Portakalın Şekeri

Günaydın Dostlar,

Lafı hiç uzatmayacağım. Sevgili Doktorum, “Şekerden ne kadar uzak durursan o kadar rahat edersin.” diyor. Doktorum böyle dese de arkadaşlarım da “Portakalda da şeker var, o zaman onu da yeme.” diyorlar.

Portakalda şeker olduğu çok doğru olsa da ondaki şekerle diğer büyük yaramazlıklardaki şekerin etkisi aynı olmuyor. Yarım kilo dondurma yemekle veya beş kadeh şarap içmekle bir portakal yemek çok da eşit olmuyor. Ayrıca kadıncağız bana “Şeker yeme.” de demiyor. Olayı biraz “sen bilirisin” durumuna getiriyor.

“Ben hiçbir türlü tatlı yemem (dondurma hariç) zaten.” diyorum. “Yetmez, her türlü şekerli içeceği de bırakman gerekiyor.” diye cevap veriyor. Ortam olursa içki içerim ama evde otururken ne içki içerim ne de başka bir şey. Salgın döneminde çok fazla bir ortam da olmadığına göre bu da çok büyük bir sorun değil.

Kahve hemen hemen hiç içmem, çaya da şeker atmam; sıcak içeceklerde de bir sorun yok gibi duruyor. Çay deyince aklına kahvaltı geliyor ve “Kahvaltıda bal, reçel gibi şeyler de olmaz.” diyor. Onları zaten hiç yemem. Herhalde en son 50 yıl önce yemişimdir. Bin çeşit kahvaltılık getirilen mekânlarda da “Sakın bana yağ, bal, reçel gibi şeyler getirmeyin.” derim. Baştan şartlarımızı belirtelim de sonra ziyan olmasınlar.

Şeker konusunda zaman zaman özleyebileceğim tek şey dondurma. Onun dışında hiçbiri aklıma bile gelmez. Hemen şunu da belirteyim, Allah’a şükür şeker değerlerim limitlerin içinde. İyi bir pazarlıkçı olarak bunu da doktoruma belirtsem de “Olsun, yaş ilerledikçe şekere hiç gerek yok.” cevabını alıyorum.

Neyse, listeyi bu şekilde tamamladık diye düşünürken “İçinde glüten olan ürünlerden de uzak dur.” yorumuyla ikinci bir cephe açılıyor. O konuda da “Ne kadar uzak durursan o kadar rahat edersin.” argümanları geçerli.

“Uzak dur” demek, “Her türlü unlu mamulü hayatından çıkar.” demek oluyor. Tabii en başta da ekmek. Allah’tan ben hiç ekmek yemem. “Sabahları zavallı bir parça lavaş yerim, başka da hiçbir öğünde ekmek yemem. “Lavaş da olmaz, onu da çıkar hayatından.” tavsiyesi geldi. Nedense hiç şaşırmadım. Çıkaralım çıkarmasına da kahvaltıda ne yiyeceğiz? Cevap hazır, “Kara buğday ekmeği yiyin.”

Kara buğday ekmeği dünyanın en lezzetli ekmeği değil ama doktorum öyle diyor, yapacak bir şey yok. Bu konuya eğilince piyasadaki kara buğday ekmeklerinin hemen hemen hiçbirinin %100 karabuğdaydan yapılmadığını gördüm. Sadece birkaç yerde bu ekmekleri bulabiliyorsunuz ve fiyatları oldukça pahalı. Eskişehir’de çalışırken sohbet ettiğim çiftçilerden bir tanesi “Aslında en iyi buğday karabuğdaydır.” demişti, adamcağız haklıymış. Firmalar bir şekilde yavaş yavaş ürün portföylerine sokmaya başlamalılar diye düşünüyorum. Sevgili Şerife de çok güzel tarifler paylaşıyor.

Şeker gitti, glüten gitti; geriye ne kaldı? Kahvaltı da yiyecek bir şey kalmadı. Birkaç maydanoz, biraz zeytin, üç beş tane ceviz, ara sıra da yumurta; mükellef bir kahvaltıda başka ne arayacaksınız?

Sizce glüten ile konu kapanmış olabilir mi? Hayır, kapanmadı. Sıra laktoza geldi. Laktoz da iyi değilmiş. Düşündüm de bu konu çok mantıklı, sonuçta inekler o sütü Emin içsin diye üretmiyorlar. O yüzden de onların sütü bize fazla geliyor. İneğin bünyesinin bizden daha sağlam olduğunu düşünüyorum. Laktoz çıkışıyla kahvaltıda yediğim beyaz peynir de gitti. Gerçekten de maydanozdan başka alternatif kalmayacak.

Yurtdışına toplantılara gittiğimizde diğer ülkelerden gelen bazı arkadaşlarımızın kahvaltıda sadece iki erik veya yarım dilim kavun yediklerini görüp şaşkın şaşkın izlerdik ama biz de o durumlara geldik. Kimse yemeyince de bütün unlu mamuller bize kalırdı. Masadaki bütün kruvasanları yediğimiz günler çok gerilerde kalmış. Ne güzel günlermiş.

