustosta TÜFE yıllık %7,9 olarak açıklandı.
Beklenti de %7,9 olması yönündeydi. Önceki ay %7,5 olarak açıklanmıştı. Aylık
enflasyon %0,3 olarak açıklandı. Beklenti de %0,3 olması yönündeydi.
Geçen ay oran %0,9 olmuştu.
Hindistan’da, TÜFE yıllık %7,00 olarak açıklandı. Beklenti de %6,90
olması yönündeydi. Önceki ay %6,71 olarak açıklanmıştı.
Rusya’da, TÜFE yıllık %14,3 olarak açıklandı. Beklenti de %13,3
olması yönündeydi. Geçen ay %15,1 olmuştu.
Avrupa Merkez Bankası, 8 Eylül’deki toplantısında faizi beklentilere paralel
olarak 75 baz puan arttırdı. Böylece bankanın refinansman faizi %1,25’e,
mevduat faizi %0,75’e, marjinal borç verme imkânı ise %1,50 seviyesine yükseldi
ve ECB tarihinin en yüksek faiz artışı gerçekleşmiş oldu.
Süpermarket Alışverişi
Geçen sene 51
süpermarket ürününü takip ederken bu sene bu rakamı 66’ya çıkardık. Sizlerden
gelen öneriler ve daha geniş bir yelpazeyi kapsamak arzusu bu kararda etkili
oldu.
Benim aldığım ürünlerin
fiyatları, benim aldığım süpermarkette eylül ayında ağustosa göre %6,71 oranında arttı. Ağustosta da %5,11
oranında arttığını düşünürsek iki ayın toplam artışı %12,17 oldu. 2021 Eylül
ayında %0,47 oranında düşüş olmuştu. Bu artışla
beraber Aralık 2021’den beri toplam artış oranı da %74,85 oldu. Bu hızla gidersek
yılı %99,80 gibi bir süpermarket enflasyonu ile kapatırız.
Hatırlayacağınız gibi geçen sene toplam süpermarket enflasyonu %49,31
idi.
Ağustosa göre fiyatı
en çok artan ürün grubu %11,99 ile deterjan ve temizlik oldu. Ağustosa göre
fiyatı azalan bir ürün grubu yok.
Aralık 2021’e göre
fiyatı en çok artan ürün grubu %136,56 ile içecek (alkolsüz) grubu oldu. Yılbaşından
beri fiyatı azalan herhangi bir grup yok.
Ağustosa göre fiyatı en
fazla artan ürünler: Dolmalık Biber: %50,71, Çiçek Balı: %45,51, Patlıcan: %33,22,
Domates: %32,23,
Zeytin: %17,42.
Ağustosta göre fiyatı en
fazla düşen ürünler: Starking Elma: %20,21, Patates: %19,53, Badem Hıyar: %8,13, Kuru
Soğan: %4,23,
Limon: %4,06.
Aralık 2021’e göre
fiyatı en fazla artan ürünler: Kuru Soğan: %409,09, Limon: %342,39, Toz Şeker: %255,53,
Earl Grey Çay: %198,13,
Yulaflı Bisküvi: %159,20.
Aralık 2021’e göre
fiyatı düşen herhangi bir ürün yok.
Peki, bu artışlar ve
indirimler bu ay en çok hangi günlerde olmuş? Artışlar en çok perşembe (%24,18) ve
salı günlerinde olmuş (%23,08). İndirimler de en çok perşembe (%39,39) ve çarşamba günlerinde olmuş (%18,18).
Ocak ayında, takip
ettiğim 66 süpermarket ürününden sadece altı tanesinin fiyatı hiç değişmemişti.
Bu rakam şubat ayında bire inmişti, mart ayında fiyatı artmayan hiçbir ürün
kalmadı.
İndirimler (geçen seneki oranlarda olmasa da) süpermarketlerde
bütün hızıyla devam ediyor. Her gün bir şeyler indirimde oluyor. Biraz takip
ederseniz uygun fiyatlarla alışveriş yapabilirsiniz.
Restoranlar
Bu sene raporumuza eklediğimiz yeni bölümlerden bir tanesi
de restoranlar. Genelde gittiğimiz ve/veya sipariş verdiğimiz belli
restoranlardaki yemekleri takip etmeye başladım.
Ağustosa göre benim takip ettiğim restoranlarda ve
yemeklerde fiyatlar %4,59 oranında
arttı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış da %61,31 oldu. Bu hızla gittiğimiz takdirde yılın
sonundaki restoran enflasyonu %81,74 olacak.
