Misafir Odası

Günaydın Dostlar,

Bizim çocukluğumuzda her evde bir kozmik oda vardı. “Misafir odası” denilen bu odalara retina tarayıcısıyla bile giremezdiniz. Kimsenin yanına yaklaşmasının mümkün olmadığı bu odaların anahtarı annelerde dururdu. Bırakın çocukları babalar bile giremezdi.

Sevgili Ayşe ile dün akşam bu konuda epeyce sohbet ettik. Kozmik oda mukayesesi yaptık. Onların evinde bir de üstüne simetri sorunu varmış. Biz de Allah’tan öyle bir sorun yoktu ama misafir odasına girmek imkânsız gibi bir şeydi.

Daha önceki yazılarımda sözünü etmiş olduğum misafir çikolatası da bu odada saklanırdı. Odaya giremiyoruz ki çikolataya ulaşalım. Allah korusun, habersiz bir misafir geldiğinde çikolata ikram edemezsek ne yaparız?

Benim hatırladığım ilk yasak bölge Ankara Bahçelievler’deki evimizdeki misafir salonuydu. Misafir gelince veya annemin günü olduğu günlerde açılırdı. Ev sobalı olduğu için misafir geleceği günlerde sabahtan salondaki soba da yakılırdı. Nedense misafir odası ekstra soğuk olurdu. Kuzeye bakıyordu herhalde.

Evde buzdolabı olmadığı için bütün tencereler oraya konurdu. Hemen kapının arkasına tren gibi dizerdik. Genel oturma alanımız hol/oturma odası karışımı bir yerdi. Soba da orada yanardı. Diğer odalarda her gün soba yakamazsınız, ihtiyaca göre bakmak lazım.

Düşünüyorum da ben o evde salona girildiğini hiç görmedim. Misafirlerin oraya alındığını birazcık hatırlıyorum ama bu konudaki anılarım çok net değil. Annem de unutmuştur, bunun cevabını en iyi dayım bilir.

Ayşe’cim sizin salon bizimki kadar soğuk olmuyordur. İzmir’de yemekleri salona koyarsan hepsi bozulur.

Beş yaşına geldiğimiz dönemlerde kaloriferli evler yapılmaya başlandı ve biz de Emek Mahallesi’nde kaloriferli bir eve taşındık. Bu evin bir iyi tarafı salonunun kapısının olmamasıydı. Salon dışında başka oturacak bir yer de yoktu. Zaten babam görüp de dersleri filan sormasın diye biz pek salona çıkmazdık. Evdeysek genelde hep odamızda olurduk.

Kapısı yok diye salonu armut gibi ortada mı bırakacağız? Mümkün değil, bırakamayız. Salon milletin insafına bırakılmayacak kadar önemli bir yerdir. Koltukların olduğu tarafa pek gitmezdik. Çocuk bu, belli mi olur ya giderse o tarafa? Bu riski bertaraf edebilmek için bütün koltuklar örtülürdü. Misafir gelirse açarız ama o ana kadar örtülü kalsınlar.

Hemen şunu da belirteyim, Bahçelievler’deki kilitli salonda da mobilyalar her zaman örtülüydü. Kilitli diye her şey cıbıl cıbıl ortada zannetmeyin.

Çocuk sayısı artıp da oda koğuşa dönünce Bahçelievler’de daha büyük bir eve taşınmak zorunda kaldık. Doğru tahmin ettiniz, bu evin kilitlenebilir bir salonu vardı ve anında kilitlendi.

Mobilyaları koyduk, örtülerini örtük ve bir dahaki misafire kadar kapısını kilitleyerek salonla vedalaştık.

Niye böyle yaparlardı? Hiçbir şey kolay tedarik edilemiyordu. Mobilya almak şimdiki kadar kolay bir iş değildi. Gerçi şu anda da çok kolay değil ama o başka bir sabahın konusu. Bir de dağınık bir odayla misafire yakalanmak çok ayıptı. Sonra gidip sağda solda dedikodunu yaparlar.

Her şeyin çok daha fazla değeri vardı. Zor elde edilen ve almak için aylarca, yıllarca beklenen her şeyi millet gözü gibi korurdu. Telefon alabilmek için otuz yıl bekleyen insanlar, üzerine örtü örtüp kimseyi dokundurtmazlardı.

Şimdi bazı şeyler çok kolaylaştı; istediğimiz şeyler de, istemediklerimiz de.

Sağlıklı kalın, mutlu kalın…

Ekonomi Postası Temmuz 2022

Günaydın Dostlar,

2022 yılının ilk yedi ayını geride bıraktık. Gelin beraberce temmuz ayındaki gelişmelere bir göz atalım.

Türkiye’de, mayısta %73,50 olan yıllık tüketici enflasyonu, haziranda %78,62’ye yükseldi. Beklenti %78,35 olması yönündeydi. Açıklanan rakam son 24 yılın en yüksek enflasyon seviyesi. Bu aşamada, açıklanan resmi enflasyon Merkez Bankasının %14’lik politika faizinin çok üzerinde kaldı. Aylık enflasyon da %4,95 oldu. Aylık enflasyonun %5,38 olması bekleniyordu. Mayıs ayında %2,98 idi.

Mayısta %132,16 olan Üretici Fiyat Endeksi, haziranda yıllık %138,31 oldu. Aylık enflasyon da 6,77 oldu. Mayıs ayında %8,76 idi. Bu rakam 2001 yılından bu yana kaydedilen en yüksek yıllık üretici enflasyonu oldu.

