Ekonomi Postası Mayıs 2023

Günaydın Dostlar,

Yılın beşinci ayını da geride bıraktık. Gelin beraberce gelişmelere bir göz atalım.

Türkiye’de, mart ayında %50,51 olan yıllık tüketici enflasyonu, nisanda baz etkisinin devreye girmesiyle %43,68’e düştü. Beklenti %51,33 olması yönündeydi. Aylık enflasyon da %2,39 oldu. Aylık enflasyonun %2,85 olması bekleniyordu. Mart ayında %2,29 idi.

Mart ayında %62,45 olan Üretici Fiyat Endeksi, nisanda yıllık %52,11 oldu. Aylık enflasyon da   %0,81 oldu. Mart ayında %0,44 idi.

Açıklanan rakamlara bakıldığında martta işsiz sayısı bir önceki aya göre 4 bin kişi artarak 3 milyon 508 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise %10,0 olarak açıklandı. Bir önceki ay açıklanan oran da %10,0 olarak belirtilmişti. İşsizlik rakamı, son üç ay içinde en az bir defa iş arama kanallarını kullanan ve on beş gün içinde işe başlamaya hazır olan insanları kapsar.

Nisan ayında Türkiye’nin ihracatı geçtiğimiz yılın aynı ayına göre %17,1 oranında azalarak 19,331 milyar dolar (geçen ay 23,595 milyar dolar) oldu. Aynı dönemde ithalat ise %4,8 azalarak 28,069 milyar dolar (geçen ay 31,936 milyar dolar) olarak gerçekleşti. İhracatın ithalatı karşılama oranı %68,9 olarak açıklandı. Geçen ay %73,9 olmuştu.

Merkezi yönetim bütçesi nisanda 132,471 milyar TL açık verdi.  Mart ayında 47,223 milyar TL açık vermişti. Nisan ayında bütçe gelirleri 267,973 milyar TL (geçen ay 286,821 milyar TL), bütçe giderleri de 400,444 milyar TL (geçen ay 334,044 milyar TL) olarak gelişti. Nisan ayında faiz harcamaları 34,497 milyar TL olarak kaydedildi (geçen ay 45,075 milyar TL) ve faiz dışı açık ise 97,974 milyar TL olarak açıklandı.

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan açıklamaya göre, inşaat maliyet endeksi mart ayında şubat ayına göre %2,16 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %60,70 oranında arttı. Geçen ay %72,37 olarak açıklanmıştı.

TCMB’nin yayımladığı konut fiyat endeksine göre martta fiyatlar bir önceki yılın aynı dönemine göre %132,8 arttı. Şubat ayında artış %141,5 olmuştu. Aylık bazda artış ise %5,4 oldu (geçen ay %8,4). Endeks değerleri bir önceki yılın aynı ayına göre İstanbul, Ankara ve İzmir’de sırasıyla %127,3, %135,2 ve %133,4 oranlarında arttı. 2023 Mart’ta en yüksek yıllık değişim gösteren iller yüzde %161,1 ile Zonguldak, Karabük ve Bartın oldu. En düşük değişim gösterenler de %86,3 ile Kahramanmaraş, Hatay ve Osmaniye oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan açıklamaya göre Türkiye genelinde konut satışları nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %35,6 azalarak 85 bin 652 olarak gerçekleşti. Satışlar martta yıllık %21,4 azalmış ve 105 bin 476 konut satılmıştı. Konut satışlarında İstanbul 13 bin 944 konut satışı ve %16,3 ile en yüksek paya sahip oldu. Konut satış sayısının en az olduğu il 22 konut ile Ardahan oldu.

TÜİK verilerine göre nisan ayında tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım ÜFE) bir önceki yılın aynı ayına göre %71,52 ve bir önceki aya göre %2,32 azaldı. Geçen ay yıllık 106,77 ve aylık %1,79 artmıştı.

TÜİK verilerine göre mart ayında tarımsal girdi fiyat endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %49,70 ve bir önceki aya göre %1,41 oranında arttı. Geçen ay yıllık %69,99 ve aylık %1,22 olmuştu.

Merkez Bankası 25 Mayıs’ta beklentilere paralel olarak politika faizini %8,5 seviyesinde sabit tuttu. Piyasada genel beklenti de faizin sabit kalması yönündeydi.

19 Mayıs’ta Merkez Bankası mayıs ayına ilişkin piyasa katılımcıları anketi sonuçlarını açıkladı. Ankete göre yıl sonu enflasyon beklentisi %37,17 (nisanda %37,77), dolar/TL beklentisi 23,09 (nisanda 23,15) ve 2023 yılı büyüme beklentisi %3,7 (nisanda %3,5) olarak açıklandı.

Türk-İş'in Mayıs 2023 açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre açlık sınırı 10 bin 362 TL, yoksulluk sınırı ise 33 bin 752 TL olarak açıkladı. Geçen ay açlık sınırı 10 bin 135,50 TL, yoksulluk sınırı da 33 bin 014,66 TL olarak açıklanmıştı.

TCMB verilerine göre imalat sanayi kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 0,7 puan artarak mayıs ayında %76,3 oldu. Nisan ayında %75,6 olarak açıklanmıştı.

Türkiye İstatistik Kurumu mayıs ayı ekonomik güven endeksini 103,7 olarak açıkladı. Geçen ay 102,2 olmuştu.

Amerika’da, tarım dışı istihdam nisan ayında 253 bin artış gösterdi. Ekonomistler bu rakamın 180 bin olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyordu. Bununla birlikte önceki iki ayın rakamları revize edildi. Mart ayında 236 bin olan rakam, 165 bin olarak değiştirildi. Şubat ayında ise rakam 326 binden 248 bine düşürüldü.  İstihdam artışı, ABD Merkez Bankasının parasal sıkıştırma takvimi ve doların seyri açısından önem taşıyor.