Ağustosa göre fiyatı en çok artan ürün meşhur kahvecinin çikolatalı
kurabiyesi oldu. Artış oranı %19,05.
Aralık 2021’e göre fiyatı en çok artan ürün de %138,10 ile
yine aynı kurabiye oldu.
Ağustosa ve Aralık 2021’e göre fiyatı en çok düşen ürünleri
de yazacaktım ama fiyatı düşen bir ürün yok.
Damacana
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %0,00. 2021
Aralık: %82,20. 2021 Eylül: %105,71.
Damacana siparişlerinizi akıllı telefonlar üzerindeki
aplikasyonlar üzerinden vermenizi şiddetle tavsiye ederim. Hemen hemen her markanın
kendi aplikasyonu var. Uygulamayı telefonunuza indirip siparişlerinizi buradan
vermezseniz bayilerin belirlediği fiyatlardan ödeme yapmak zorunda
kalabilirsiniz.
Şeker
(USD)
Şeker üretiminde 2022-2023 şeker yılı için 3,9 milyon ton
arz fazlası bekleniyor. En büyük üreticilerden Hindistan’ın üretiminin
geçen seneye göre 500 bin ton artarak 36,5 milyon tona çıkacağı, en büyük
üretici Brezilya’nın da üretiminin 37,2 milyon ton olacağı tahmin ediliyor.
Ayrıca Tayland’ın üretiminin de %14 artarak 11,5 milyon ton olacağı tahmin
ediliyor.
Yukarıdakilerin hepsi şeker kamışından üretim yapan ülkeler.
Türkiye şeker pancarından yaklaşık 2,5 milyon ton üretim yapıyor ve bu seneki
şeker pancarı alım fiyatı %245 artış ile ton başına 1.450 TL olarak
açıklandı. Geçen seneki fiyat ton başına 420 TL idi.
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %1,65, 2021
Aralık: %11,59, 2021 Eylül: %12,89, 2020 Eylül: %53,43, 2019 Eylül: %74,05, 2018 Eylül: %70,72, 2017 Eylül: %51,06.
2022 en yüksek değeri: 622,80 USD (15 Eylül 2022) En düşük değeri: 480,00 USD
(15 Şubat 2022)
Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Şeker fiyatı
raflarda ağustosa göre değişmedi. Aralık. 2021’e göre: %255,53.
Kahve
- Kakao
Kahve (USD)
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %0,06, 2021
Aralık: %4,60. 2021 Eylül: %18,45. 2020 Eylül: %83,26. 2019 Eylül: %121,20.
2022 en yüksek değeri: 258,35 USD (09 Şubat 2022) En düşük değeri: 199,20 USD
(14 Temmuz 2022)
Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Kahve fiyatı
raflarda ağustosa göre %8,76 arttı. 2021 Aralık’a göre: %56,53.
Kakao
(GBP)
Türkiye’de,
kakao ithalatına yönelik başlatılan damping soruşturması sonucunda Malezya menşeli
katı ve sıvı kakao yağı ithalatının dampingli olduğu ve yerli üretim
dalında zarara neden olduğu belirlendi.
Malezya'da bulunan üretici firmalardan üçü için CIF
bedelinin yüzde 8,5'i, diğer üçü için yüzde 7,5'i, ikisi için yüzde 7'si ve
diğerleri için de yüzde 10'u oranında dampinge karşı önlem uygulanmasına karar
verildi. Tebliğ kapsamındaki önlemler, yürürlük tarihinden itibaren beş yıl
sonra yürürlükten kalkacak.
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %4,79, 2021
Aralık: %12,13, 2021 Eylül: %2,81, 2020 Eylül: %1,45,
2019 Eylül: %3,43, 2018 Eylül: %16,58, 2017 Eylül: %24,59.
2022 en yüksek değeri: 1.941,00 GBP (29 Eylül 2022) En düşük değeri: 1.634,00 GBP
(12 Mayıs 2022)
Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Kakao fiyatı
raflarda ağustosa göre değişmedi. 2021 Aralık’a göre: %128,14.
Palmiye
Yağı (Palm Oil), evlerimizde
çok sık kullanmasak da gıda üretiminde, kozmetikte ve diğer endüstrilerde çok
sık kullanılmaktadır. En çok Malezya ve Endonezya’da üretilen bu yağ, dünyada
en bol miktarda bulunan ve raf ömrü en uzun olan yağdır. Fiyatlaması Malezya
ringgiti üzerinden yapılmaktadır.