Sevgili Dostlar, kısaca özetlersek şeker yasak, glüten yasak, laktoz yasak. Peki, hepsi yasak da işe yaradı mı? Kesinlikle yaradı. Uyku düzenimden tutun da kendimi daha enerjik, daha zinde hissetmeme kadar her konuda iyileşme oldu. Allah’a şükür bir sorunum yoktu ama şimdi kendimi daha iyi hissediyorum.

Doktorumun da söylediği gibi bu üç parametreden ne kadar uzak durursanız o kadar rahat edersiniz. Hele de yaşlar ilerledikçe.

Sağlıklı kalın, mutlu kalın…

Ekonomi Postası Ekim 2021

Günaydın Dostlar,

Yılın ilk on ayını geride bıraktık. Gelin beraberce ekim ayındaki gelişmelere bir göz atalım.

Türkiye’de, ağustosta %19,25 olan yıllık tüketici enflasyonu, eylülde %19,58’e yükseldi. %19,70 olması bekleniyordu. Böylece enflasyon son 29 ayın zirvesine ulaşmış oldu. Bu aşamada, açıklanan resmi enflasyon Merkez Bankasının %16’lik politika faizini geride bırakmış oldu. Bir önceki aya göre açıklanan enflasyon da %1,25 oldu. Beklenti aylık enflasyonun %1,35 olması yönündeydi.

Ağustosta %45,52 olan Üretici Fiyat Endeksi, eylülde yıllık %43,96 oldu. Bir önceki aya göre %1,55 oranında artış oldu. Geçen ayki artış %2,77 oranındaydı.

Merkezi bütçe eylül ayında 23,6 milyar TL açık verdi. Geçen sene Eylül 2020’de açık 29,7 milyar TL idi. 2021 yılında ocak-eylül dönemindeki toplam açık 61,1 milyar TL’ye ulaştı. Bu rakam geçen sene aynı dönemde 140,6 milyar TL olmuştu. Merkezi bütçeden yapılan faiz harcamaları eylül ayında 14,1 milyar TL oldu. Bu rakam geçen yıl 16,2 milyar TL idi. Ocak-eylül dönemindeki toplam faiz harcaması ise 142,3 milyar TL oldu. Bu rakam geçen yıl aynı dönemde 107,8 milyar TL olmuştu.

TCMB’nin yayımladığı konut fiyat endeksine göre ağustosta fiyatlar bir önceki yılın aynı dönemine göre %33,4 arttı. Aylık bazda artış ise %3,9 oldu. TCMB verilerine göre ağustosta yeni konutların fiyatları bir önceki yıla göre %40,2, yeni olmayan konutların fiyatları ise %32 arttı. Konut fiyat endeksinde üç büyük şehre ilişkin veriler incelendiğinde ağustos ayında yıllık fiyat artışının en yüksek olduğu şehrin İzmir olduğu görüldü.

Açıklanan rakamlara bakıldığında, işsiz sayısı bir önceki aya göre 11 bin kişi artarak 3 milyon 965 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise %12,1 seviyesinde gerçekleşti. Bir önceki ay açıklanan oran %12,0 olarak belirtilmişti.

Merkez Bankası 21 Ekim’de politika faizini %18’dan %16’ya indirdi. Piyasada genel beklenti faizin sabit tutulması yönündeydi. Piyasa tarafından “sürpriz” olarak değerlendirilen indirim, dolar kurunun çok kısa bir sürede 9,40 TL’nin, euro kurunun da 11,05 TL’nin üzerine çıkarak rekor kırmasına neden oldu.

Amerika’da, tarım dışı istihdam eylülde 194 bin artışla beklentilerin çok altında kaldı. Ortalama artış beklentisi 500 bindi. 194 binlik rakam, ABD’de son dokuz ayın en düşük istihdam artışı oldu. Daha önce 235 bin olarak açıklanan temmuz ayı istihdam artışı, 366 bine revize edildi. İstihdam artışının sert şekilde zayıflamasında varyanta bağlı olarak hasta sayılarındaki artışın etkili olduğu belirtiliyor.

Eylül ayında işsizlik oranı %4,8 olarak açıklandı. Beklenti %5,1 olması yönündeydi.

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), eylülde aylık bazda %0,4 ve yıllık bazda %5,4 artışla beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Piyasanın beklentisi %0,3 artması yönündeydi. Beklentilerin üzerinde gelen enflasyon verisi yeniden son 13 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Beklenti geçen ayki gibi %5,3 artması yönündeydi. Enerji, gıda ve barınma endekslerindeki artış enflasyondaki yükselişte etkili oldu.

