Herkes Aynı Soruyu Soruyor

Günaydın Dostlar,

Herkes aynı soruyu soruyor. 21 Aralık 2021’de 17,5046 TL olan dolar kuru, bugün 13,5171 TL’ye düşmüş olmasına rağmen, neden hiçbir şeyin fiyatı değişmedi?

Bu soruyu sormakta çok da haklıyız. Dolar kurunda yaşanan %22,78 oranındaki düşüş neden hiçbir fiyata yansımadı? Dolar çıkarken roket gibi çıkan fiyatlar, dolar inerken neden bir milim bile düşmedi?

Gelin beraberce bunun nedenlerine bakmaya çalışalım. En büyük parametre artan enerji maliyetleri. Dünya borsalarında artan enerji maliyetlerinin tamamını içeriye yansıtmamaya çalışan devletimiz artık eskisi kadar yardımcı olmuyor. Daha doğrusu olamıyor. Kimse Türkiye’nin veya başka bir ülkenin gerçeklerine göre petrol veya doğalgaz fiyatı belirlemiyor. Global fiyatlar belirleniyor ve bütün ülkeler için geçerli oluyor. İnanmayacaksınız ama bu belimizi büken, bizi büyük sıkıntıya sokan fiyatların birçoğu halen devlet tarafından belli oranlarda sübvanse ediliyor.

Eski yazılarımda defalarca Türkiye’deki akaryakıt fiyatlarının dünya gerçeklerini yansıtmadığını ve bunun sürdürülebilir olmadığını yazmıştım. 21 Aralık’ta 11,51 TL olan mazot fiyatı bugün 15,47 TL. Bu da %34,40 oranında bir artış demek oluyor. Gördüğünüz gibi herkesin nakliye maliyeti dolardaki düşüşten çok daha fazla arttı.

Üreticinin bir diğer önemli masraf kalemi de doğalgaz. Aralık 21’de 4,20 TL/Sm³ olan fiyatı bugün %50,00 artarak 6,30 TL/Sm³ oldu. Bazı arkadaşlarım “Kabak, patlıcan, domates fiyatıyla bunun ne alakası var?” deseler de bunların artık ısıtmalı seralarda yetiştirildiği gerçeğini göz ardı edemeyiz. Belki de çare Canan teyzenin söylediği gibi her şeyi mevsiminde tüketmek.

Hiçbir şeye yetmese de asgari ücret de %50,00 oranında arttı. Aralık 2021’de 2.825,90 TL olan asgari ücret Ocak 2022’de 4.250,00 TL oldu. Ülke çalışanlarının yarısının asgari ücret ile çalıştığını düşünürsek, bu artışın da üretici firmaların maliyetini arttırdığını görebiliriz. Firmaların maliyeti arttı ama enflasyonist ortamların bir gerçeği olarak maalesef çalışanların sıkıntıları katlanarak büyüdü.

Gördüğünüz gibi (son günlerin en güncel konusu olmasına rağmen) elektrik fiyatlarını en sona bıraktım. Bir şeyler yazmaya elim gitmedi. Sanayicinin de tüketicinin de elektrik fiyatları çok ciddi boyutta arttı. Tüketiciler için ilk kademe %50, ikinci kademe de %125 oranında arttı. Geçen sene kademe uygulaması yoktu ve fiyat 1 kWh 0,9155 TL olarak belirlenmişti. Bu sene 210 kWh altında kalan kullanım ve bu miktarın üzerinde kalan miktar için iki ayrı tarife belirlendi. Birinci kademe için fiyat 1,37 TL/kWh, ikinci kademe için de 2,06 TL/kWh olarak açıklandı.

Bu gibi parametreleri alt alta yazdığımız zaman, dolardaki düşüşün neden bizim günlük yaşamımıza etki etmediğini çok net olarak görebiliyoruz. Ana kalemlerdeki artışlar kurdaki düşüşten çok daha yüksek. Bu sabah konuyu çok uzatmak istemiyorum ama daha buna navlun maliyetleri, konteyner fiyatları gibi birçok kalem ekleyebiliriz.

Unutmamamız gereken bir diğer konu da döviz kurunun fiyat oluşumundaki parametrelerden sadece bir tanesi olduğu. Faiz oranları, hammadde fiyatları, arz talep dengeleri, iklimsel zorluklar gibi birçok etken var.