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %12,55, 2021
Aralık: %28,85, 2021 Eylül: %21,20.
2022 en yüksek değeri: 8.163,00 RM (01 Mart 2022) En düşük değeri: 3.144,00 RM
(28 Eylül 2022)
Hububat
Chicago Borsasında hububat
ürünleri kile (bushel) olarak takip ediliyor.
Buğday
(USD)
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %9,32, 2021
Aralık: %8,71, 2021 Eylül: %21,77.
2022 en yüksek değeri: 14,2525 USD (07 Mart 2022) En düşük değeri: 7,3150 USD
(18 Ağustos 2022)
Mısır (USD)
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %7,54, 2021
Aralık: %14,82, 2021 Eylül: %31,34.
2022 en yüksek değeri: 8,1825 USD (29 Nisan 2022) En düşük değeri: 5,6225 USD
(22 Temmuz 2022)
Yulaf
(USD)
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %7,18, 2021
Aralık: %43,36, 2021 Eylül: %25,35.
2022 en yüksek değeri: 8,0700 USD (12 Nisan 2022) En düşük değeri: 3,7000 USD
(27 Eylül 2022)
Yumurta
(TL)
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %7,72. 2021
Aralık: %62,38. 2021 Eylül: %119,53. 2020 Eylül: %301,26. 2019 Eylül: %403,35.
2022 en yüksek değeri: 1,80 TL (26 Eylül 2022) En düşük değeri: 0,85 TL
(20 Haziran 2022)
Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Yumurta fiyatı
raflarda ağustosa göre %16,87 oranında
arttı. 2021 Aralık’a göre: %65,20.
Süt
(TL)
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %0.00. 2021
Aralık: %71,97. 2021 Eylül: %134,38. 2020 Eylül: 226,09.
2022 en yüksek değeri: 7,50 TL (15 Mayıs 2022) En düşük değeri: 4,70 TL
(01 Ocak 2022)
Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Süt fiyatı raflarda ağustosa
göre değişmedi. 2021 Aralık’a göre: %63,09.
Evdeki
Dostlarımız
Evdeki kedi, bu raporda olmadığını
duyunca çok sinirlendi; zar zor sakinleştirdik. Dostlarımızdan da bu yönde çok
talep olunca evdeki dostlarımızın alımlarını da raporumuza eklemek şart oldu. O
zaman gelin, benim takip ettiğim ürünlere kısaca bir bakalım.
Kedi
maması fiyatları, eylül ayında ağustosa aya göre %12,32 oranında
arttı. Bu artışla beraber 2021 Aralık’tan beri %60,90 oranında
artmış oldu.
Kedi
kumu fiyatları, eylül ayında ağustosa göre %8,49
oranında arttı. Bu artışla beraber
Aralık 2021’den beri %39,61
oranında artmış oldu.
Köpek
maması fiyatları, eylül
ayında ağustosa göre %5,88
oranında arttı. Bu artışla beraber
Aralık 2021’den beri %76,02 oranında artmış oldu.
Sigara
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %0,00, 2021
Aralık: %55,63.
Giyim
ve Ayakkabı
Giyim ve ayakkabı fiyatları, benim
takip ettiğim ürünlerde eylül ayında Ağustos 2022’ye göre %9,07 oranında arttı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış %43,07 oldu.
Ağustosa göre fiyatı en çok artan
ürün %74,12 ile kadın sweatshirt oldu. Aralık 2021’e göre fiyatı
en çok artan ürün de %211,23 ile
erkek fanila oldu.
Ağustosa göre fiyatı en çok düşen
ürün %21,54 ile erkek tişört oldu. Aralık 2021’e göre fiyatı düşen
bir ürün yok.
Doğalgaz
– Elektrik - Su
Doğalgaz
fiyatlarına (konutlarda kullanılan) 1 Ocak 2022’de %25,00, 31 Mart 2022’de %35,00, 1
Haziran 2022’de %30,00, ve 1 Eylül
2022’de %20,40
zam yapıldı. Bu zamlardan sonra yılbaşına göre toplam artış %164,13 oldu.
Benim faturamdaki birim fiyat ağustos ayında %1,20 oranında artmıştı. Bu ay birim
fiyatta %7,48
oranında artış oldu ve yıllık toplam artış %132,62 oldu.
Elektrik
fiyatlarına 01 Ocak’ta %50,00,
1 Haziran’da %15,00 ve 1 Eylül’de %20,00 oranında
zam yapıldı. Böylece yılbaşından beri toplam artış %107.00 oldu. Benim faturamdaki birim fiyat ağustosa göre
%3,79 oranında
arttı ve Aralık 2021’den beri toplam artış %97,23 oldu.