ABD’de ÜFE, eylülde tahminlerin altında kaldı. Çalışma Bakanlığının verilerine göre ÜFE, ağustosta aylık bazda %0,5 arttı ve %8,6 ile 2010’dan beri en büyük yıllık artışı kaydetti. Beklentiler aylık %0,6, yıllık olarak da %8,7 artması yönündeydi.

ABD'de perakende satışlar eylülde aylık bazda yüzde %0,7 artış kaydederek sürpriz yaptı. Ekonomistlerin ortalama beklentisi yüzde 0,2'lik düşüş yönündeydi. Ağustos ayında da %0,7’lik bir artış yaşanmıştı. Ağustos ayında beklenti %0,8 düşmesi yönündeydi.

ABD Merkez Bankasının (FED) açıkladığı politika faizinde bir değişiklik olmadı. Politika faizi yüzde %0,00 ve %0,25 aralığında sabit kaldı. Geçen ayki karar metninde, salgının yarattığı sorunlardaki iyileşmenin devam etmesi halinde varlık alım programında yakın zamanda ılımlı bir azaltmaya gidilebileceği belirtildi.

Çin’de TÜFE yıllık %0,7 olarak açıklandı. Beklenti %0,9 seviyesindeydi. Eylül ayı için beklenti %0,3 olması yönünde olsa da gerçek rakam %0,0 olarak açıklandı.

Almanya’da TÜFE yıllık %4,5 olarak açıklandı. Beklenti %4,4 olması yönündeydi. Aylık enflasyon da beklentiler doğrultusunda %0,5 olarak açıklandı.

Süpermarket Alışverişi

Benim aldığım ürünlerin fiyatları, benim aldığım süpermarkette ekim ayında geçen aya göre %6,96 oranında arttı. 31 günlük bir süre için çok yüksek bir artıştan söz ediyoruz. Bu artışla beraber yılbaşından beri toplam artış oranı da %20,74 oldu. Elimizdeki on aylık veriyi bütün yıl bazında düşünürsek şu anda %24,89 civarında bir yıllık süpermarket enflasyon oranına doğru gidiyoruz.

Geçen aya göre fiyatı en fazla artan ürünler: Diş Macunu: %74,65, Duş Jeli: %73,16, Ceviz: %34,76, Salkım Domates: %31,10, Yumuşatıcı: %31,08.

Diş macunu ve duş jeli fiyatlarının sisteme yanlış girildiğini düşünüp mağazaları dolaştım (hatta sordum) ama fiyatlar doğru.

Geçen aya göre fiyatı en fazla düşen ürünler: Elma: %29,38, Limon: %29,31, Kuru Soğan: %20,81, İç Ceviz: %9,98, Burçak: %8,70.

Yılbaşına göre fiyatı en fazla artan ürünler: Diş Macunu: %74,65, Dolmalık Biber: %57,56 Demlik Poşet Çay: %54,22, Piliç Bonfile: %53,24, Yeşil Çay: %42,08.

Yılbaşına göre fiyatı en fazla düşen ürünler: Hıyar: %29,24, Elma: %18,95, İç Ceviz: %4,10, Burçak: %3,23, Ağız Suyu: %3,19.

Peki, bu artışlar ve indirimler bu ay en çok hangi günlerde olmuş? Artışlar en çok çarşamba (%18,18) ve perşembe günlerinde olmuş (%13,64). İndirimler de en çok cumartesi (%40,00) ve cuma günlerinde olmuş (%13,33).

Hatırlayacağınız gibi ocak ayında, takip ettiğim 50 süpermarket ürününden 28 tanesinin fiyatı hiç değişmemişti. Şubat ayı sonunda yılın ilk gününden beri fiyatı hiç değişmeyen ürün sayısı 17’ye inmişti. Temmuz ayı sonunda fiyatı hiç değişmeyen tek bir ürün bile kalmadı. Bu rakam haziran ayında 5’ti. Son kalan beş ürün yedi ay direnebildi ve pes ettiler.

İndirimler süpermarketlerde bütün hızıyla devam ediyor. Her gün bir şeyler ciddi boyutta indirimde oluyor. Biraz takip ederseniz çok uygun fiyatlarla alışveriş yapabilirsiniz.

Damacana

Nisan ayında damacana fiyatları %6,06 oranında arttıktan sonra ekim ayında da %11,43 oranında bir zam daha yapıldı. Böylece bu yıl içindeki toplam zam %18,18 oldu. Damacana siparişlerinizi akıllı telefonlar üzerindeki aplikasyonlar üzerinden vermenizi şiddetle tavsiye ederim. Hemen hemen her markanın kendi aplikasyonu var. Uygulamayı telefonunuza indirip siparişlerinizi buradan vermezseniz bayilerin belirlediği fiyatlardan ödeme yapmak zorunda kalabilirsiniz.