Haziran ayında Türkiye’nin ihracatı geçtiğimiz yılın haziran ayına göre %18,7 oranında artarak 23,428 milyar dolara çıktı. Aynı dönemde ithalat ise %39,7 artarak 31,595 milyar dolar olarak gerçekleşti. Haziran ayında aylık dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre %184,5 artarak 8,167 milyar dolara yükseldi. Mayıs ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre %155,2 artarak 10,605 milyar dolarla rekor kırmıştı.

Açıklanan rakamlara bakıldığında mayısta işsiz sayısı bir önceki aya göre 56 bin kişi azalarak 3 milyon 785 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise %0,3 puan azalarak %10,9 seviyesinde gerçekleşti. Bir önceki ay açıklanan oran %11,3 olarak belirtilmişti. İşsizlik rakamı, son üç ay içinde en az bir defa iş arama kanallarını kullanan ve on beş gün içinde işe başlamaya hazır olan insanları kapsar.

Merkezi yönetim bütçesi haziranda 31,1 milyar TL açık verdi. Mayıs ayında 144,0 milyar TL fazla vermişti. Mayıs ayında bütçe gelirleri 181,0 milyar TL (Geçen ay 317,8 milyar TL), bütçe giderleri de 212,1 milyar TL (geçen ay 173,8 milyar TL) olarak gelişti. Faiz dışı bütçe giderleri 199,31 milyar TL ve faiz dışı açık ise 18,31 milyar TL olarak açıklandı.

TCMB’nin yayımladığı konut fiyat endeksine göre mayısta fiyatlar bir önceki yılın aynı dönemine göre %145,5 arttı. Nisanda artış %127,0 olmuştu. Aylık bazda artış ise %12,43 oldu. Endeks değerleri bir önceki yılın aynı ayına göre İstanbul, Ankara ve İzmir’de sırasıyla %165,4, %147,5 ve %139,9 oranlarında arttı. 2022 Mayıs’ta en yüksek yıllık değişim gösteren iller yüzde %180,3 ile Antalya, Burdur ve Isparta oldu. Bu illeri %165,4 ile İstanbul ve %160,7 ile Adana, Mersin izledi.

Merkez Bankası 21 Temmuz’da politika faizini %14’te sabit bıraktı. Piyasada genel beklenti de faizin sabit kalması yönündeydi.

8 Temmuz’da Merkez Bankası temmuz ayına ilişkin piyasa katılımcıları anketini yayımladı. Ankete göre yıl sonu enflasyon beklentisi %69,94'ye (haziranda 64,59), dolar/TL beklentisi ise 18,99'ye (haziranda 18,89) çıktı. 2022 yılı büyüme beklentisi %3,6 (haziranda 3,5) olarak açıklandı.

Türk-İş'in Temmuz 2022 açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre, açlık sınırı 6 bin 839 TL ile mevcut asgari ücretin üzerinde gerçekleşti. Yoksulluk sınırı ise 22 bin 278 TL oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan açıklamaya göre, inşaat maliyet endeksi mayıs ayında nisana göre %3,97 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %105,73 oranında arttı. Endeks nisanda yıllık bazda %106,60 ile rekor tazelemişti.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, 9 Temmuz’da Türkiye’nin kredi notunu B+’dan B’ye düşürdü, görünümünü ise “negatif” olarak teyit etti.

Amerika’da, tarım dışı istihdam haziranda 372 bin artışla beklentilerin üzerine çıktı. Ekonomistlerin beklentisi 268 bin artması yönündeydi. İstihdam artışı, ABD Merkez Bankasının parasal sıkıştırma takvimi ve doların seyri açısından önem taşıyor. Mayıs ayı tarım dışı istihdam artışı rakamı 390 bin olarak açıklanmıştı.

Haziran ayı işsizlik oranı %3,6 olarak açıklandı. 2022 Haziran için işsizliğin %3,6 olarak gerçekleşmesi bekleniyordu. Önceki ay işsizlik oranı %3,6 idi.

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), haziranda bir önceki yılın aynı dönemine göre %9,1 artışla ekonomistlerin beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Beklenti %8,8 olması yönündeydi. Mayıs enflasyonu %8,6 olmuştu. Aylık bazda bakıldığında ise bir önceki aya göre %1,3 artışla ekonomistlerin beklentisinin üzerine gerçekleşti. Beklenti %1,1 olması yönündeydi. Geçen ay %1,0 olmuştu.

Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), haziranda tahminlerin üzerinde gerçekleşti. Açıklanan verilere göre ÜFE, haziranda aylık bazda %1,1 arttı ve yıllık %11,3 oldu. Beklentiler aylık %0,8, yıllık olarak da %10,7 artması yönündeydi. Mayısta %10,8 oranında artmıştı.

Perakende satışlar haziran ayında aylık bazda %1,0 artarak tahminlerin üzerinde gerçekleşti. Ekonomistlerin ortalama beklentisi %0,8 oranında artması yönündeydi. Mayıs ayında -%0,1 oranında bir düşüş yaşanmıştı ve beklenti %0,2 artması yönündeydi. Yıllık bazda %8,42 olarak açıklandı. Önceki ay %8,09 idi.

ABD Merkez Bankası (FED), faizi beklentilere paralel olarak 75 baz puan arttırdı. Ankete katılan ekonomistlerin %65’i 50 baz puan faiz artışı bekliyordu. Böylece fonlama faizi 2,25-2,50 aralığına yükselmiş oldu. Karar FED üyeleri tarafından oy birliği ile alındı. Banka, üç yıl sonra ilk faiz artışını 16 Mart’ta 25 baz puanla yapmıştı. Fed’den yapılan açıklamada ayrıca mortgage (ev kredisi) destekli menkul kıymet azaltılmasının aylık 35 milyar dolara, hazine kâğıdı azaltılmasının da 60 milyar dolara yükseltileceği belirtildi.