Su
fiyatlarına 5
Nisan’da %29,00 16 Eylül’de de %40,38 oranında zam yapıldı. Böylece yılbaşından beri
toplam artış %81,09 oldu. Su fiyatı
kullandığınız miktara çok bağlı. Şu anda 16 m3’e kadar
olan kullanımlarda birim fiyat 11,69 TL/m3,
16 m3’ün üstündeki kullanımlar için birim fiyat 17,56 TL/m3. Gördüğünüz gibi arada çok fark var. Bu
fiyatın üzerine KDV ve ÇTV eklendiğini de ayrıca belirteyim. ÇTV kullandığınız
m3 başına 0,68 TL olarak hesap edilmektedir. İnsani su hakkı
uygulaması kapsamında, kullandığınız her 2.5 metreküp suyun 0.5 metreküpü ücretsiz olarak
verilmektedir. Benim faturamdaki birim fiyat eylül ayında (daha az kullandığım
için) %4,19 oranında
azaldı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış %25,00 oldu.
Hem faturamızı kontrol altında tutabilmek hem de dünyamızda
gittikçe azalan su kaynaklarını korumak için suyu çok hesaplı kullanmalıyız.
Ham
Petrol (USD)
Petrol fiyatları, iki
yıldır ilk defa üç ay arka arkaya düşüş yaşadı. Yavaşlamaya ilişkin endişeler
enerji talebini azalttı. Çin’in nüfusu fazla ve ekonomik aktivitesi yüksek olan
Chengdu kentindeki karantinanın kaldırılması olumlu algılansa da Çin
ekonomisindeki genel yavaşlama petrolün bu gelişmeye olumlu tepki vermesini
engelledi. FED’in faiz artışı ve bu artışların devam edeceği yönündeki
açıklamaları da ham petrolün aşırı güçlenen doların gölgesinde kalmasına neden
oldu.
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %7,24, 2021
Aralık: %21,10, 2021 Eylül: %20,57, 2020 Eylül: %115,47, 2019 Eylül: %45,13,
2018 Eylül: %14,17, 2017 Eylül: %63,09.
2022 en yüksek değeri: 127,98 USD (08 Mart 2022) En düşük değeri: 77,78 USD
(01 Ocak 2022)
Dolar
– Euro
Dolar
endeksi
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %3,05, 2021
Aralık: %14,75, 2021 Eylül: %18,79.
2022 en yüksek değeri: 114,047 (27 Eylül 2022) En düşük değeri: 94,775
(13 Ocak 2022)
ABD 10 yıllık tahvil faizleri
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %20,02, 2021
Aralık: %139,57, 2021 Eylül: %154,62.
2022 en yüksek değeri: 3,949 (27 Eylül 2022) En düşük değeri: 1,512
(01 Ocak 2022)
Dolar
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %1,48, 2021
Aralık: %34,15, 2021 Eylül: %114,63, 2020 Eylül: %143,61, 2019 Eylül: %220,25, 2018 Eylül: %188,53, 2017 Eylül: %427,90.
2022 en yüksek değeri: 18,5371 TL (30 Eylül 2022) En düşük değeri: 13,2110 TL
(05 Ocak 2022)
Euro/USD
paritesi
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %2,11. 2021
Aralık: %12,37, 2021 Eylül: %15,85.
2022 en yüksek değeri: 1,1453 (13 Ocak 2022) En düşük değeri: 0,9592 (27
Eylül 2022)
Euro
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %0,64. 2021
Aralık: %17,79, 2021 Eylül: %80,73, 2020 Eylül: %104,89, 2019 Eylül: %188,42,
2018 Eylül: %145,48, 2017 Eylül: %338,36.
2022 en yüksek değeri: 18,5597 TL (12 Ağustos 2022) En düşük değeri: 14,9170 TL
(05 Ocak 2022)
Kredi Risk Primi (CDS)
Kredi risk primi, (Credit
Default Swap - CDS) alınan bir kredinin geri ödenmeme riskini tespit
etmek ve bu riske karşı kredinin sigortalanması için kullanılan değerdir. Faiz
doğası itibarıyla alacaklının geri ödememe riskini içeren bir risk primidir.