Şeker

Ekim ayında, şeker fiyatı Eylül 2021 fiyatlarına göre dünya borsalarında %3,35 (USD) oranında arttı. Böylece Aralık 2020’den beri toplam artış da %27,01 olarak hesap edildi.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 521,90 USD (11 Ekim 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 418,70 USD (22 Haziran 2021)

Ekim 2020’den beri Londra Borsasında şeker fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %31,51 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Türk Şeker fiyatı 3,93 TL/Kg olarak devam ediyor. Bu da gösteriyor ki şeker fiyatı üretimden rafa gelinceye kadar (nakliyat, ambalaj, işçilik gibi kalemler eklenince) yaklaşık olarak %48,85 oranında artıyor. 3,93 TL/Kg fiyatı 1 Mart’tan beri devam etse de şeker fabrikaları artık bu fiyatla üretim yapmalarının mümkün olmadığını yüksek sesle dile getirmeye başladılar. Talep ettikleri zam %52.

Süpermarket raflarındaki şeker fiyatlarında bir değişiklik olmadı.

Kahve - Kakao

Kahve fiyatları artmaya devam etti. Brezilya'daki düşük hasat ve Kolombiya'daki yoğun yağmurlar gibi kötü hava koşullarının etkileriyle birlikte, zayıf mahsul verimi ve salgın sebepli tedarik zinciri sıkıntıları, kahvecilerin müşterileri için taze, kaliteli ve düşük maliyetli kahve çekirdekleri alabilmelerini zorlaştırdı.

Ekim ayında kahve fiyatı Eylül 2021 fiyatlarına göre dünya borsalarında %7,10 (USD) oranında arttı. Böylece Aralık 2020’den beri toplam artış da %66,75 olarak hesap edildi.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 213,15 USD (12 Ekim 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 120,90 USD (06 Ocak 2021)

Ekim 2020’den beri Amerika Borsası’nda kahve fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %88,74 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Süpermarket raflarındaki kahve fiyatlarında değişiklik olmadı.

Kakao fiyatı ekim ayında Eylül 2021 fiyatlarına göre dünya borsalarında %1,09 (GBP) oranında arttı. Böylece yılbaşından beri toplam artış %6,08 olarak hesap edildi.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 1.970,00 GBP (03 Mart 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 1.542,00 GBP (14 Temmuz 2021)

Ekim 2020’den beri Londra Borsası’nda kakao fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %7,68 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Süpermarket raflarındaki kakao fiyatlarında bir değişiklik olmadı.

Yumurta

Eylül ayında yumurta fiyatları Ağustos 2021’e göre Başmakçı Borsası’nda %18,18 oranında artmıştı. Ekim ayında %4,97 oranında bir artış daha oldu. Başta yem olmak üzere yumurtacıların girdilerinin çoğuna gelen zamlar fiyatların bu seviyeye çıkmasının en büyük nedeni. Yem olarak kullanılan ürünlerin çoğunun fiyatı geçen seneden bugüne kadar %100 civarında arttı. Başmakçı, Türkiye’de yumurta fiyatlarını belirleyen önemli borsalardan biridir. Toplamda da Aralık 2020’ye göre yumurta fiyatları %19,64 oranında artmış oldu.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 0,86 TL (25 Ekim 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 0,45 TL (05 Temmuz 2021)

Ekim 2020 ile mukayese ettiğimizde yumurta fiyatının %49,58 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Bu artışlar marketlere nasıl yansıdı? Yumurta fiyatı raflarda geçen aya göre %12,62 oranında arttı.

Toplamda da Aralık 2020’ye göre marketlerde yumurta fiyatları %16,79 oranında artmış oldu.

Bu ayki duruma bakarsak yumurta fiyatı üreticiden rafa gelene kadar yaklaşık %38,49 oranında artmış oluyor.

Süt

Hatırlayacağınız gibi, yılın ilk gününde çiğ süt fiyatları %21,74 oranında artmıştı ve bu da yılın ilk gününden itibaren fiyatlara yansımıştı. Mayıs ayında %3,57 oranında bir zam yapıldıktan sonra, temmuz ayı içinde %10,34 oranında bir zam daha yapıldı. Ekim ayında başka bir gelişme olmadı. Böylece Aralık 2020 ile mukayese ettiğimizde toplam %39,13 oranında zam yapılmış oldu.

Ekim 2020’den beri süt fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %39,13 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

İçki - Sigara

Türkiye’de faaliyet gösteren üç sigara grubu da fiyatlarına zam yaptı. İlk önce Philip Morris ve JTI ardından da BAT grubu sigaraya zam yaptığını duyurdu. Paket başına 1,00 TL ile 1,50 TL arasında zam yapan şirketlerin fiyat tarifesine göre en ucuz sigara 15,50 TL’den, en pahalı sigara da 19.50 TL’den satışa sunuldu.