ABD’de büyüme verisi ikinci çeyrekte bir önceki çeyreğe göre %0,9 gerileyerek üst üste iki çeyrek boyunca daralma gösterdi. İlk çeyrekte de yıllık %1,6 oranında azalan ABD gayri safi yurtiçi hasılası art arda iki çeyrek negatif büyüme göstererek teknik anlamda resesyona işaret etti.

Çin’de, TÜFE yıllık %2,5 olarak açıklandı. Beklenti de %2,4 seviyesindeydi. Önceki ay %2,1 olarak açıklanmıştı. Aylık enflasyon için beklenti -%0,1 olması yönündeydi ama gerçek rakam %0,0 gelerek beklentilerin üzerinde kaldı. Geçen ay -%0,2 olmuştu.

Almanya’da TÜFE yıllık %7,6 olarak açıklandı. Beklenti de %7,6 olması yönündeydi. Önceki ay %7,9 olarak açıklanmıştı. Aylık enflasyon %0,1 olarak açıklandı. Beklenti de %0,1 olması yönündeydi. Geçen ay oran %0,9 olmuştu.

Rusya’da, TÜFE yıllık %15,9 olarak açıklandı. Beklenti %16,1 olması yönündeydi. Geçen ay %17,1 olmuştu.

Avrupa Merkez Bankası (ECB), 21 Temmuz’daki toplantısında politika faizini 50 baz puan arttırarak yüzde 0,50 seviyesine çıkardı.

Ekonomistlerin ECB kararına ilişkin beklentileri 25 baz puan artış düzeyindeydi. Bu kararla birlikte ECB 11 yıl sonra faiz artırmış oldu. Banka 50 baz puanlık artışa ise 22 yıl sonra ilk kez gitti.

Süpermarket Alışverişi

Geçen sene 51 süpermarket ürününü takip ederken bu sene bu rakamı 66’ya çıkardık. Sizlerden gelen öneriler ve daha geniş bir yelpazeyi kapsamak arzusu bu kararda etkili oldu.

Benim aldığım ürünlerin fiyatları, benim aldığım süpermarkette temmuz ayında hazirana göre %6,72 oranında arttı. Haziranda da %8,47 oranında arttığını düşünürsek iki ayın toplam artışı %15,76 oldu. 2021 Temmuz ayında %2,21 oranında bir artış olmuştu. Bu artışla beraber Aralık 2021’den beri toplam artış oranı da %55,88 oldu. Bu hızla gidersek (inşallah olmaz) yılı %95,79 gibi bir süpermarket enflasyonu ile kapatırız. Hatırlayacağınız gibi geçen sene toplam süpermarket enflasyonu %49,31 idi.

Hazirana göre fiyatı en çok artan ürün grubu %13,75 ile kişisel bakım ve kozmetik oldu. Hazirana göre fiyatı azalan bir ürün grubu yok.

Aralık 2021’e göre fiyatı en çok artan ürün grubu %97,24 ile içecek (alkolsüz) grubu oldu. Yılbaşından beri fiyatı azalan herhangi bir grup yok.

Hazirana göre fiyatı en fazla artan ürünler: Dolmalık Biber: %115,10, Yeşil Çay: %61,80, Diş Macunu: %60,44, Kuru Soğan: %47,53, Kâğıt Peçete: %43,41.

Hazirana göre fiyatı en fazla düşen ürünler: Duş Jeli: %31,27, Tuvalet Kâğıdı: %15,05, Kabak: %10,62, Kabuklu Ceviz: %9,40, Taze Kaşar: %6,45.

Aralık 2021’e göre fiyatı en fazla artan ürünler: Kuru Soğan: %416,10, Limon: %318,68, Toz Şeker: %244,02, Dolmalık Biber: %154,51, Elma: %149,96.

Aralık 2021’e göre fiyatı en fazla düşen ürünler: Patlıcan: %11,20. Aralık 2021’e göre fiyatı düşmüş olan sadece bir ürün var.

Peki, bu artışlar ve indirimler bu ay en çok hangi günlerde olmuş? Artışlar en çok çarşamba (%23,19) ve salı günlerinde olmuş (%21,74). İndirimler de en çok perşembe (%38,24) ve çarşamba günlerinde olmuş (%17,65).

Ocak ayında, takip ettiğim 66 süpermarket ürününden sadece altı tanesinin fiyatı hiç değişmemişti. Bu rakam şubat ayında bire inmişti, mart ayında fiyatı artmayan hiçbir ürün kalmadı.

İndirimler (geçen seneki oranlarda olmasa da) süpermarketlerde bütün hızıyla devam ediyor. Her gün bir şeyler indirimde oluyor. Biraz takip ederseniz uygun fiyatlarla alışveriş yapabilirsiniz.

Restoranlar

Bu sene raporumuza eklediğimiz yeni bölümlerden bir tanesi de restoranlar. Genelde gittiğimiz ve/veya sipariş verdiğimiz belli restoranlardaki yemekleri takip etmeye başladım.

Hazirana göre benim takip ettiğim restoranlarda ve yemeklerde fiyatlar %6,96 oranında arttı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış da %47,94 oldu. Bu hızla gittiğimiz takdirde yılın sonundaki restoran enflasyonu %82,19 olacak.

Hazirana göre fiyatı en çok artan ürün meşhur kahvecinin caffe lattesi oldu. Artış oranı %22,65.

Aralık 2021’e göre fiyatı en çok artan ürün de %98,16 ile glütensiz kurabiye oldu.

Hazirana ve Aralık 2021’e göre fiyatı en çok düşen ürünleri de yazacaktım ama fiyatı düşen bir ürün yok.

Damacana

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %6,45. 2021 Aralık’a göre: %69,71. 2021 Temmuz’a göre: %91,60.