Nisan ayı işsizlik oranı %3,4 olarak açıklandı. Beklenti %3,6 olması yönündeydi. Önceki ay %3,5 olmuştu.

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), bir önceki yılın aynı dönemine göre %4,9 artışla ekonomistlerin beklentilerinin altında gerçekleşti. Beklenti %5,0 olması yönündeydi. Martta %5,0 olarak açıklanmıştı. Aylık bazda bakıldığında ise bir önceki aya göre %0,4 olarak açıklanarak ekonomistlerin beklentilerine paralel gerçekleşti. Beklenti %0,4 olması yönündeydi. Geçen ay %0,1 olmuştu.

Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), nisanda tahminlerin altında gerçekleşti. Açıklanan verilere göre ÜFE, nisanda aylık bazda %0,2 arttı ve yıllık %2,3 oldu. Beklentiler aylık %0,2, yıllık olarak da %2,4 artması yönündeydi. Martta yıllık %2,7 olarak açıklanmıştı.

Perakende satışlar nisan ayında bir önceki aya göre %0,4 oranında arttı. Ekonomistlerin ortalama beklentisi %0,8’lik bir artış olacağı yönündeydi. Mart ayında %-1,0 olarak açıklanmıştı, sonra %-0,7’ye revize edildi. Yıllık bazdaki artış %1,60 olarak açıklandı. Önceki ay %2,94 idi.

ABD Merkez Bankası (FED), 3 Mayıs’ta federal fonlama faizini beklentilere paralel olarak 25 baz puan artışla yüzde 5,00-5,25 aralığına yükseltti. Bu oran son 16 yılın en yüksek faizi olarak kayıtlara geçti. Beklentilere paralel bir şekilde artırım hızında frene basan FED son olarak mart ayında 25 baz puanlık faiz artırımına gitmişti.

Çin’de, TÜFE yıllık %0,1 olarak açıklandı. Beklenti %0,4 olması yönündeydi. Önceki ay %0,7 olarak açıklanmıştı. Aylık enflasyon için beklenti %0,0 olması yönündeydi, açıklanan rakam %0,1 oldu. Geçen ay %-0,3 olmuştu.

Japonya’da, TÜFE yıllık %3,5 olarak acıkandı. Beklenti de %2,5 olması yönündeydi. Önceki ay %3,2 olmuştu.

Almanya’da, TÜFE yıllık %7,2 olarak açıklandı. Beklenti de %7,2 olması yönündeydi. Önceki ay %7,4 olarak açıklanmıştı. Aylık enflasyon %0,4 olarak açıklandı. Beklenti %0,4 olması yönündeydi. Geçen ay oran %0,8 olmuştu.

Hindistan’da, TÜFE yıllık %4,70 olarak açıklandı. Beklenti %4,80 olması yönündeydi. Önceki ay %5,66 olarak açıklanmıştı.

Rusya’da, TÜFE yıllık %2,3 olarak açıklandı. Beklenti %2,4 olması yönündeydi. Geçen ay %3,5 olmuştu.

Avrupa Merkez Bankası (ECB) faizleri 25 baz puan artırdı. Banka, gecelik mevduat faizini yüzde 3,25’e yükseltti. Politika faizi ise yüzde 3,50’den yüzde 3,75’e çıkarıldı. Gecelik borç verme oranı ise yüzde 4 seviyesine yükseltildi. Ekonomistlerin beklentisi de faizlerin 25 baz puan yükseltilmesiydi.

Süpermarket Alışverişi

Benim takip ettiğim ürünlerin fiyatları, benim takip ettiğim marketlerde mayıs ayında nisan ayına göre %2,29 oranında arttı. Nisanda da %3,61 oranında arttığını düşünürsek iki ayın toplam artışı %5,99 oldu. 2022 Mayıs ayında %7,81 oranında artış olmuştu. Bu artışla beraber Aralık 2022’den beri toplam artış oranı da %20,35 oldu. Hatırlayacağınız gibi geçen sene toplam süpermarket fiyat artışı %100,40 idi. 2022 Mayıs’tan bugüne kadar olan duruma bakarsak %79,10 oranında artış olduğunu görüyoruz.

Ürün Grupları:

Geçen aya göre fiyatı en çok artan ürün grubu %15,64 ile Kişisel Bakım & Kozmetik oldu. Fiyatı en çok azalan da %14,04 ile Meyve & Sebze oldu.

Aralık 2022’ye göre fiyatı en çok artan ürün grubu %80,47 ile Et Tavuk Balık oldu. Aralık 2022’ye göre fiyatı en çok azalan da %8,70 ile Deterjan & Temizlik oldu.

Mayıs 2022’ye göre fiyatı en çok artan ürün gurubu %135,44 ile Kişisel Bakım & Kozmetik oldu. Mayıs 2022’ye göre fiyatı azalan herhangi bir ürün grubu yok.

Ürünler:

Geçen aya göre fiyatı en fazla artan ürünler: Diş Macunu: %43,79, Patates: %38,87, Piliç Bonfile: %24,10, Limon: %22,74, Sosis: %17,14.

Geçen aya göre fiyatı en fazla düşen ürünler: Dolmalık Biber: %59,65, Patlıcan: %53,39, Kuru Soğan: %45,99, Un: %29,04, Hıyar Badem: %28,39.

Aralık 2022’ye göre fiyatı en fazla artan ürünler: Dana Kıyma: %94,36, Sosis: %94,26, Dana Antrikot: %82,01, Patates: %80,10, Macar Salamı: %60,18.

Aralık 2022’ye göre fiyatı en fazla düşen ürünler: Tuvalet Kâğıdı: %28,87, Kâğıt Peçete: %24,45, Un: %23,48, Kabak: %22,66, Patlıcan: %21,81.