Kredi risk primi ise bu riskin sistemli bir şekilde finansal enstrümana
dönüştürülmüş ve sayısal olarak ifade edilmiş halidir. Alacaklı, kredinin olası
geri ödenmeme riskine karşı verdiği borcu sigorta eder. Bu sigorta işlemi ve
sigorta için belirlenen bedel ise kredi risk primine tekabül eder. Bu prim bir
ülkeye olan finansal güven baz alınarak serbest piyasa tarafından
belirlenir. Kredileri sigortalayanlar finansal güveni oluşturan parametrelere
göre geri ödememe riskini ve riski satın almaya razı oldukları primin değerini
belirlemeye çalışır. Kredi risk primi ifade edilirken her %1 faiz oranı 100 baz
puana tekabül eder. Kredi risk priminin 100 olması durumda borç için
beklenen risk faiz oranının %1 olduğu varsayılır.
Türkiye beş yıllık tahvil CDS
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %2,94, 2021
Aralık: %39,39. 2021 Eylül: %97,56.
2022 en yüksek değeri: 908,40 (15 Temmuz 2022) En düşük değeri: 509,51
(11 Şubat 2022)
Kıymetli
Metaller
Gram
altın (TL)
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %3,06, 2021
Aralık: %27,44, 2021 Eylül: %102,19. 2020 Eylül: %112,31, 2019 Eylül: %257,85, 2018 Eylül: %307,45.
2022 en yüksek değeri: 1.040,049 TL (12 Haziran 2022) En düşük
değeri: 759,551
TL (03 Ocak 2022)
Ons altın (USD)
fiyatı, ABD dolarının güçlenmeye devam etmesinin etkisi ile son 2,5 yılın en
düşük seviyesine geriledi. Analistler, dolar endeksi'nin son yirmi yılın
zirvesinde işlem görmeye devam etmesinin altında yukarı yönlü bir hareket için
bir neden ortaya çıkmasını zorlaştırdığını, Fed agresif faiz artırımlarına devam
ettirirse altın fiyatı üzerinde aşağı yönlü baskının devam edeceğini
belirtiyorlar.
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %4,80, 2021
Aralık: %5,59, 2021 Eylül: %4,89, 2020 Eylül: %12,77,
2019 Eylül: %11,72, 2018 Eylül: %40,89.
2022 en yüksek değeri: 2.043,30
USD (08 Mart 2022) En düşük değeri: 1.633,40 USD
(26 Eylül 2022)
2022’de bir gündeki en büyük artış: 50,10 USD (8
Temmuz). En büyük düşüş: 55,10 USD (9 Mart)
Altının gümüşe oranı
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %0,75, 2021
Aralık: %13,30, 2021 Eylül: %18,06.
2022 en yüksek değeri: 97,300
(01 Eylül 2022) En düşük değeri: 74,442 (20 Ocak 2022)
Gümüş
Gram gümüş
(TL)
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %2,45, 2021
Aralık: %14,26, 2021 Eylül: %73,70. 2020 Eylül: %77,17, 2019 Eylül: %235,56,
2018 Eylül: %282,90.
2022 en yüksek değeri: 12,3513 TL (10 Mart 2022) En düşük değeri: 9,5952 TL
(31 Ocak 2022)
Ons gümüş (USD)
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %4,18, 2021
Aralık: %16,60, 2021 Eylül: %19,44, 2020 Eylül: %27,70,
2019 Eylül: %3,59, 2018 Eylül: %31,17.
2022 en yüksek değeri: 26,895 USD (08 Mart 2022) En düşük değeri: 17,551 USD
(01 Eylül 2022)
2022’de bir gündeki en büyük artış: 1,268 USD (28
Temmuz). En büyük düşüş: 1,132 USD (27 Ocak)
Platin
Gram
platin (TL)
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %2,02, 2021
Aralık: %25,75, 2021 Eylül: %92,01.
2022 en yüksek değeri: 558,26 TL (08 Haziran 2022) En düşük değeri: 403,70 TL
(03 Ocak 2022)
Ons platin
(USD)
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %3,65, 2021
Aralık: %15,85, 2021 Eylül: %10,34.
2022 en yüksek değeri: 1.174,75 USD (08 Mart 2022) En düşük değeri: 808,50 USD
(01 Eylül 2022)
2022’de bir gündeki en büyük artış: 44,30 USD (4
Mart). En büyük düşüş: 72,45 USD (9 Mart)
Endüstriyel
Metaller
Metal fiyatları Londra Metal Borsası tarafından açıklanıyor
ve dünyanın her yerinde Amerikan doları üzerinden işlem görüyor.