Damacana siparişlerinizi akıllı telefonlar üzerindeki aplikasyonlar üzerinden vermenizi şiddetle tavsiye ederim. Hemen hemen her markanın kendi aplikasyonu var. Uygulamayı telefonunuza indirip siparişlerinizi buradan vermezseniz bayilerin belirlediği fiyatlardan ödeme yapmak zorunda kalabilirsiniz.

Şeker

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %2,14. 2021 Aralık’a göre: %10,13. 2021 Temmuz’a göre: %24,08. 2020 Temmuz’a göre: %56,74.

2022 en yüksek değeri: 598,60 USD (15 Temmuz 2022) En düşük değeri: 480,00 USD (15 Şubat 2022)

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Şeker fiyatı raflarda hazirana göre %3,98 oranında arttı. 2021 Aralık’a göre: %244,02.

Türk Şeker 27 Haziran’da şeker fiyatına %66,67 oranında zam yaptı ve 1 kg şeker fiyatı 13,00 TL oldu. Bu fiyata KDV de dahildir.

Kahve - Kakao

Kahve

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %6,03. 2021 Aralık’a göre: %8,09. 2021 Temmuz’a göre: %28,86. 2020 Temmuz’a göre: %109,89.

2022 en yüksek değeri: 258,35 USD (09 Şubat 2022) En düşük değeri: 199,20 USD (14 Temmuz 2022)

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Kahve fiyatı raflarda hazirana göre %10,76 oranında arttı. 2021 Aralık’a göre: %43,92.

Kakao

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %1,53. 2021 Aralık’a göre: %4,68. 2021 Temmuz’a göre: %7,92. 2020 Temmuz’a göre: %11,21.

2022 en yüksek değeri: 1.807,00 GBP (10 Şubat 2022) En düşük değeri: 1.634,00 GBP (12 Mayıs 2022)

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Kakao fiyatı raflarda hazirana göre %11,73 oranında arttı. 2021 Aralık’a göre: %128,14.

Palmiye Yağı (Palm Oil), evlerimizde çok sık kullanmasak da gıda üretiminde, kozmetikte ve diğer endüstrilerde çok sık kullanılmaktadır. En çok Malezya ve Endonezya’da üretilen bu yağ, dünyada en bol miktarda bulunan ve raf ömrü en uzun olan yağdır. Fiyatlaması Malezya ringgiti üzerinden yapılmaktadır.

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %30,50. 2021 Aralık’a göre: %20,49. 2021 Temmuz’a göre: %4,52.

2022 en yüksek değeri: 8.163,00 RM (01 Mart 2022) En düşük değeri: 3.632,00 RM (15 Temmuz 2022)

Hububat

Chicago Borsasında hububat ürünleri kile (bushel) olarak takip ediliyor.

Buğday

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %19,68. 2021 Aralık’a göre: %3,35. 2021 Temmuz’a göre: %22,93.

2022 en yüksek değeri: 14,2525 USD (07 Mart 2022) En düşük değeri: 7,4150 USD (14 Ocak 2022)

Mısır

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %14,42. 2021 Aralık’a göre: %9,65. 2021 Temmuz’a göre: %7,10.

2022 en yüksek değeri: 8,1825 USD (29 Nisan 2022) En düşük değeri: 5,6225 USD (22 Temmuz 2022)

Yulaf

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %24,17. 2021 Aralık’a göre: %30,21. 2021 Temmuz’a göre: %14,54.

2022 en yüksek değeri: 8,0700 USD (12 Nisan 2022) En düşük değeri: 4,1425 USD (25 Temmuz 2022)

Yumurta

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %47,32. 2021 Aralık’a göre: %39,44. 2021 Temmuz’a göre: %165,01. 2020 Temmuz’a göre: %273,37.

2022 en yüksek değeri: 1,53 TL (18 Temmuz 2022) En düşük değeri: 0,85 TL (20 Haziran 2022)

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Yumurta fiyatı raflarda hazirana göre %17,50 oranında arttı. 2021 Aralık’a göre: %24,67.

Süt

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %0.00. 2021 Aralık’a göre: %71,97. 2021 Temmuz’a göre: %134,38.

2022 en yüksek değeri: 7,50 TL (15 Mayıs 2022) En düşük değeri: 4,70 TL (01 Ocak 2022)

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Süt fiyatı raflarda hazirana göre değişmedi. 2021 Aralık’a göre: %63,09.

Evdeki Dostlarımız

Evdeki kedi, bu raporda olmadığını duyunca çok sinirlendi; zar zor sakinleştirdik. Dostlarımızdan da bu yönde çok talep olunca evdeki dostlarımızın alımlarını da raporumuza eklemek şart oldu. O zaman gelin, benim takip ettiğim ürünlere kısaca bir bakalım.

Kedi maması fiyatları, temmuz ayında hazirana aya göre %0,95 oranında arttı. Bu artışla beraber 2021 Aralık’tan beri %35,06 oranında artmış oldu.

Kedi kumu fiyatları, temmuz ayında hazirana göre %4,44 oranında arttı. Bu artışla beraber Aralık 2021’den beri %11,59 oranında artmış oldu.

Köpek maması fiyatları, temmuz ayında hazirana göre %17,37 oranında arttı. Bu artışla beraber Aralık 2021’den beri %35,93 oranında artmış oldu.

Sigara

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %6,55. 2021 Aralık’a göre: %54,61.

Giyim ve Ayakkabı

Giyim ve ayakkabı fiyatları, benim takip ettiğim ürünlerde temmuz ayında Haziran 2022’ye göre %3,90 oranında arttı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış %23,30 oldu.

Hazirana göre fiyatı en çok artan ürün %34,61 ile erkek pantolon oldu. Aralık 2021’e göre fiyatı en çok artan ürün de %211,23 ile erkek fanila oldu.