Mayıs 2022’ye göre fiyatı en fazla artan ürünler: Diş Macunu: %300,36, Dana Kıyma: %147,41, Kuru Soğan: %137,76, Pirinç: %137,36, Yeşil Çay: %128,78.

Mayıs 2022’ye göre fiyatı düşen ürünler: Un: %16,77.

Peki, bu artışlar ve indirimler bu ay en çok hangi günlerde olmuş? Artışlar en çok perşembe (%24,64) ve çarşamba günlerinde olmuş (%23,19). İndirimler de en çok cuma (%40,00) ve çarşamba günlerinde olmuş (%18,00). Semtinizde pazar kurulan günler genelde süpermarketlerin en çok indirim yaptığı günler oluyor.

İndirimler (geçen seneki oranlarda olmasa da) süpermarketlerde bütün hızıyla devam ediyor. Her gün bir şeyler indirimde oluyor. Biraz takip ederseniz uygun fiyatlarla alışveriş yapabilirsiniz.

Restoranlar

Nisan ayına göre benim takip ettiğim restoranlarda ve yemeklerde fiyatlar %6,21 oranında arttı. Böylece Aralık 2022’den beri toplam artış %41,99 oldu. 2022 Mayıs’tan bugüne kadar olan duruma bakarsak %105,97 oranında artış olduğunu görüyoruz.

Nisan ayına göre fiyatı en çok artan ürün meşhur kahvecinin çikolatalı kurabiyesi oldu. Artış oranı %38,71. İkinci sırada da %31,40 ile lahmacun var. Geçen aya göre fiyatı düşen tek ürün %8,47 ile fıstıklı baklava.

Aralık 2022’ye göre fiyatı en çok artan ürün %93,06 ile et döner dürüm oldu. İkinci sırada da %86,72 ile meşhur kahvecinin çikolatalı kurabiyesi var. Aralık 2022’ye göre fiyatı en çok düşen ürünleri de yazacaktım ama fiyatı düşen bir ürün yok.

Mayıs 2022’ye göre fiyatı en çok artan ürün de %169,71 ile meşhur kahvecinin çikolatalı kurabiyesi oldu. İkinci sırada da 165,82 ile et döner dürüm var. Mayıs 2022’ye göre fiyatı düşen herhangi bir ürün yok.

Damacana

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %7,30, 2022 Aralık: %26,64, 2022 Mayıs: %55,56, 2021 Mayıs: %180,00.

Damacana siparişlerinizi akıllı telefonlar üzerindeki aplikasyonlar üzerinden vermenizi şiddetle tavsiye ederim. Hemen hemen her markanın kendi aplikasyonu var. Uygulamayı telefonunuza indirip siparişlerinizi buradan vermezseniz bayilerin belirlediği fiyatlardan ödeme yapmak zorunda kalabilirsiniz.

Şeker (USD – Londra Borsası)

Hindistan’dan yapılan sınırlı ihracat, Pakistan ve Tayland’ın da aralarında bulunduğu diğer ülkelerden gelen cansız tedarik beklentileriyle şeker fiyatları mayıs ayında da yükseldi. Değişen hava faktörleri şeker fiyatlarını etkilerken Hindistan’da şeker üretiminin azalacağına yönelik endişeler ve Brezilya hükümetinin etanol gibi yakıtları vergilendirme yöntemini değiştirmek için yaptığı hamle de şeker fiyatlarının yükselmesine neden oldu.

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %4,31, 2022 Aralık: %28,77, 2022 Mayıs: %30,32, 2021 Mayıs: %55,24, 2020 Mayıs: %98,53, 2019 Mayıs: %117,92, 2018 Mayıs: %112,96, 2017 Mayıs: %58,22.

2023 en yüksek değeri: 720,10 USD (27 Nisan 2023) En düşük değeri: 527,20 USD (06 Ocak 2023)

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Şeker fiyatı raflarda nisan ayına göre %1,51 arttı. Aralık 2022’ye göre: %3,86, Mayıs 2022’ye göre: %16,29.

Kahve - Kakao

Kahve (USD – Chicago Borsası)

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %1,12, 2022 Aralık: %13,26, 2022 Mayıs: %14,26, 2021 Mayıs: %24,95, 2020 Mayıs: %78,83, 2019 Mayıs: %100,12.

2023 en yüksek değeri: 205,25 USD (18 Nisan 2023) En düşük değeri: 143,90 USD (11 Ocak 2023)

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Kahve fiyatı raflarda nisan ayına göre %4,39 arttı. Aralık 2022’ye göre: %34,02, 2022 Mayıs’a göre: %81,42.

Kakao (GBP - Londra Borsası)

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %4,50, 2022 Aralık: %11,68, 2022 Mayıs: %34,39, 2021 Mayıs: %41,43, 2020 Mayıs: %16,73, 2019 Mayıs: %26,93, 2018 Mayıs: %24,10, 2017 Mayıs: %53,35.

2023 en yüksek değeri: 2.280,00 GBP (21 Nisan 2023) En düşük değeri: 1.978,00 GBP (20 Ocak 2023)

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Kakao fiyatı raflarda nisan ayına göre %5,83 arttı. Aralık 2022’ye göre: %10,56, 2022 Mayıs’a göre: %54,65.

Palmiye Yağı (MYR – Kuala Lumpur Borsası)

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %8,27, 2022 Aralık: %3,48, 2022 Mayıs: %46,07, 2021 Mayıs: %17,29.

2023 en yüksek değeri: 4.327 RM (10 Nisan 2023) En düşük değeri: 3,255,00 RM (31 Mayıs 2023)

Hububat (USD – Chicago Borsası)

Chicago Borsasında hububat ürünleri kile (bushel) olarak takip ediliyor.

Buğday

Türkiye’de bu yıl için yüzde 5'lik artışla yaklaşık 21 milyon ton rekolte beklendiği ve bu miktarın Türkiye’nin ihtiyacını karşılama konusunda yeterli bir miktar olduğu açıklandı.