Doğalgaz – Elektrik - Su

Doğalgaz fiyatlarına 1 Temmuz 2021 itibarıyla %12 oranında zam yapıldığı açıklanmıştı. Yılın ilk altı ayında da %1’lik zamlar yapılmıştı. Ağustos, eylül ve ekimde zam yapılmadı. Yılbaşından beri toplam artış %18,95 oldu. Her ne kadar açıklanan toplam artış %18,95 olsa da benim faturam bu dönemde %20,81 oranında arttı.

Elektrik fiyatlarına hatırlayacağınız gibi temmuz ayında %15 oranında zam yapılmıştı. Bunun bir kısmı temmuz ayına yansımış, büyük bir kısmı da ağustosa kalmıştı. Ekim ayında geçen aya göre fiyatlarda bir değişiklik olmadı. Böylece elektrik fiyatı Aralık 2020’den beri toplamda %22,19 oranında artmış oldu. 1 Ocak 2021’de de %6’lık bir zam yapılmıştı.

Su fiyatlarına İSKİ 1 Ocak 2021 tarihinde %6,84 oranında zam yapmıştı. Eylül ayında %15,60 oranında bir zam daha yapıldı. Ekim ayında fiyatlarda başka bir güncelleme olmadı. Böylece Aralık 2020’den beri toplam %23,56 oranında zam yapılmış oldu. Bu fiyatın üzerine KDV ve ÇTV eklendiğini de ayrıca belirteyim. Su fiyatı kullandığınız miktara çok bağlı. 15m³’e kadar olan kullanımlarda birim fiyat 5,56TL/m³, 15m³’ün üstündeki kullanımlar için birim fiyat 8,35TL/m³. Gördüğünüz gibi arada çok fark var. Her ne kadar fiyat 5,56TL/m³ olsa da bu fiyatı faturanızda hiçbir zaman göremiyorsunuz. İSKİ, son üç yıldır kullandığınız her m³ başına 0,200m³ suyu insani kullanım hakkı olarak ücretsiz veriyordu. Bu uygulama Sayıştay tarafından mevzuata aykırı bulundu ve yürürlükten kaldırıldı. Kanuni düzenleme yapıldıktan sonra tekrar uygulamaya konulacağı belirtiliyor.

Ham Petrol

Petrol fiyatları, ABD dahil büyük ekonomilerin yeni tip Kovid-19 salgınından kaynaklanan düşük talep baskısından kurtulmasının ardından arz-talep dengesizlikleriyle yükselişini dokuzuncu haftaya taşıdı.

Kömür ve gaz fiyatlarında son günlerde yaşanan ani artışların elektrik üreticilerini dizel ve fueloile geçmeye teşvik etmesinin ardından; Çin, Hindistan ve Avrupa'daki kömür ve gaz arzında aksaklıklar yaşanabileceği endişeleri petrol fiyatlarının yükselişini destekledi.

Brent petrol fiyatı (USD), ekim ayında bir önceki aya göre %11,70 oranında arttı. Bu artışla beraber Aralık 2020’den beri toplam artış %65,95 oldu.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 86,40 USD (26 Ekim 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 51,09 USD (04 Ocak 2021)

Ekim 2020’den beri Brent petrol fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %101,74 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Dolar - Euro

Dolar kuru, Merkez Bankasının faiz indirme kararından sonra bu yılki en yüksek değerine ulaştı.

Ekim ayında dolar endeksi bir önceki aya göre %1,12 oranında değer kazandı.

ABD 10 yıllık tahvil faizleri geçen aya göre %15,24 oranında değer kazandı.

Dolar ekim ayında geçen aya göre %7,70 oranında değer kazandı. Bu artışla beraber Aralık 2020’ye göre toplamda %18,71 oranında değer kazanmış oldu.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 9,7537 TL (26 Ekim 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 6,9275 TL (17 Şubat 2021)

Ekim 2020’de dolara yatırım yapmış olsaydınız Ekim 2021’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %16,16.

Gelin bir de 2019’a bakalım. Ekim 2019’da dolara yatırım yapmış olsaydınız Ekim 2021’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %58,71.

Euro/USD oranı ekim ayında geçen aya göre %1,47 oranında azaldı. Bu düşüşle beraber Aralık 2020’den beri toplamda %4,72 oranında azalmış oldu.

Euro da geçen aya göre %5,98 oranında değer kazandı. Bu artışla beraber Aralık 2020’ye göre toplamda (dolara benzer bir şekilde) %13,22 oranında değer kazandı.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 11,3487 TL (26 Ekim 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 8,4019 TL (19 Şubat 2021)

Ekim 2020’de euroya yatırım yapmış olsaydınız Ekim 2021’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %14,44.

Bir de 2019’a bakalım. Ekim 2019’da euroya yatırım yapmış olsaydınız Ekim 2021’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %66,64.

Altın - Gümüş - Platin

Altın fiyatları, TCMB’nin 26 Ekim’deki faiz indirim kararı sonrasında 541 TL’ye yükselerek, yeni bir rekor kırdı. Ayın son haftasında TL’deki değer kaybının da etkisiyle rekor seviyelerde işlem görmeye devam ediyor.