Hazirana göre fiyatı en çok düşen ürün %3,55 ile erkek gömlek oldu. Aralık 2021’e göre fiyatı en çok azalan ürün de %5,57 ile erkek pantolon oldu.

Doğalgaz – Elektrik - Su

Doğalgaz fiyatlarına (konutlarda kullanılan) 1 Ocak 2022 itibarıyla %25 oranında zam yapılmıştı. 31 Mart 2022’de konutlarda kullanılan doğalgaz fiyatlarına %35, elektrik üretiminde kullanılan doğalgaza %44,3, elektrik üretimi dışında sanayide kullanılan doğalgaza ise %50 oranında bir zam daha yapıldı. 1 Haziran 2022’de konutlarda kullanılan doğalgaza %30 oranında yeni bir zam daha yapıldı.

Benim faturamdaki birim fiyat haziran ayında %4,98 oranında artmıştı. Bu ay faturamda %21,55 oranında artış oldu ve yıllık toplam artış %113,85 oldu.

Elektrik fiyatlarına 01 Ocak’ta birinci kademe kullanım için %50,00, ikinci kademe kullanım için %125,00 oranında zam yapılmıştı. 1 Mart itibarı ile düşük tarife sınırı bir kez daha yükseltildi ve 240 kilovatsaat oldu. Ayrıca tarımsal sulama ve meskenler için KDV oranı %8,0’e düşürüldü. 1 Haziran’da meskenler için %15,00’lik bir zam daha yapıldı. Temmuz ayında herhangi bir değişiklik olmadı. Benim faturamdaki birim fiyat hazirana göre %14,01 oranında arttı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış %86,91 oldu.

Su 5 Nisan’da su fiyatlarına zam yapıldı. Su fiyatı kullandığınız miktara çok bağlı. 15 m³’e kadar olan kullanımlarda birim fiyat 8,33 TL/m³, 15 m³’ün üstündeki kullanımlar için birim fiyat 12,51 TL/m³. Gördüğünüz gibi arada çok fark var. Bu fiyatın üzerine KDV ve ÇTV eklendiğini de ayrıca belirteyim. ÇTV de kullandığınız m³ başına 0,68 TL olarak hesap edilmektedir. Benim faturamdaki birim fiyat temmuz ayında %0,67 oranında arttı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış %25,54 oldu.

Hem faturamızı kontrol altında tutabilmek hem de dünyamızda gittikçe azalan su kaynaklarını korumak için suyu çok hesaplı kullanmalıyız.

Ham Petrol

Petrol fiyatları; Çin’de Covid-19 salgınının yeniden canlanması ve ABD’de açıklanan enflasyon verilerinin küresel ekonomik yavaşlamaya ilişkin endişeleri arttırmasıyla birlikte petrol fiyatlarında düşüş yaşandı. Brent petrol vadeli işlemleri temmuzun ilk haftasında tarihinin en büyük üçüncü düşüşünü yaşadı.

Güçlenen dolar, petrolü yatırımcılar açısından daha az çekici bir hale getirdi ve gelişmekte olan piyasalar için de daha pahalı hale getirdi. Merkez bankalarının agresif bir şekilde faiz oranlarını arttırması ve ABD’nin resesyona girebileceğine yönelik endişelerin artması nedeniyle ham petrol fiyatları hazirandan beri düşüş eğiliminde.

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %9,85. 2021 Aralık’a göre: %41,51. 2021 Temmuz’a göre: %41,52. 2020 Temmuz’a göre: %144,08.

2022 en yüksek değeri: 127,98 USD (08 Mart 2022) En düşük değeri: 77,78 USD (01 Ocak 2022)

Dolar – Euro

Dolar endeksi

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %2,83. 2021 Aralık’a göre: %10,90. 2021 Temmuz’a göre: %15,29.

2022 en yüksek değeri: 108,407 (14 Temmuz 2022) En düşük değeri: 94,775 (13 Ocak 2022)

ABD 10 yıllık tahvil faizleri

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %7,80. 2021 Aralık’a göre: %98,43. 2021 Temmuz’a göre: %119,02.

2022 en yüksek değeri: 3,479 (14 Haziran 2022) En düşük değeri: 1,512 (01 Ocak 2022)

Dolar

Döviz arzı artmazken döviz talebinin artması, artan yüksek seviyeli ekonomik riskler, Türkiye CDS priminin 800’ün üzerinde seyrederek Türkiye’yi dünyanın en riskli ülkelerinden biri yapması, TL’ye verilen düşük faizde kalmaktansa dövize geçmenin yine de daha iyi olduğu görüşleri ve sürekli ekside kalan döviz rezervleri gibi nedenlerle temmuz ayını da artışla kapattı. Böylece arka arkaya yedi ay yükselmiş oldu.

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %2,37. 2021 Aralık’a göre: %27,64. 2021 Temmuz’a göre: %102,47. 2020 Temmuz’a göre: %153,77. 2019 Temmuz’a göre: %206,89.

2022 en yüksek değeri: 17,9367 TL (29 Temmuz 2022) En düşük değeri: 13,2110 TL (05 Ocak 2022)

Euro/USD paritesi

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %3,50. 2021 Aralık’a göre: %9,80. 2021 Temmuz’a göre: %13,79.

2022 en yüksek değeri: 1,1453 (13 Ocak 2022) En düşük değeri: 1,0016 (14 Temmuz 2022)

Euro

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %1,30. 2021 Aralık’a göre: %15,29. 2021 Temmuz’a göre: %74,78. 2020 Temmuz’a göre: %126,97. 2019 Temmuz’a göre: %179,04.