Alüminyum
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %8,29. 2021
Aralık: %17,43. 2021 Eylül: %21,40, 2020 Eylül: %28,16,
2019 Eylül: %27,81, 2018 Eylül: %9,65, 2017 Eylül: %6,40.
2022 en yüksek değeri: 3.983,50 USD (07 Mart 2022) En düşük değeri: 2.079,00 USD
(28 Eylül 2022)
Alüminyum
Alaşım
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %0,00. 2021
Aralık: %24,31, 2021 Eylül: %28,83, 2020 Eylül: %18,92,
2019 Eylül: %49,77, 2018 Eylül: %17,92, 2017 Eylül: %0,37.
2022 en yüksek değeri: 2.884,00 USD (10 Mart 2022) En düşük değeri: 1.411,00 USD
(04 Temmuz 2022)
Kurşun
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %9,78. 2021
Aralık: %18,56. 2021 Eylül: %17,26. 2020 Eylül: %0,43,
2019 Eylül: %9,55. 2018 Eylül: %7,66, 2017 Eylül: %21,20.
2022 en yüksek değeri: 2.511,00 USD (07 Mart 2022) En düşük değeri: 1.889,00 USD
(14 Temmuz 2022)
Çinko
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %12,79. 2021
Aralık: %8,37. 2021 Eylül: %2,76. 2020 Eylül: %27,99,
2019 Eylül: %35,06, 2018 Eylül: %28,52, 2017 Eylül: %0,58.
2022 en yüksek değeri: 4.528,00 USD (19 Nisan 2022) En düşük değeri: 2.828,00 USD
(28 Eylül 2022)
Bakır
fiyatları, genellikle yılda 25 milyon ton olarak tahmin edilen küresel
tüketimin yarısını oluşturan Çin'deki talebi izler. Ancak şu sıralar küresel
talebin yüzde 15 ila 20’sini oluşturan Avrupa’daki talebin enerji krizi
nedeniyle baskı altına girmesi ve artan dolar nedeniyle eylül ayını da düşüşle
kapattı. Yatırımcılar düşüşün sürebileceği ve fiyatların 2023’te son iki yılın
en düşük seviyesine inebileceği tahmininde bulunuyorlar ve bu yıl 162 bin ton
açık veren bakır piyasasının gelecek yıl 691 bin ton fazla vereceği
konuşuluyor. Küresel rafine bakır üretiminin 2023'te 26 milyon tonu aşacağı
tahminleri yapılıyor.
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %3,42, 2021
Aralık: %19,09, 2021 Eylül: %17,32, 2020 Eylül: %15,03,
2019 Eylül: %34,26, 2018 Eylül: %28,15, 2017 Eylül: %17,31.
2022 en yüksek değeri: 10.729,00 USD (07 Mart 2022) En düşük değeri: 6.998,00 USD
(15 Temmuz 2022)
Nikel
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %2,53, 2021
Aralık: %12,30, 2021 Eylül: %15,71, 2020 Eylül: %51,47, 2019 Eylül: %27,62,
2018 Eylül: %79,53, 2017 Eylül: %100,64.
2022 en yüksek değeri: 48.241,00 USD (10 Mart 2022) En düşük değeri: 19.090,00 USD
(15 Temmuz 2022)
Kalay
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %13,38, 2021
Aralık: %46,36, 2021 Eylül: %39,38, 2020 Eylül: %18,62,
2019 Eylül: %26,86, 2018 Eylül: %11,92, 2017 Eylül: %2,09.
2022 en yüksek değeri: 50.000,00 USD (08 Mart 2022) En düşük değeri: 23.075,00 USD
(08 Ağustos 2022)
Hasır
Çelik
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %3,83, 2021
Aralık: %3,98, 2021 Eylül: %0,13.
2022 en yüksek değeri: 950,00 USD (09 Mart 2022) En düşük değeri: 625,00 USD
(02 Ağustos 2022)
Demir
Cevheri
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %8,44, 2021
Aralık: %9,36. 2021 Eylül: %23,31.
2022 en yüksek değeri: 161,84 USD (04 Nisan 2022) En düşük değeri: 95,55 USD
(02 Eylül 2022)
Kereste (USD)
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %9,97, 2021
Aralık: %53,84, 2021 Eylül: %15,28.
2022 en yüksek değeri: 1.464,40 USD (03 Mart 2022) En düşük değeri: 410,80 USD
(26 Eylül 2022)
Benzin
- Motorin - Otogaz
Benzin
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %8,06, 2021
Aralık: %78,95, 2021 Eylül: %147,63.
Mazot
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %0,84, 2021
Aralık: %129,44, 2021 Eylül: %234,33.