Gram altın ekim ayında geçen aya göre %7,66 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %14,75 oranında değer kazanmış oldu.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 560,565 TL (24 Ekim 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 397,250 TL (18 Şubat 2021)

Ekim 2020’de altına yatırım yapmış olsaydınız Ekim 2021’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %8,79.

Ons altın fiyatlarında sınırlı artış sürüyor. Ons altın 1.796 USD seviyesinde işlem görürken altın vadeli işlemlerinde de sınırlı yükseliş devam etti.

ABD’deki enflasyon verilerine ilişkin endişeler ve FED’in varlık alımlarını azaltmaya başlayacağına ilişkin tahminler altın fiyatlarının geleceğini etkileyen unsurlardan biri oldu.

Ons altın ekim ayında geçen aya göre %0,26 oranında değer kaybetti. Şu anda Aralık 2020’ye göre %4,79 oranında değer kaybetmiş durumda.

Ekim ayında altının gümüşe oranı %0,72 oranında azalarak 75,931 olarak gerçekleşti.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 80,191 (29 Eylül 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 63,359 (01 Şubat 2021)

Gümüş fiyatları, son altı aydır yatırımcısını üzmüş olsa da kaderinin değişmek üzere olduğunu savunan analistlerin sayısı her geçen gün artıyor. Bazı yatırım uzmanları, ons gümüş fiyatının 22,00 doları aştığı zaman şansının açıldığını ve fiyatların 35,00 dolara kadar yükselme şansı olduğunu düşünüyorlar. Kısa vadede test edeceği seviye 25,23 USD olarak belirtiliyor.

Gram gümüş fiyatları ekim ayında geçen aya göre %8,47 oranında değer kazandı. Toplamda Aralık 2020’den beri %12,64 oranında değer kazanmış oldu.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 7,7552 TL (02 Haziran 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 5,9212 TL (15 Ocak 2021)

Ekim 2020’de gümüşe yatırım yapmış olsaydınız Ekim 2021’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %12,66 Bu oran dört ay önce %92,71 idi.

Ons gümüş ekim ayında geçen aya göre %0,48 oranında değer kazandı. Bu artışla beraber toplamda Aralık 2020’den beri %6,99 oranında değer kaybetmiş oldu.

Platin fiyatları, ekim ayında geçen aya göre %13,15 oranında değer kazandı. Toplamda Aralık 2020’den beri %19,31 oranında değer kazanmış oldu.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 10.348,98 TL (14 Mayıs 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 7.708,46 TL (11 Ocak 2021)

Ekim 2020’de platine yatırım yapmış olsaydınız Ekim 2021’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %35,82.

Ons platin ekim ayında geçen aya göre %5,40 oranında değer kazandı. Bu artışla beraber toplamda Aralık 2020’den beri %1,47 oranında değer kaybetmiş oldu.

Metaller

Metal fiyatları Londra Metal Borsası tarafından açıklanıyor ve dünyanın her yerinde Amerikan doları üzerinden işlem görüyor.

Alüminyum, dokuz aydır süren yükselişine ekimde de devam etti. Güçlü talep fiyat artışına katkıda bulunmuş olsa da asıl neden Çin’deki arz sıkışıklıkları oldu. Fiyat artışı devam edebilir ama ekonomistler arasındaki genel kanı yakın gelecekte bir düzeltme süreci yaşanacağı yönünde. Kömür fiyatlarındaki düşüş de arz endişelerinin hafiflemesine neden olacaktır.

Alüminyum ekim ayında geçen aya göre %3,46 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %45,51 oranında değer kazanmış oldu.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 3.179,50 USD (18 Ekim 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 1.951,50 USD (19 Ocak 2021)

Ekim 2020’den beri alüminyum fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %63,13 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Alüminyum Alaşım ekim ayında geçen aya göre %8,85 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %42,45 oranında değer kazanmış oldu.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 3.000,00 USD (09 Eylül 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 1.875,50 USD (21 Nisan 2021)

Ekim 2020’den beri alüminyum alaşım fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %76,36 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Kurşun ekim ayında geçen aya göre %3,34 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %16,05 oranında değer kazanmış oldu.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 2.504,00 USD (18 Ağustos 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 1.896,00 USD (18 Mart 2021)

Ekim 2020’den beri kurşun fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %31,64 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Çinko ekim ayında geçen aya göre %10,26 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %20,53 oranında değer kazanmış oldu.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 3.814,00 USD (18 Ekim 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 2.539,00 USD (2 Şubat 2021)

Ekim 2020’den beri çinko fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %37,80 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Bakır ekim ayında geçen aya göre %4,62 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %25,76 oranında değer kazanmış oldu.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 10.724,50 USD (10 Mayıs 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 7.741,50 USD (1 Ocak 2021)

Ekim 2020’den beri bakır fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %45,91 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Nikel ekim ayında geçen aya göre %0,53 oranında değer kaybetti. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %15,06 oranında değer kazanmış oldu.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 20.520,00 USD (21 Ekim 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 15.907,00 USD (09 Mart 2021)

Ekim 2020’den beri nikel fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %27,49 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Kalay fiyatları, borsa antrepolarındaki düşük stok verileri nedeniyle ekim ayında rekor seviyeye çıktı. ABD'de faiz artışı beklentisinin öne çekilmesi ve Çin'de emlak devi Evergande'nin borç krizi endişeleri fiyatları sınırladı.