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %7,17, 2022 Aralık: %16,80, 2022 Mayıs: %45,39, 2021 Mayıs: %12,16, 2020 Mayıs: %21,22.

2023 en yüksek değeri: 7,9200 USD (01 Ocak 2023) En düşük değeri: 5,9100 USD (30 Mayıs 2023)

Mısır

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %6,86, 2022 Aralık: %6,45, 2022 Mayıs: %22,63, 2021 Mayıs: %12,72, 2020 Mayıs: %91,23.

2023 en yüksek değeri: 6,8525 USD (17 Ocak 2023) En düşük değeri: 5,5450 USD (19 Mayıs 2023)

Yulaf

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %2,07, 2022 Aralık: %7,92, 2022 Mayıs: %47,29, 2021 Mayıs: %13,38, 2020 Mayıs: %2,95.

2023 en yüksek değeri: 3,9400 USD (31 Ocak 2023) En düşük değeri: 2,9150 USD (2 Mayıs 2023)

Yumurta (TL – Başmakçı Borsası)

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %13,14, 2022 Aralık: %4,43, 2022 Mayıs: %70,34, 2021 Mayıs: %250,76, 2020 Mayıs: %374,34, 2019 Mayıs: %501,99.

2023 en yüksek değeri: 2,1500 TL (10 Nisan 2023) En düşük değeri: 1,7000 TL (01 Ocak 2023)

Türkiye’de mart ayında 1,73 milyar adet tavuk yumurtası üretildi. Şubat ayında 1,61 milyar üretilmişti. 2022 Mart ile mukayese ettiğimizde bu miktarın %4,4 oranında arttığını (2022 Mart: 1,65 milyar) görüyoruz.

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Yumurta fiyatı raflarda nisan ayına göre %4,45 oranında azaldı. Aralık 2022’ye göre: %7,26, 2022 Mayıs’a göre: %84,73.

Süt (TL – Ulusal Süt Konseyi)

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %0,00, 2022 Aralık: %0,00, 2022 Mayıs: %27,11, 2021 Mayıs: 193,10, 2020 Mayıs: 269,57.

2023 en yüksek değeri: 8,50 TL (01 Ocak 2023) En düşük değeri: 8,50 TL (01 Ocak 2023)

Türkiye’de mart ayında 911 bin 750 ton inek sütü toplandı. Geçen ay 793 bin 384 ton olarak açıklanmıştı. 2022 Mart ile mukayese ettiğimizde %6,2 arttığını (Mart 2022: 858 bin 299 ton) görüyoruz.

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Süt fiyatı raflarda nisan ayına göre değişmedi. Aralık 2022’ye göre: %11,83, 2022 Mayıs’a göre: %55,33.

Evdeki Dostlarımız

Kedi maması fiyatları,

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %4,56, 2022 Aralık: %17,54, 2022 Mayıs: %63,66.

Kedi kumu fiyatları,

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %1,82, 2022 Aralık: %20,79, 2022 Mayıs: %59,16.

Köpek maması fiyatları,

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %0,00, 2022 Aralık: %23,42, 2022 Mayıs: %52,18.

Sigara

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %0,00, 2022 Aralık: %14,00, 2022 Mayıs: %28,49.

Giyim ve Ayakkabı

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %21,62, 2022 Aralık: %14,00, 2022 Mayıs: %100,29.

Geçen aya göre fiyatı en çok artan ürün %159,85 ile kadın kazak oldu. Fiyatı en çok düşen ürün de %15,05 ile erkek mont oldu.

2022 Aralık’a göre fiyatı en çok artan ürün %209,06 ile kadın atlet oldu. Fiyatı en çok düşen ürün de %22,59 ile erkek sweatshirt oldu.

2022 Mayıs’a göre fiyatı en çok artan ürün %320,86 ile erkek pantolon oldu. 2022 Mayıs’a göre fiyatı düşen bir ürün yok.

Doğalgaz – Elektrik - Su

Doğalgaz fiyatlarına sistem kullanım bedeli indirimi yapıldı. 1 Ocak 2023’ten geçerli olacak şekilde; İstanbul’da faaliyet gösteren ve yaklaşık 5,5 milyon aktif doğalgaz konut abonesi bulunan İGDAŞ’ın sistem kullanım bedellerinde indirime gidildi.

EPDK'nin bu kararı sonrasında nihai doğalgaz fiyatlarında %12-%13 düzeyinde bir indirim olacak.

Benim faturamdaki birim fiyat nisan ayında %0,55 oranında artmıştı. Bu ay birim fiyatta bir değişiklik olmadı ve Aralık 2022’den beri toplam düşüş %10,42 oldu. Aralık 2021’den beri toplam artış %140,76.

Elektrik tavan fiyatında yüzde 14,75 indirime gidildi.

Yapılan açıklamaya göre Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu serbest piyasada elektrik tavan fiyatını 1 Nisan'dan itibaren 3050 TL/mwh'den 2600 TL/mwhy'ye düşürdü.

Benim faturamdaki birim fiyat nisan ayına göre %14,51 oranında azaldı ve Aralık 2021’den beri toplam artış %72,23 oldu.

Su fiyatına 1 Aralık’ta %25,00 oranında zam yapılmıştı. Bu ay fiyatlarda bir değişiklik olmadı. Su fiyatı kullandığınız miktara çok bağlı. Şu anda 16 m³’e kadar olan kullanımlarda birim fiyat 14,61 TL/m³, 16 m³’ün üstündeki kullanımlar için birim fiyat 21,95 TL/m³. Gördüğünüz gibi arada çok fark var. Bu fiyatın üzerine KDV ve ÇTV eklendiğini de ayrıca belirteyim. ÇTV kullandığınız m³ başına 1,50 TL olarak hesap edilmektedir. İnsani su hakkı uygulaması kapsamında, kullandığınız her 2.5 metreküp suyun 0.5 metreküpü ücretsiz olarak verilmektedir.