Sağlıklı kalın, mutlu kalın…

Martı

Günaydın Dostlar,

Arka bahçedeki beni adam yerine koymayan ve bir gram korkmayan martları geçmişte yazmıştım. Bu sabahki konumuz kaldırımda yürürken dibimizden jet gibi geçen martılar. Bir martılarımız eksikti, o da tamam oldu. Düzensiz akışımıza bir parametre daha eklendi.

Bu işte para varsa yakında serçeler, kargalar, kartallar da çıkar karşımıza. Hatta Kadıköy’de kullanılanlar belki de “Kanaryalar” olmalı.

Geçen sabah amcanın birini kan revan içinde kaldırımda görünce hemen yanına üşüştük. Sağ olsunlar, insanlar da koştu geldi. “Ne oldu?” dediğimde benim yaşlarımdaki amca “Martıdan düştüm.” dedi. “Ulan tek çatlak ben değilmişim.” dedim kendi kendime.

İşin doğrusu amca kendiliğinden düşmemiş, kaldırımda giderken kurye çarpmış. Motosikletler, elektrikli bisikletler, normal bisikletler ve en son icadımız martılar. Bunların ne şeklide kullanılması gerektiği yönünde bir yerlerde yazılı bir şeyler var mıdır acaba?

Bilmediğim için soruyorum, martıya binenler nereden gitmeli? Yoldan mı yoksa kaldırımdan mı? Belki de gece karanlığında araçlarla kaldırımların arasına sıkışarak gitmeleri gerekiyordur. Sessizce jet hızıyla gelen bir martıya her an çarpabiliriz. Bir adım sağa doğru yönelsen martının biriyle akraba olabilirsin.

Sürekli her yerden, her açıdan bir şey çıkıyor. Ne ters yol kaldı ne de düz yol. Bütün bu araçlar yolları da kullanıyorlar, kaldırımları da. Ben, hangisinin nereden gitmesi gerektiğini bilmiyorum. Bilen bir arkadaş varsa lütfen bizi aydınlatsın.

Sağlıklı kalın, mutlu kalın…

Ekonomi Postası Ocak 2022

Günaydın Dostlar,

2022 yılının ilk ayını geride bıraktık. Gelin beraberce ocak ayındaki gelişmelere bir göz atalım.

Türkiye’de, kasımda %21,31 olan yıllık tüketici enflasyonu, aralıkta %36,08’e yükseldi. Beklenti %30,60 olması yönündeydi. Bu aşamada, açıklanan resmi enflasyon Merkez Bankasının %14’lik politika faizinin çok üzerinde kaldı. Bir önceki aya göre açıklanan enflasyon da %13,58 oldu. Aylık enflasyonun %9,00 olması bekleniyordu. Geçen ayki değer %3,51 idi.

Kasımda %54,62 olan Üretici Fiyat Endeksi, aralıkta yıllık %79,89 oldu. Bir önceki aya göre %19,08 oranında artış oldu. Geçen ayki artış %9,99 oranındaydı. Bu rakam 2001 yılından bu yana kaydedilen en yüksek yıllık üretici enflasyonu oldu.

Dış ticaret açığı aralıkta bir önceki yılın aynı ayına göre %49,3 artarak 6,79 milyar dolar oldu. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2020 Aralık ayında %79,7 iken, 2021 Aralık ayında %76,6’ya geriledi.

Merkezi yönetim bütçesi 2021 yılı aralık ayında 145,74 milyar TL açık verdi. Geçen ay 32,00 milyar TL fazla vermişti. 2020 Aralık ayında 43,24 milyar TL açık verilmişti. Böylece 2021 yılı için toplam bütçe açığı 192,20 milyar TL oldu. 2020 yılında bu rakam 175,20 milyar TL idi. Görülüyor ki bütçeyi etkileyen en büyük kalem faiz giderleri oldu. Merkezi yönetim bütçe verilerine göre, faiz giderleri; 2021 Aralık ayında 38 milyar 570 milyon TL’ye, 2021 yılı tamamında ise 180 milyar 850 milyon TL'ye yükseldi.

TCMB’nin yayımladığı konut fiyat endeksine göre kasımda fiyatlar bir önceki yılın aynı dönemine göre %50,5 arttı. Aylık bazda artış ise %9,0 oldu. Endeks değerleri bir önceki yılın aynı ayına göre İstanbul, Ankara ve İzmir’de sırasıyla %50,9, %46,3 ve %49,5 oranlarında arttı.