 

Kalay ekim ayında geçen aya göre %7,96 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %91,50 oranında değer kazanmış oldu.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 39.600,00 USD (19 Ekim 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 20.540.00 USD (1 Ocak 2021)

Ekim 2020’den beri kalay fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %108,77 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Hasır Çelik ekim ayında geçen aya göre %5,51 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %21,60 oranında değer kazanmış oldu.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 794,00 USD (12 Mayıs 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 563,00 USD (1 Şubat 2021)

Ekim 2020’den beri hasır çelik fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %57,88 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Demir Cevheri ekim ayında geçen aya göre %5,39 oranında değer kaybetti. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %18,61 oranında değer kaybetmiş oldu.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 219,77 USD (16 Temmuz 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 115,76 USD (01 Ekim 2021)

Ekim 2020’den beri demir cevheri fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %0,18 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Kereste

ABD'li inşaat şirketlerinin aktivitelerini yavaşlatarak kerestedeki ralliyi sonlandırmasıyla birlikte, emtia yılın ilk döneminde kaydettiği %95'lik kazanımın neredeyse tamamını kaybetti.

Ekim 2020'de 927.000 ünitelik tarihi bir zirveye ulaşmanın ardından, ABD'de yıllık yeni ev satışlarının hızı %20 civarında düştü. Bunun sebebi de yüksek talebe rağmen, her ay piyasaya daha az evin girmesi.

Amerika kereste (lumber) fiyatı ekim ayında geçen aya göre %19,68 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2020’den beri %15,30 oranında değer kaybetmiş oldu.

2021 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 1.686,00 USD (07 Mayıs 2021)

2021 yılı içerisindeki en düşük değeri: 454,20 USD (19 Ağustos 2021)

Ekim 2020’den beri kereste fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %24,79 oranında artmış olduğunu görüyoruz. Bu rakam dört ay önce %159,38 seviyesindeydi.

Benzin - Motorin - Otogaz

Benzin fiyatları ekim ayında Eylül 2021’e göre %2,47 oranında arttı. Böylece Aralık 2020’e göre toplam artış %11,22 oldu.

Mazot fiyatları ekim ayında bir önceki aya göre %6,94 oranında arttı. Aralık 2020’ye göre toplam artış %19,33 oldu.

Otogaz fiyatlarına 24 Eylül’de 15 kuruş zam yapılmıştı. 2 Ekim’de 71 kuruşluk bir zam daha yapıldı. Fiyatlar, ekim ayında bir önceki aya göre %17,69 oranında arttı. Aralık 2020’ye göre toplam artış %47,11 oldu.

Aylardır mevcut akaryakıt fiyatlarının piyasanın gerçeğini yansıtmadığını (her ne kadar bize çok gelse de) ve sürdürülebilir olmadığını yazdım. Ne yazık ki haklı çıktım. Ekim ayında fiyatlara arka arkaya ciddi boyutta zamlar geldi. Yapılan zamlara rağmen daha da gidecek yolumuz olduğunu düşünüyorum.

Bu Ay Açıklanan Diğer Güncellemeler

Ziraat Bankası, Halkbank ve Vakıfbank 25 Ekim’de kredi faiz oranlarında 200 baz puana kadar değişen oranlarda indirime gitti.

TUİK bu yılki buğday üretiminin kuraklıktan dolayı geçen yıla göre %14 daha az olduğunu açıkladı. Hububat kategorisindeki averaj kayıp ise %13 civarında.

Tüketici Güven Endeksi

Tüketici Güven Endeksi, tüketicilerin kişisel mali durumları ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ve gelecek dönem beklentileri ile yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerini ölçmeyi amaçlayan bir göstergedir. Tüketici Eğilim Anketi yapılarak belirlenir. Genelde her ayın son haftasında açıklanır.

Endeks en düşük 0 en yüksek 200 değerleri alabilir. Endeksin 100’den yüksek olması tüketici güveninde iyimser durum, 100’den küçük olması da tüketici güveninde kötümser durum olduğunu gösterir.

Takip etmeyen dostlarımız için böyle kısacık bir açıklama yaptıktan sonra bakalım Türkiye’de ekim ayında durum nasıl? Ekim ayında endeks değeri %3,6 oranında düşerek 76,8 seviyesine geriledi. Bu seviye 2009 Şubat ayından beri gördüğümüz en düşük değer. Gelecek 12 aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisi endeksi de eylül ayında 79,3 iken ekim ayında %6,4 oranında azalarak 74,2 oldu. Gördüğünüz gibi endeks halen çok düşük bir değerde. Endeksin 100’den küçük olması kötümser bir duruma işaret ediyor. Maalesef son 12,5 yılın en düşük seviyesine geriledik.