Benim faturamdaki birim fiyat mayıs ayında geçen aya göre %0,40 oranında azaldı. Böylece Aralık 2022’den beri toplam artış %24,61 oldu. Aralık 2021 ile mukayese edersek %157,67 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Hem faturamızı kontrol altında tutabilmek hem de dünyamızda gittikçe azalan su kaynaklarını korumak için suyu çok hesaplı kullanmalıyız.

Dolar – Euro

Dolar endeksi

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %1,08, 2022 Aralık: %1,65, 2022 Mayıs: %0,51, 2021 Mayıs: %13,64.

2023 en yüksek değeri: 105,634 (8 Mart 2023) En düşük değeri: 100,700 (13 Nisan 2023)

ABD 10 yıllık tahvil faizleri

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %3,43, 2022 Aralık: %1,02, 2022 Mayıs: %23,60, 2021 Mayıs: %122,40.

2023 en yüksek değeri: 4,062 (2 Mart 2023) En düşük değeri: 3,303 (6 Nisan 2023)

Dolar

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %1,93, 2022 Aralık: %5,59, 2022 Mayıs: %26,70, 2021 Mayıs: %136,04, 2020 Mayıs: %184,07, 2019 Mayıs: %225,51, 2018 Mayıs: %346,77, 2017 Mayıs: %451,33.

2023 en yüksek değeri: 20,3470 TL (31 Mayıs 2023) En düşük değeri: 18,7320 TL (01 Ocak 2023)

Euro/USD paritesi

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %0,92, 2022 Aralık: %2,56, 2022 Mayıs: %2,68, 2021 Mayıs: %10,59.

2023 en yüksek değeri: 1,1059 (3 Mayıs 2023) En düşük değeri: 1,0520 (05 Ocak 2023)

Euro

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %1,24, 2022 Aralık: %8,65, 2022 Mayıs: %30,44, 2021 Mayıs: %111,48, 2020 Mayıs: %184,76, 2019 Mayıs: %216,69, 2018 Mayıs: %310,59, 2017 Mayıs: %443,75.

2023 en yüksek değeri: 21,7999 TL (31 Mayıs 2023) En düşük değeri: 19,7395 TL (07 Ocak 2023)

Borsa İstanbul

BİST 100

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %7,36, 2022 Aralık: %12,21, 2022 Mayıs: %88,76.

2023 en yüksek değeri: 5661,10 (3 Ocak 2023) En düşük değeri: 4400,76 (5 Mayıs 2023)

BİST 30

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %6,97, 2022 Aralık: %9,76, 2022 Mayıs: %87,61.

2023 en yüksek değeri: 6111,47 (2 Ocak 2023) En düşük değeri: 4856,03 (5 Mayıs 2023)

Kredi Risk Primi (CDS)

Kredi risk primi, (Credit Default Swap - CDS) alınan bir kredinin geri ödenmeme riskini tespit etmek ve bu riske karşı kredinin sigortalanması için kullanılan değerdir. Faiz doğası itibarıyla alacaklının geri ödememe riskini içeren bir risk primidir. Kredi risk primi ise bu riskin sistemli bir şekilde finansal enstrümana dönüştürülmüş ve sayısal olarak ifade edilmiş halidir. Alacaklı, kredinin olası geri ödenmeme riskine karşı verdiği borcu sigorta eder. Bu sigorta işlemi ve sigorta için belirlenen bedel ise kredi risk primine tekabül eder. Bu prim bir ülkeye olan finansal güven baz alınarak serbest piyasa tarafından belirlenir. Kredileri sigortalayanlar finansal güveni oluşturan parametrelere göre geri ödememe riskini ve riski satın almaya razı oldukları primin değerini belirlemeye çalışır. Kredi risk primi ifade edilirken her %1 faiz oranı 100 baz puana tekabül eder. Kredi risk priminin 100 olması durumda borç için beklenen risk faiz oranının %1 olduğu varsayılır.

Türkiye beş yıllık tahvil CDS

Mayıs ayında Türkiye'nin beş yıllık kredi temerrüt takası Aralık 2022'den bu yana ilk kez 500 baz puanın altını gördü. Risk priminde 42 baz puanlık düşüş izlendi. Bu düşüş kasım ayından bu yana en sert düşüş oldu.

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %9,80, 2022 Aralık: %14,69, 2022 Mayıs: %13,62, 2021 Mayıs: %47,13.

2023 en yüksek değeri: 702,56 (23 Mayıs 2023) En düşük değeri: 496,83 (04 Ocak 2023)

Kıymetli Metaller

Gram altın (TL)

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %1,84, 2022 Aralık: %17,33, 2022 Mayıs: %36,26, 2021 Mayıs: %153,42, 2020 Mayıs: %230,39, 2019 Mayıs: %407,61, 2018 Mayıs: %580,72.

2023 en yüksek değeri: 1.312,416 TL (31 Mayıs 2023) En düşük değeri: 1.096,071 TL (01 Ocak 2023)

Ons altın (USD)

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %0,18, 2022 Aralık: %10,41, 2022 Mayıs: %7,63, 2021 Mayıs: %7,73, 2020 Mayıs: %14,05, 2019 Mayıs: %55,44, 2018 Mayıs: %52,95.

2023 en yüksek değeri: 2.055,70 USD (4 Mayıs 2023) En düşük değeri: 1.809,20 USD (24 Şubat 2023)

2023’te bir gündeki en büyük artış: 50,50 USD (17 Mart). En büyük düşüş: 53,40 USD (3 Şubat)

TCMB Altın Rezervi

05 Mayıs: 45 milyar 720 milyon dolar.

12 Mayıs: 44 Milyar 312 milyon dolar.

18 Mayıs: 42 Milyar 765 milyon dolar.

26 Mayıs: 41 Milyar 939 milyon dolar.

Altının gümüşe oranı

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %3,20, 2022 Aralık: %6,97, 2022 Mayıs: %3,25, 2021 Mayıs: %21,87.