Otogaz
Değişim:
2022 Ağustos’a göre: %2,65. 2021
Aralık: %30,19. 2021 Eylül: %115,64.
Ulaştırma
Takip ettiğim güzergahlarda nasıl
bir değişim olduğuna kısaca bakalım.
Ulaştırma
fiyatları eylül ayında Ağustos 2022’ye
göre %16,79 oranında azaldı. Sezonun bitmesiyle düşen yurtdışı
uçak fiyatları bu gelişmenin en büyük nedeni oldu. Aralık 2021 ile mukayese
ettiğimizde %253,43 oranında
artmış olduğunu görüyoruz.
Uçak fiyatları eylül ayında ağustosa göre %17,03 oranında azaldı. Aralık 2021’den beri toplam artış %257,71 oldu.
Yüksek
Hızlı Tren fiyatlarına ocak ayında %20,0,
mart ayında %10,0, nisan ayında %15,0, haziran ayında %30,0, eylül ayında da
%10 zam yapıldı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış %117,07 oldu.
Otobüs biletlerinde benim takip ettiğim güzergahlarda eylül
ayında ağustosa göre bir değişiklik olmadı. Yılbaşından beri toplam artış %111,58 oldu.
Metro
ve Marmaray fiyatlarında
(Ankara ve İstanbul) eylül ayında bir değişiklik olmadı. Aralık 2021’e göre
artış %94,64.
Oteller
Benim takip ettiğim otel fiyatları
eylül ayında ağustosa göre %6,00
oranında arttı. Böylece fiyatlar
Aralık 2021’e göre %148,44
oranında artmış oldu.
Eylül ayında ağustosa göre en
büyük artış gösteren iller/ilçeler %60,92 ile
Gaziantep ve %38,77 ile Nevşehir
oldu. Aralık 2021’e göre fiyatı en çok artanlar da Kütahya %350,00 ve Gelibolu %280,02 oldu.
Eylül ayında ağustosa göre en
büyük düşüş gösteren iller %21,30 ile Trabzon
ve %17,17 ile Bursa oldu. Aralık 2021’e göre fiyatı düşen il/ilçe yok.
Bu
Ay Açıklanan Diğer Güncellemeler
Tüketici
Güven Endeksi
Tüketici Güven Endeksi, tüketicilerin kişisel mali durumları
ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ve gelecek dönem
beklentileri ile yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerini ölçmeyi
amaçlayan bir göstergedir. Tüketici Eğilim Anketi yapılarak belirlenir. Genelde
her ayın son haftasında açıklanır.
Endeks en düşük 0 en yüksek 200 değerleri alabilir. Endeksin
100’den yüksek olması tüketici güveninde iyimser durum, 100’den küçük olması da
tüketici güveninde kötümser durum olduğunu gösterir.
Takip etmeyen dostlarımız için böyle kısacık bir açıklama
yaptıktan sonra bakalım Türkiye’de eylül ayında durum nasıl?
TUİK verilerine göre tüketici güven endeksi eylül ayında bir
önceki aya göre %0,3 oranında artarak 72,4 seviyesine çıktı. Ağustos ayında 72,2 olmuştu.
Gelecek 12 aylık döneme ilişkin
hanenin maddi durum beklentisi endeksi ağustos ayında 72,2 iken, eylül ayında %1,1 azalarak 71,4 oldu.
Gelecek 12 aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum
beklentisi endeksi de ağustos ayında 72,8 iken eylül ayında %1,5 oranında artarak 74,0 oldu. Gördüğünüz
gibi endeks halen çok düşük bir değerde.
Endeksin 100’den küçük olması kötümser bir duruma işaret
ediyor.
Satınalma
Müdürleri Endeksleri (PMI)
Satınalma Müdürleri Endeksleri (Purchasing Managers’ Indexes
– PMI), ekonomik faaliyet koşullarının ölçümü konusunda gerek küresel piyasalar
gerekse ekonomi basını tarafından yakından takip edilen göstergeler arasında
yer almaktadır. Ekonomik faaliyet koşullarına ilişkin olarak ilgili ay
içerisinde açıklanan ilk verilerden biri olması, resmi verilerden önce
yayınlanması ve gerçekleşen verilerle gösterdiği korelasyon, PMI endekslerine
önemli bir öncü gösterge niteliği kazandırmaktadır.