2022 en yüksek değeri: 18,4633 TL (10 Haziran 2022) En düşük değeri: 14,9170 TL (05 Ocak 2022)

Kredi Risk Primi (CDS)

Kredi risk primi, (Credit Default Swap - CDS) alınan bir kredinin geri ödenmeme riskini tespit etmek ve bu riske karşı kredinin sigortalanması için kullanılan değerdir. Faiz doğası itibarıyla alacaklının geri ödememe riskini içeren bir risk primidir. Kredi risk primi ise bu riskin sistemli bir şekilde finansal enstrümana dönüştürülmüş ve sayısal olarak ifade edilmiş halidir. Alacaklı, kredinin olası geri ödenmeme riskine karşı verdiği borcu sigorta eder. Bu sigorta işlemi ve sigorta için belirlenen bedel ise kredi risk primine tekabül eder. Bu prim bir ülkeye olan finansal güven baz alınarak serbest piyasa tarafından belirlenir. Kredileri sigortalayanlar finansal güveni oluşturan parametrelere göre geri ödememe riskini ve riski satın almaya razı oldukları primin değerini belirlemeye çalışır. Kredi risk primi ifade edilirken her %1 faiz oranı 100 baz puana tekabül eder. Kredi risk priminin 100 olması durumda borç için beklenen risk faiz oranının %1 olduğu varsayılır.

Türkiye beş yıllık tahvil CDS

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %9,67. 2021 Aralık’a göre: %59,38. 2021 Temmuz’a göre: %127,08.

2022 en yüksek değeri: 908,40 (15 Temmuz 2022) En düşük değeri: 509,51 (11 Şubat 2022)

Altın - Gümüş - Platin

Gram altın

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %2,72. 2021 Aralık’a göre: %25,63. 2021 Temmuz’a göre: %95,76. 2020 Temmuz’a göre: %141,05.

2022 en yüksek değeri: 1.040,049 TL (12 Haziran 2022) En düşük değeri: 759,551 TL (03 Ocak 2022)

Ons altın fiyatı, son bir yıldaki en düşük seviyesini gördü. Ons altının en düşük seviyeyi görmesinde ABD Merkez Bankasının (FED) politika faizi artırımında daha agresif davranabileceği beklentisi etkili oluyor. Diğer taraftan, metal emtia ve enerji emtia gruplarında yaşanan düşüşler de değerli metal olan altın fiyatlarını baskılıyor. ABD enflasyon verisinde bir yumuşama olmaz ve Fed daha agresif bir para politikasına doğru ilerlerse ons altındaki baskı daha da artabilir.

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %5,44. 2021 Aralık’a göre: %2,92. 2021 Temmuz’a göre: %3,56. 2020 Temmuz’a göre: %7,32.

2022 en yüksek değeri: 2.043,30 USD (08 Mart 2022) En düşük değeri: 1.700,20 USD (20 Temmuz 2022)

Altının gümüşe oranı

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %6,70. 2021 Aralık’a göre: %14,59. 2021 Temmuz’a göre: %30,41.

2022 en yüksek değeri: 94,663 (04 Temmuz 2022) En düşük değeri: 74,442 (20 Ocak 2022)

Gümüş

Gram gümüş

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %8,42. 2021 Aralık’a göre: %10,67. 2021 Temmuz’a göre: %51,54. 2020 Temmuz’a göre: %141,52.

2022 en yüksek değeri: 12,3513 TL (10 Mart 2022) En düşük değeri: 9,5952 TL (31 Ocak 2022)

Ons gümüş, küresel piyasalardaki resesyon korkusu ve doların önemli para birimleri karşısında güçlenmesi neticesinde temmuz ayını da düşüş ile kapattı. Böylece dört ay arka arkaya değer kaybetmiş oldu. Psikolojik sınır olan 20 doların altına inen ons gümüş, satışların hızlanmasıyla bir anda kendini 19 doların da altında buldu.

Gümüş, endüstriyel kullanımının yoğun olması nedeniyle bir resesyon tehdidi ortaya çıktığında negatif etkilenen ilk yatırım varlıklarından biri oluyor.

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %11,53. 2021 Aralık’a göre: %15,27. 2021 Temmuz’a göre: %26,05. 2020 Temmuz’a göre: %7,57.

2022 en yüksek değeri: 26,895 USD (08 Mart 2022) En düşük değeri: 18,225 USD (14 Temmuz 2022)

Platin

Gram platin

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %5,74. 2021 Aralık’a göre: %19,72. 2021 Temmuz’a göre: %63,45.

2022 en yüksek değeri: 558,26 TL (08 Haziran 2022) En düşük değeri: 403,70 TL (03 Ocak 2022)

Ons platin

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %9,43. 2021 Aralık’a göre: %16,54. 2021 Temmuz’a göre: %20,51.

2022 en yüksek değeri: 1.174,75 USD (08 Mart 2022) En düşük değeri: 824,05 USD (12 Temmuz 2022)

Metaller

Metal fiyatları Londra Metal Borsası tarafından açıklanıyor ve dünyanın her yerinde Amerikan doları üzerinden işlem görüyor.

Alüminyum

Alüminyum fiyatı, Covid vakalarındaki artış, Merkez Bankalarının faiz artışları ve ABD’deki agresif faiz artışları beklentilerinin küresel ekonomiyi yavaşlatacağı endişeleriyle dört ay arka arkaya düşüş yaşadı.

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %6,76. 2021 Aralık’a göre: %11,28. 2021 Temmuz’a göre: %3,83. 2020 Temmuz’a göre: %46,83.

2022 en yüksek değeri: 3.983,50 USD (07 Mart 2022) En düşük değeri: 2.319,50 USD (15 Temmuz 2022)

Alüminyum Alaşım

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %7,72. 2021 Aralık’a göre: %28,02. 2021 Temmuz’a göre: %25,58.