2023 en yüksek değeri: 91,642 (10 Mart 2023) En düşük değeri: 75,032 (13 Ocak 2023)

Gümüş

Gram gümüş (TL)

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %1,07, 2022 Aralık: %9,61, 2022 Mayıs: %40,17, 2021 Mayıs: %108,24, 2020 Mayıs: %325,72, 2019 Mayıs: %442,04, 2018 Mayıs: %554,71.

2023 en yüksek değeri: 16,3151 TL (4 Mayıs 2023) En düşük değeri: 12,2048 TL (8 Mart 2023)

Ons gümüş (USD)

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %3,18, 2022 Aralık: %3,31, 2022 Mayıs: %11,36, 2021 Mayıs: %11,48, 2020 Mayıs: %45,83, 2019 Mayıs: %66,38, 2018 Mayıs: %47,59.

2023 en yüksek değeri: 26,358 USD (4 Mayıs 2023) En düşük değeri: 20,005 USD (8 Mart 2023)

2023’te bir gündeki en büyük artış: 1,418 USD (13 Mart). En büyük düşüş: 1,234 USD (11 Mayıs)

Platin

Gram platin (TL)

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %2,61, 2022 Aralık: %9,88, 2022 Mayıs: %39,57.

2023 en yüksek değeri: 703,80 TL (23 Nisan 2023) En düşük değeri: 552,69 TL (24 Şubat 2023)

Ons platin (USD)

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %0,50, 2022 Aralık: %3,96, 2022 Mayıs: %12,72, 2021 Mayıs: %12,25, 2020 Mayıs: %28,22.

2023 en yüksek değeri: 1.1138,70 USD (21 Nisan 2023) En düşük değeri: 907,60 USD (24 Şubat 2023)

2023’te bir gündeki en büyük artış: 117,10 USD (01 Ocak). En büyük düşüş: 52,30 USD (3 Şubat 2023)

Paladyum

Ons paladyum (USD)

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %1,93, 2022 Aralık: %18,85, 2022 Mayıs: %27,35, 2021 Mayıs: %48,57, 2020 Mayıs: %22,85.

2023 en yüksek değeri: 1.806,70 USD (01 Ocak 2023) En düşük değeri: 1.359,00 USD (31 Mayıs 2023)

2023’te bir gündeki en büyük artış: 114,40 USD (13 Mart). En büyük düşüş: 109,88 USD (3 Ocak)

Endüstriyel Metaller (USD – Londra Metal Borsası)

Metal fiyatları Londra Metal Borsası tarafından açıklanıyor ve dünyanın her yerinde Amerikan doları üzerinden işlem görüyor.

Alüminyum

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %3,06, 2022 Aralık: %5,17, 2022 Mayıs: %20,15, 2021 Mayıs: %6,92, 2020 Mayıs: %55,22, 2019 Mayıs: %27,71, 2018 Mayıs: %1,06, 2017 Mayıs: %18,33.

2023 en yüksek değeri: 2.635,00 USD (18 Ocak 2023) En düşük değeri: 2.201,50 USD (23 Mayıs 2023)

Alüminyum Alaşım

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %0,05, 2022 Aralık: %2,10, 2022 Mayıs: %1,59, 2021 Mayıs: %6,78, 2020 Mayıs: %61,43, 2019 Mayıs: %46,84, 2018 Mayıs: %2,39, 2017 Mayıs: %17,11.

2023 en yüksek değeri: 2.161,00 USD (3 Ocak 2023) En düşük değeri: 1.937,00 USD (17 Nisan 2023)

Kurşun

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %2,93, 2022 Aralık: %5,80, 2022 Mayıs: %2,84, 2021 Mayıs: %4,35, 2020 Mayıs: %29,59, 2019 Mayıs: %14,62, 2018 Mayıs: %11,50, 2017 Mayıs: %2,16.

2023 en yüksek değeri: 2.333,00 USD (01 Ocak 2023) En düşük değeri: 2.031,50 USD (25 Mayıs 2023)

Çinko

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %10,76, 2022 Aralık: %20,03, 2022 Mayıs: %34,21, 2021 Mayıs: %16,26, 2020 Mayıs: %26,67, 2019 Mayıs: %9,73, 2018 Mayıs: %18,50, 2017 Mayıs: %4,07.

2023 en yüksek değeri: 3.508,00 USD (27 Ocak 2023) En düşük değeri: 2.222,00 USD (25 Mayıs 2023)

Bakır

Bakır fiyatları, mayıs ayı içinde Kovid-19 kısıtlamalarının sona ermesi sonrası Çin’den gelen zayıf ekonomik verilerin ardından, altı aydan bu yana ilk kez ton başına 8 bin doların altına düştü.

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %6,49, 2022 Aralık: %1,24, 2022 Mayıs: %12,06, 2021 Mayıs: %18,83, 2020 Mayıs: %57,79, 2019 Mayıs: %36,69, 2018 Mayıs: %20,95, 2017 Mayıs: %47,55.

2023 en yüksek değeri: 9.435,00 USD (18 Ocak 2023) En düşük değeri: 7.909,00 USD (24 Mayıs 2023)

Nikel

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %5,56, 2022 Aralık: %22,98, 2022 Mayıs: %21,27, 2021 Mayıs: %26,65, 2020 Mayıs: %84,06, 2019 Mayıs: %85,40, 2018 Mayıs: %55,36, 2017 Mayıs: %143,68.

2023 en yüksek değeri: 31.150,00 USD (3 Ocak 2023) En düşük değeri: 20.400,00 USD (31 Mayıs 2023)

Kalay

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %0,85, 2022 Aralık: %6,30, 2022 Mayıs: %29,44, 2021 Mayıs: %21,53, 2020 Mayıs: %65,95, 2019 Mayıs: %31,17, 2018 Mayıs: %22,42, 2017 Mayıs: %26,41.