IHS Markit tarafından oluşturulan PMI endeksleri birçok gelişmiş
ve gelişmekte olan ülkede imalat, hizmet, inşaat gibi sektörler için aylık
raporlar biçiminde kamuoyuna açıklanmaktadır. Doğal olarak bu çalışmayı yapan
başka firmalar da var. Endekslerin hesaplanması için yapılan ankette, katılımcı
firmalara üretim, yeni siparişler, stok düzeyleri, istihdam, tedarikçi
performansı ve fiyat eğilimleri gibi parametrelerin hangi yönde geliştiği
sorulmaktadır.
PMI’ların 50’den büyük olması önceki aya kıyasla bir
iyileşmeye ya da artışa işaret ederken 50’den küçük olması önceki aya göre
kötüleşme ya da düşüş olarak değerlendirilmektedir. Endeksler, sektörlerin
faaliyet konularındaki değişimin nicel büyüklüğünü değil de yönünü göstermesi
açısından bir eğilim göstergesi özelliği taşımaktadır.
Türkiye’de bu endeksler İstanbul Sanayi Odası tarafından IHS
Markit ile iş birliği kapsamında hazırlanıp her ay sanayicilerimiz ve
kamuoyuyla paylaşılmaktadır.
PMI endeksleri hakkında bilgi sahip olduğumuza göre gelin
beraberce başta Türkiye olmak üzere bazı önemli coğrafyalarda son aylardaki
duruma bakalım.
PMI İmalat Sanayi Raporu
Türkiye:
Nisan: 49,2, Mayıs: 49,2, Haziran: 48,1, Temmuz: 46,9,
Ağustos: 47,4, Eylül: 46,9.
ABD:
Nisan: 59,2, Mayıs: 57,0, Haziran: 52,7, Temmuz: 52,2, Ağustos: 51,5, Eylül: 52,0.
Çin:
Nisan: 46,0, Mayıs: 48,1, Haziran: 51,7, Temmuz: 50,4,
Ağustos: 49,5, Eylül: 48,1.
Japonya:
Nisan: 53,5, Mayıs: 53,3, Haziran: 52,7, Temmuz: 52,1,
Ağustos: 51,5, Eylül: 50,8.
AB:
Nisan: 55,5, Mayıs: 54,6, Haziran: 52,1, Temmuz: 49,8,
Ağustos: 49,6, Eylül: 48,4.
Almanya:
Nisan: 54,6, Mayıs: 54,8, Haziran: 52,0, Temmuz: 49,3, Ağustos: 49,1, Eylül: 47,8.
B.
Krallık: Nisan: 55,8, Mayıs: 54,6, Haziran: 52,8, Temmuz: 52,1, Ağustos: 47,3, Eylül: 48,4.
Fransa:
Nisan: 55,7, Mayıs: 54,6, Haziran: 51,4, Temmuz: 49,5, Ağustos: 50,6, Eylül: 47,7.
Global:
Nisan: 52,2, Mayıs: 52,4, Haziran: 52,2, Temmuz: 51,1,
Ağustos: 50,3, Eylül: 49,8.
Türkiye’de ağustos ayında 47,4 olan manşet PMI eylülde 47,4’e yükselerek üst üste yedinci ay eşik değer
50’nin altında kaldı.
Manşet PMI üst üste yedinci ay eşik değer 50’nin altında
kalarak imalat sektörünün performansında bozulmanın sürdüğünü gösterdi.
Kırılgan talep koşulları ve enflasyonist baskılar eylül
ayında hem üretim hem de yeni siparişlerde yavaşlamaya yol açan temel faktörler
oldu. Toplam yeni siparişler aylık bazda son bir yıl boyunca hız kaybederken
üretimde ise yavaşlama eğilimi on ayı geride bıraktı.
Yeni ihracat siparişlerinde ise özellikle Avrupa’dan
kaynaklanan talep zayıflığına bağlı olarak düşüş gözlendi.
Dostlar, daha önce de belirttiğim gibi bunlar Emin’in takip
ettiği ürünlerin ve piyasaların durumu. Ne piyasa analizi ne de sizlere nasıl
hareket etmeniz gerektiği yönünde bir tavsiye. Herkesin öncelikleri, gözlemleri
ve risk tercihleri farklıdır. Alım alışkanlıklarınıza ve alım yaptığınız
yerlere göre sizin değerlendirmeleriniz çok daha farklı olabilir. Bakalım
önümüzdeki aylarda ne gibi gelişmeler yaşayacağız.
Bu raporda düşen değerler kırmızı
ile, yükselen değerler yeşil ile
belirtilmiştir.
Sağlıklı kalın, mutlu kalın…