Satınalma Müdürleri Endeksleri (PMI)

Satınalma Müdürleri Endeksleri (Purchasing Managers’ Indexes – PMI), ekonomik faaliyet koşullarının ölçümü konusunda gerek küresel piyasalar gerekse ekonomi basını tarafından yakından takip edilen göstergeler arasında yer almaktadır. Ekonomik faaliyet koşullarına ilişkin olarak ilgili ay içerisinde açıklanan ilk verilerden biri olması, resmi verilerden önce yayınlanması ve gerçekleşen verilerle gösterdiği korelasyon, PMI endekslerine önemli bir öncü gösterge niteliği kazandırmaktadır.

IHS Markit tarafından oluşturulan PMI endeksleri birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede imalat, hizmet, inşaat gibi sektörler için aylık raporlar biçiminde kamuoyuna açıklanmaktadır. Doğal olarak bu çalışmayı yapan başka firmalar da var. Endekslerin hesaplanması için yapılan ankette, katılımcı firmalara üretim, yeni siparişler, stok düzeyleri, istihdam, tedarikçi performansı ve fiyat eğilimleri gibi parametrelerin hangi yönde geliştiği sorulmaktadır.

PMI’ların 50’den büyük olması önceki aya kıyasla bir iyileşmeye ya da artışa işaret ederken 50’den küçük olması önceki aya göre kötüleşme ya da düşüş olarak değerlendirilmektedir. Endeksler, sektörlerin faaliyet konularındaki değişimin nicel büyüklüğünü değil de yönünü göstermesi açısından bir eğilim göstergesi özelliği taşımaktadır.

Türkiye’de bu endeksler İstanbul Sanayi Odası tarafından IHS Markit ile işbirliği kapsamında hazırlanıp her ay sanayicilerimiz ve kamuoyuyla paylaşılmaktadır.

PMI endeksleri hakkında bilgi sahip olduğumuza göre gelin beraberce başta Türkiye olmak üzere bazı önemli coğrafyalarda son aylardaki duruma bakalım.

PMI İmalat Sanayi Raporu

Türkiye: Mayıs: 49,3, Haziran: 51,3, Temmuz: 54,0, Ağustos: 54,1, Eylül: 52,5, Ekim: 51,2.

ABD: Mayıs: 62,1, Haziran: 62,1, Temmuz: 63,4, Ağustos: 61,1, Eylül: 60,7, Ekim: 58,4.

AB: Mayıs: 63,1, Haziran: 63,4, Temmuz: 62,8, Ağustos: 61,4, Eylül: 58,6, Ekim: 58,3.

Almanya: Mayıs: 64,4, Haziran: 65,1, Temmuz: 65,9, Ağustos: 62,6, Eylül: 58,4, Ekim: 57,8.

Çin: Mayıs: 52,0, Haziran: 51,3, Temmuz: 50,3, Ağustos: 49,2, Eylül: 50,0, Ekim: 50,6.

Japonya: Mayıs: 53,0, Haziran: 52,4, Temmuz: 53,0, Ağustos: 52,7, Eylül: 51,5, Ekim: 53,2.

Global: Mayıs: 56,0, Haziran: 55,5, Temmuz: 55,4, Ağustos: 54,1, Eylül: 54,1, Ekim: 54,3.

Türkiye’de, ekimde manşet PMI 51,2 ile üst üste beşinci ay eşik değer olan 50,0’nin üzerinde gerçekleşmekle birlikte eylül ayındaki 52,5 seviyesine göre düşüş gösterdi.

Sektördeki yavaşlama belirtileri özellikle üretim ve yeni siparişlere ilişkin verilerde ön plana çıktı. Her iki gösterge de yılın son çeyreğinin başlangıcında hız kaybetti. Girdi temininde yaşanan zorluklar ve döviz kurlarındaki olumsuz dalgalanmalar aktiviteyi sınırladı ve üretim hacmi son beş ayda ilk kez azaldı.

Dostlar, daha önce de belirttiğim gibi bunlar Emin’in enflasyonu ve Emin’in takip ettiği ürünlerin ve piyasaların durumu. Ne piyasa analizi ne de sizlere nasıl hareket etmeniz gerektiği yönünde bir tavsiye. Herkesin öncelikleri, gözlemleri ve risk tercihleri farklıdır. Alım alışkanlıklarınıza ve alım yaptığınız yerlere göre sizin enflasyonunuz daha farklı olabilir. Bakalım önümüzdeki aylarda ne gibi gelişmeler yaşayacağız.

Sağlıklı kalın, mutlu kalın…