2023 en yüksek değeri: 32.000,00 USD (27 Ocak 2023) En düşük değeri: 22.175,00 USD (16 Mart 2023)

Hasır Çelik (USD – Londra Borsası)

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %8,71, 2022 Aralık: %7,11, 2022 Mayıs: %24,18, 2021 Mayıs: %15,59.

2023 en yüksek değeri: 759,00 USD (1 Mart 2023) En düşük değeri: 610,00 USD (9 Mayıs 2023)

Demir Cevheri (USD – Chicago Borsası)

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %11,40, 2022 Aralık: %3,53, 2022 Mayıs: %21,89, 2021 Mayıs: %48,46.

2023 en yüksek değeri: 130,49 USD (13 Mart 2023) En düşük değeri: 103,55 USD (5 Mayıs 2023)

Kereste (USD – Chicago Borsası)

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %9,90, 2022 Aralık: %11,92, 2022 Mayıs: %58,16, 2021 Mayıs: %76,64.

2023 en yüksek değeri: 527,70 USD (31 Ocak 2023) En düşük değeri: 339,00 USD (12 Mayıs 2023)

Ham Petrol (USD – Brent Petrol)

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %9,03, 2022 Aralık: %7,57, 2022 Mayıs: %32,36, 2021 Mayıs: %10,86, 2020 Mayıs: %134,12, 2019 Mayıs: %7,46, 2018 Mayıs: %1,73, 2017 Mayıs: %47,01.

2023 en yüksek değeri: 88,19 USD (23 Ocak 2023) En düşük değeri: 72,14 USD (31 Mayıs 2023)

Benzin - Motorin - Otogaz

Benzin

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %7,86, 2022 Aralık: %7,55, 2022 Mayıs: %9,16, 2021 Mayıs: %173,36.

Mazot

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %7,51, 2022 Aralık: %14,53, 2022 Mayıs: %15,81, 2021 Mayıs: %179,40.

Otogaz

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %0,85, 2022 Aralık: %0,29, 2022 Mayıs: %5,24, 2021 Mayıs: %155,10.

Türkiye’de nisan ayında 179 bin 504 aracın trafiğe kaydı yapıldı. Mart ayında 191 bin 729 adet olarak açıklanmıştı. Trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı bir önceki aya göre %6,4 azaldı. Bu araçların %45,2’si motosiklet ve %37,7’si otomobil olarak açıklandı.

Ülkemiz karayolu ağında 2022 yılında toplam 1 milyon 232 bin 957 adet trafik kazası meydana geldi. Bu kazaların 1 milyon 35 bin 696 adedi maddi hasarlı, 197 bin 261 adedi ise ölümlü yaralanmalı trafik kazasıdır. Yıl içerisinde meydana gelen ölümlü yaralanmalı trafik kazalarının %82,5'i yerleşim yeri içinde %17,5'i ise yerleşim yeri dışında meydana geldi.

Ulaştırma

Takip ettiğim güzergahlarda nasıl bir değişim olduğuna kısaca bakalım.

Ulaştırma Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %12,86, 2022 Aralık: %7,07, 2022 Mayıs: %23,31.

Uçak Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %13,87, 2022 Aralık: %8,65, 2022 Mayıs: %22,19.

Yüksek Hızlı Tren Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %0,00, 2022 Aralık: %15,20, 2022 Mayıs: %64,39.

Otobüs Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %1,48, 2022 Aralık: %16,24, 2022 Mayıs: %22,44.

Metro ve Marmaray Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %0,00, 2022 Aralık: %36,91, 2022 Mayıs: %36,91 (Ankara ve İstanbul)

Bilmiyorum bir şey ifade ediyor mu ama mayıs ayında fiyatlar en çok cuma günü arttı ve en çok salı günü düştü.

Oteller

Değişim: 2023 Nisan’a Göre: %15,49, 2022 Aralık: %41,99, 2022 Mayıs: %87,54.

Mayıs ayında geçen aya göre en büyük artış gösteren iller/ilçeler %39,78 ile Antalya ve %39,12 ile Trabzon oldu. Geçen aya göre en büyük düşüş gösteren iller/ilçeler %11,06 ile İzmir. İzmir’de fiyatlar düştü hissine kapılmayalım, geçen ay bir fuardan ötürü fiyatlar çok yükselmişti.

Mayıs ayında Aralık 2022’e göre fiyatı en çok artanlar Kapadokya %184,73 ve Bodrum %118,50 oldu. Fiyatı düşen yok.

Mayıs ayında Mayıs 2022’ye göre en büyük artış gösteren iller/ilçeler %326,10 ile Konya ve %314,90 ile Kapadokya oldu. Mayıs 2022’ye göre fiyatı düşen il veya ilçe yok.

Mayıs ayında fiyatlar en çok salı günleri arttı ve en çok çarşamba günleri düştü.

Bu Ay Açıklanan Diğer Güncellemeler

Geçen yıl 7,00 TL olan çay alım fiyatı, bu yıl 11,30 TL olarak açıklandı. Çay Üreticileri Meclisi üreticiyi koruyacak taban fiyatın 17,00 TL olması gerektiğini açıklamıştı.

Tüketici Güven Endeksi

Tüketici Güven Endeksi, tüketicilerin kişisel mali durumları ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ve gelecek dönem beklentileri ile yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerini ölçmeyi amaçlayan bir göstergedir. Tüketici Eğilim Anketi yapılarak belirlenir. Genelde her ayın son haftasında açıklanır.

Endeks en düşük 0 en yüksek 200 değerleri alabilir. Endeksin 100’den yüksek olması tüketici güveninde iyimser durum, 100’den küçük olması da tüketici güveninde kötümser durum olduğunu gösterir.