2022 en yüksek değeri: 2.884,00 USD (10 Mart 2022) En düşük değeri: 1.411,00 USD (04 Temmuz 2022)

Kurşun

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %4,83. 2021 Aralık’a göre: %14,28. 2021 Temmuz’a göre: %15,84.

2022 en yüksek değeri: 2.511,00 USD (07 Mart 2022) En düşük değeri: 1.889,00 USD (14 Temmuz 2022)

Çinko

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %15,51. 2021 Aralık’a göre: %9,27. 2021 Temmuz’a göre: %5,42.

2022 en yüksek değeri: 4.528,00 USD (19 Nisan 2022) En düşük değeri: 2.920,00 USD (15 Temmuz 2022)

Bakır fiyatları, parasal sıkılaşma endişeleri ile temmuz ayını da düşüşle kapattı. Hemen hemen bütün metallerde fiyatlar gerilerken bakır son dört ayda arka arkaya düşüş yaşayarak 15 ayın en düşük seviyesini gördü.

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %16,84. 2021 Aralık’a göre: %20,95. 2021 Temmuz’a göre: %19,99.

2022 en yüksek değeri: 10.729,00 USD (07 Mart 2022) En düşük değeri: 6.998,00 USD (15 Temmuz 2022)

Nikel

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %17,78. 2021 Aralık’a göre: %6,28. 2021 Temmuz’a göre: %13,33.

2022 en yüksek değeri: 48.241,00 USD (10 Mart 2022) En düşük değeri: 19.090,00 USD (15 Temmuz 2022)

Kalay

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %21,84. 2021 Aralık’a göre: %36,68. 2021 Temmuz’a göre: %26,50.

2022 en yüksek değeri: 50.000,00 USD (08 Mart 2022) En düşük değeri: 23.500,00 USD (15 Temmuz 2022)

Hasır Çelik

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %3,72. 2021 Aralık’a göre: %2,26. 2021 Temmuz’a göre: %6,79.

2022 en yüksek değeri: 950,00 USD (09 Mart 2022) En düşük değeri: 669,00 USD (01 Temmuz 2022)

Demir cevheri

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %20,73. 2021 Aralık’a göre: %0,02. 2021 Temmuz’a göre: %49,62.

2022 en yüksek değeri: 161,84 USD (04 Nisan 2022) En düşük değeri: 104,30 USD (15 Temmuz 2022)

Kereste

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %4,85. 2021 Aralık’a göre: %40,29. 2021 Temmuz’a göre: %3,40.

2022 en yüksek değeri: 1.464,40 USD (03 Mart 2022) En düşük değeri: 527,10 USD (29 Temmuz 2022)

Benzin - Motorin - Otogaz

Benzin

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %11,67. 2021 Aralık’a göre: %122,71. 2021 Temmuz’a göre: %208,62.

Mazot

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %9,59. 2021 Aralık’a göre: %140,17. 2021 Temmuz’a göre: %237,73.

Otogaz

Değişim: 2022 Haziran’a göre: %9,90. 2021 Aralık’a göre: %29,53. 2021 Temmuz’a göre: %124,86.

Ulaştırma

Takip ettiğim güzergahlarda nasıl bir değişim olduğuna kısaca bakalım.

Ulaştırma fiyatları temmuz ayında Haziran 2022’ye göre %27,36 oranında arttı. Aralık 2021 ile mukayese ettiğimizde %173,36 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Uçak fiyatları temmuz ayında haziran göre %27,65 oranında arttı. Aralık 2021’den beri toplam artış %175,14 oldu.

Yüksek Hızlı Tren fiyatlarına ocak ayında %20,0, mart ayında %10,0, nisan ayında da %15,0, haziran ayında da %30,0 zam yapılmıştı. Temmuz ayında başka bir gelişme olmadı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış %97,34 oldu.

Otobüs biletleri benim takip ettiğim güzergahlarda temmuz ayında hazirana göre %15,45 oranında arttı. Yılbaşından beri toplam artış %122,37 oldu.

Metro ve Marmaray fiyatlarında (Ankara ve İstanbul) temmuz ayında bir değişiklik olmadı. Aralık 2021’e göre artış %94,64.

Oteller

Benim takip ettiğim otel fiyatları temmuz ayında hazirana göre %13,11 oranında arttı. Böylece fiyatlar Aralık 2021’e göre %118,71 oranında artmış oldu.

Temmuz ayında hazirana göre en büyük artış gösteren iller/ilçeler %57,62 ile Bodrum ve %56,92 ile Trabzon oldu. Aralık 2021’e göre fiyatı en çok artanlar da Trabzon %347,79 ve Bodrum %273,41 oldu.

Temmuz ayında hazirana göre en büyük düşüş gösteren iller %10,19 ile Gaziantep ve %8,06 ile Nevşehir. Başka da otel fiyatları düşen bir ilimiz yok. Aralık 2021’e göre fiyatı düşen il/ilçe yok.

Bu Ay Açıklanan Diğer Güncellemeler

2022 yılı fındık alım fiyatı açıklandı. TMO’nun kabuklu fındıkta alan destekli olarak kilogram başına ortalama 54,00 lira ödeyeceği belirtildi. Geçen sene alım fiyatı Giresun kalite fındık için 27,00 TL/Kg, Levant kalite fındık için ise 26,50 TL/Kg olarak açıklanmıştı.

Tüketici Güven Endeksi

Tüketici Güven Endeksi, tüketicilerin kişisel mali durumları ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ve gelecek dönem beklentileri ile yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerini ölçmeyi amaçlayan bir göstergedir. Tüketici Eğilim Anketi yapılarak belirlenir. Genelde her ayın son haftasında açıklanır.