Takip etmeyen dostlarımız için böyle kısacık bir açıklama yaptıktan sonra bakalım Türkiye’de mayıs ayında durum nasıl?

TUİK verilerine göre tüketici güven endeksi mayıs ayında bir önceki aya göre %4,0 oranında artarak 91,1 seviyesine çıktı. Nisan ayında 87,5 olmuştu.

Mevcut dönemde hanenin maddi durumu mayıs ayında %2,2 artarak 70,6 oldu. Nisan ayında 69,1 olarak açıklanmıştı.

Gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi nisan ayında 89,8 iken, mayıs ayında %4,7 artarak 94,0 oldu.

Gelecek 12 aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisi endeksi nisan ayında 95,2 iken mayıs ayında %5,7 oranında artarak 100,5 oldu.

Gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi %3,1 artarak 99,1 oldu. Nisan ayında bu değer 96,1 idi.

Endeksin 100’den küçük olması kötümser bir duruma işaret ediyor.

Satınalma Müdürleri Endeksleri (PMI)

Satınalma Müdürleri Endeksleri (Purchasing Managers’ Indexes – PMI), ekonomik faaliyet koşullarının ölçümü konusunda gerek küresel piyasalar gerekse ekonomi basını tarafından yakından takip edilen göstergeler arasında yer almaktadır. Ekonomik faaliyet koşullarına ilişkin olarak ilgili ay içerisinde açıklanan ilk verilerden biri olması, resmi verilerden önce yayınlanması ve gerçekleşen verilerle gösterdiği korelasyon, PMI endekslerine önemli bir öncü gösterge niteliği kazandırmaktadır.

PMI endeksleri birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede imalat, hizmet, inşaat gibi sektörler için aylık raporlar biçiminde kamuoyuna açıklanmaktadır. Endekslerin hesaplanması için yapılan ankette, katılımcı firmalara üretim, yeni siparişler, stok düzeyleri, istihdam, tedarikçi performansı ve fiyat eğilimleri gibi parametrelerin hangi yönde geliştiği sorulmaktadır.

PMI’ların 50’den büyük olması önceki aya kıyasla bir iyileşmeye ya da artışa işaret ederken 50’den küçük olması önceki aya göre kötüleşme ya da düşüş olarak değerlendirilmektedir. Endeksler, sektörlerin faaliyet konularındaki değişimin nicel büyüklüğünü değil de yönünü göstermesi açısından bir eğilim göstergesi özelliği taşımaktadır.

Türkiye’de bu endeksler İstanbul Sanayi Odası tarafından IHS Markit ile iş birliği kapsamında hazırlanıp her ay sanayicilerimiz ve kamuoyuyla paylaşılmaktadır.

PMI endeksleri hakkında bilgi sahip olduğumuza göre gelin beraberce başta Türkiye olmak üzere bazı önemli coğrafyalarda son aylardaki duruma bakalım.

PMI İmalat Sanayi Raporu

Türkiye: Aralık: 48,1, Ocak: 50,1, Şubat: 50,1, Mart: 50,9, Nisan: 51,5, Mayıs: 51,5.

ABD: Aralık: 46,2, Ocak: 46,9, Şubat: 47,3, Mart: 49,2, Nisan: 50,2, Mayıs: 48,5.

Çin: Aralık: 49,0, Ocak: 49,2, Şubat: 51,6, Mart: 50,0, Nisan: 49,5, Mayıs: 50,9.

Japonya: Aralık: 48,9, Ocak: 48,9, Şubat: 47,7, Mart: 49,2, Nisan: 49,5, Mayıs: 50,6.

AB: Aralık: 47,8, Ocak: 48,8, Şubat: 48,5, Mart: 47,3, Nisan: 45,8, Mayıs: 44,8.

Almanya: Aralık: 47,1, Ocak: 47,3, Şubat: 46,3, Mart: 44,7, Nisan: 44,5, Mayıs: 43,2.

B. Krallık: Aralık: 45,3, Ocak: 47,0, Şubat: 49,3, Mart: 47,9, Nisan: 47,8, Mayıs: 47,1.

Fransa: Aralık: 49,2, Ocak: 50,5, Şubat: 47,4, Mart: 47,3, Nisan: 45,6, Mayıs: 45,7.

Global: Aralık: 48,6, Ocak: 49,2, Şubat: 50,0, Mart: 49,6, Nisan: 49,6, Mayıs: 49,6.

Türkiye'de nisan ayında 51,5 olan manşet PMI, mayıs ayında da değişmeyerek 51,5 seviyesinde kaldı. Üst üste beşinci ay eşik değer 50,0’ın üzerinde gerçekleşen endeks, Türk imalat sektörünün faaliyet koşullarında iyileşmenin sürdüğüne işaret etti.

Mayıs ayında birçok firma, yayın bir şekilde talep koşullarında iyileşme olduğunu bildirdi.

Bu iyileşmenin en doğrudan etkisi, yeni siparişlerin son üç ay boyunca güçlü bir şekilde artması oldu. Yeni ihracat siparişlerinde de artış kaydedildiği bildirildi.

Dostlar, daha önce de belirttiğim gibi bunlar Emin’in takip ettiği ürünlerin ve piyasaların durumu. Ne piyasa analizi ne de sizlere nasıl hareket etmeniz veya yatırım yapmanız yönünde bir tavsiye. Herkesin öncelikleri, gözlemleri ve risk tercihleri farklıdır. Alım alışkanlıklarınıza ve alım yaptığınız yerlere göre sizin değerlendirmeleriniz çok daha farklı olabilir. Bakalım önümüzdeki aylarda ne gibi gelişmeler yaşayacağız.

Bu raporda düşen değerler kırmızı ile, yükselen değerler yeşil ile belirtilmiştir.

Sağlıklı kalın, mutlu kalın…