Endeks en düşük 0 en yüksek 200 değerleri alabilir. Endeksin 100’den yüksek olması tüketici güveninde iyimser durum, 100’den küçük olması da tüketici güveninde kötümser durum olduğunu gösterir.

Takip etmeyen dostlarımız için böyle kısacık bir açıklama yaptıktan sonra bakalım Türkiye’de temmuz ayında durum nasıl?

TUİK verilerine göre tüketici güven endeksi temmuz ayında bir önceki aya göre %7,4 oranında artarak 68,0 seviyesine çıktı. Haziran ayında 63,4 olmuştu.

Gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi haziran ayında 59,9 iken, temmuz ayında %12,2 artarak 67,2 oldu.

Gelecek 12 aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisi endeksi de haziran ayında 61,6 iken temmuz ayında %15,2 oranında artarak 70,9 oldu. Gördüğünüz gibi endeks halen çok düşük bir değerde.

Endeksin 100’den küçük olması kötümser bir duruma işaret ediyor.

Satınalma Müdürleri Endeksleri (PMI)

Satınalma Müdürleri Endeksleri (Purchasing Managers’ Indexes – PMI), ekonomik faaliyet koşullarının ölçümü konusunda gerek küresel piyasalar gerekse ekonomi basını tarafından yakından takip edilen göstergeler arasında yer almaktadır. Ekonomik faaliyet koşullarına ilişkin olarak ilgili ay içerisinde açıklanan ilk verilerden biri olması, resmi verilerden önce yayınlanması ve gerçekleşen verilerle gösterdiği korelasyon, PMI endekslerine önemli bir öncü gösterge niteliği kazandırmaktadır.

IHS Markit tarafından oluşturulan PMI endeksleri birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede imalat, hizmet, inşaat gibi sektörler için aylık raporlar biçiminde kamuoyuna açıklanmaktadır. Doğal olarak bu çalışmayı yapan başka firmalar da var. Endekslerin hesaplanması için yapılan ankette, katılımcı firmalara üretim, yeni siparişler, stok düzeyleri, istihdam, tedarikçi performansı ve fiyat eğilimleri gibi parametrelerin hangi yönde geliştiği sorulmaktadır.

PMI’ların 50’den büyük olması önceki aya kıyasla bir iyileşmeye ya da artışa işaret ederken 50’den küçük olması önceki aya göre kötüleşme ya da düşüş olarak değerlendirilmektedir. Endeksler, sektörlerin faaliyet konularındaki değişimin nicel büyüklüğünü değil de yönünü göstermesi açısından bir eğilim göstergesi özelliği taşımaktadır.

Türkiye’de bu endeksler İstanbul Sanayi Odası tarafından IHS Markit ile işbirliği kapsamında hazırlanıp her ay sanayicilerimiz ve kamuoyuyla paylaşılmaktadır.

PMI endeksleri hakkında bilgi sahip olduğumuza göre gelin beraberce başta Türkiye olmak üzere bazı önemli coğrafyalarda son aylardaki duruma bakalım.

PMI İmalat Sanayi Raporu

Türkiye: Şubat: 50,4, Mart: 49,4 Nisan: 49,2, Mayıs: 49,2, Haziran: 48,1, Temmuz: 46,9.

ABD: Şubat: 57,3, Mart: 58,8, Nisan: 59,2, Mayıs: 57,0, Haziran: 52,7, Temmuz: 52,2.

AB: Şubat: 58,2, Mart: 56,5, Nisan: 55,5, Mayıs: 54,6, Haziran: 52,1, Temmuz: 49,8.

Almanya: Şubat: 58,4, Mart: 56,9, Nisan: 54,6, Mayıs: 54,8, Haziran: 52,0, Temmuz: 49,3.

Fransa: Şubat: 57,2, Mart: 54,7, Nisan: 55,7, Mayıs: 54,6, Haziran: 51,4, Temmuz: 49,5.

Çin: Şubat: 50,4, Mart: 48,1, Nisan: 46,0, Mayıs: 48,1, Haziran: 51,7, Temmuz: 50,4.

Japonya: Şubat: 52,7, Mart: 54,1, Nisan: 53,5, Mayıs: 53,3, Haziran: 52,7, Temmuz: 52,1.

Global: Şubat: 53,6, Mart: 53,0, Nisan: 52,2, Mayıs: 52,4, Haziran: 52,2, Temmuz: 51,1.

Türkiye’de haziran ayında 48,1 olan manşet PMI temmuzda 46,9’a gerileyerek üst üste beşinci ay eşik değer 50’nin altında kaldı. Endeks, faaliyet koşullarında Mayıs’2020’den beri en belirgin yavaşlamaya işaret etti.

Temmuzdaki yavaşlama genel bir talep yetersizliğinden kaynaklanırken belirsiz piyasa koşulları ve devam eden fiyat baskıları bu sorunu derinleştirdi. Hem üretim hem de yeni siparişlerde temmuzda Covid-19 salgınının ilk dalgasından bu yana en belirgin ivme kaybı gözlendi.

Dostlar, daha önce de belirttiğim gibi bunlar Emin’in takip ettiği ürünlerin ve piyasaların durumu. Ne piyasa analizi ne de sizlere nasıl hareket etmeniz gerektiği yönünde bir tavsiye. Herkesin öncelikleri, gözlemleri ve risk tercihleri farklıdır. Alım alışkanlıklarınıza ve alım yaptığınız yerlere göre sizin değerlendirmeleriniz çok daha farklı olabilir. Bakalım önümüzdeki aylarda ne gibi gelişmeler yaşayacağız.

Bu raporda düşen değerler kırmızı ile, yükselen değerler yeşil ile belirtilmiştir.

Sağlıklı kalın, mutlu kalın…