Açıklanan rakamlara bakıldığında, işsiz sayısı bir önceki aya göre 39 bin kişi artarak 3 milyon 777 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise bir değişim göstermeyerek %11,2 seviyesinde gerçekleşti. Bir önceki ay açıklanan oran da %11,2 olarak belirtilmişti. İşsizlik rakamı, son üç ay içinde en az bir defa iş arama kanallarını kullanan ve on beş gün içinde işe başlamaya hazır olan insanları kapsar.

Merkez Bankası 20 Ocak’ta politika faizini %14’te sabit bıraktı. Piyasada genel beklenti de faizin sabit kalması yönündeydi.

2021 yılında 2.825,90 TL olan asgari ücret %50 oranında bir artışla 2022 yılı için net 4.250 TL oldu. Asgari ücretten alınan gelir vergisi ve damga vergisi de kaldırıldı. Bu iki verginin kalkmasıyla işveren kesimi 450 TL ilave maliyetten kurtuldu.

Amerika’da, tarım dışı istihdam aralıkta 199 bin artışla beklentilerin altında kaldı. Ekonomistlerin artış beklentisi 400 bin artması yönündeydi. İstihdam artışı, ABD Merkez Bankasının parasal sıkıştırma takvimi ve doların seyri açısından önem taşıyor. Kasım ayı tarım dışı istihdam artışı rakamı da 210 binden 249 bine revize edildi.

Aralık ayında işsizlik oranı %3,9’a geriledi. Bu ay işsizliğin %4,1 olarak gerçekleşmesi bekleniyordu. Önceki ay işsizlik oranı %4,2 idi.

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), aralıkta bir önceki yılın aynı dönemine göre %7,0 artışla ekonomistlerin beklentisine paralel bir şekilde gerçekleşti. Söz konusu veri 1982’den bu yana en yüksek artışa işaret etti. Aylık bazda bakıldığında ise piyasanın beklentisi bir önceki aya göre %0,4 artması yönünde olsa da aylık enflasyonun %0,5 olarak kaydedildiği görüldü.

Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), aralıkta tahminlerin altında gerçekleşti. Açıklanan verilere göre ÜFE, aralıkta aylık bazda %0,2 arttı ve %9,7 oldu. Beklentiler aylık %0,4, yıllık olarak da %9,8 artması yönündeydi. Geçen ay %9,6 oranında artmıştı.

Perakende satışlar aralık ayında aylık bazda yüzde %1,9 azalarak sürpriz yaptı. Ekonomistlerin ortalama beklentisi %0,1'lik azalma yönündeydi. Kasım ayında %0,3’lik bir düşüş yaşanmıştı ve beklenti %0,8 artması yönündeydi.

ABD Merkez Bankası, beklentiler dahilinde politika faizini değiştirmeyerek %0,00-%0,25 aralığında sabit tutarken mart ayında varlık alım programını sıfırlama ve faiz artışına başlama sinyali verdi. Fed’in 16 Mart toplantısında ilk faiz artışını yapması ve bu yıl toplamda dört kez faiz artırması bekleniyor. Hatırlayacağınız gibi ülkede son gelen veriler enflasyonun geçici olduğu yönündeki söylemin değişmesine yol açmıştı.

Çin’de, TÜFE yıllık %1,5 olarak açıklandı. Beklenti %1,8 seviyesindeydi. Önceki ay %2,3 olarak açıklanmıştı. Aylık enflasyon için beklenti %0,2 olması yönündeydi ama gerçek rakam -%0,3 gelerek beklentileri aştı. Geçen ay %0,4 olmuştu.

Almanya’da TÜFE yıllık %4,9 olarak açıklandı. Beklenti de %4,3 olması yönündeydi. Önceki ay da %5,3 olarak açıklanmıştı. Aylık enflasyon %0,4 olarak açıklandı. Beklenti de -%0,3 olması yönündeydi. Geçen ay da oran aynıydı.

Süpermarket Alışverişi

Geçen sene 51 süpermarket ürününü takip ederken bu sene bu rakamı 66’ya çıkardık. Sizlerden gelen öneriler ve daha geniş bir yelpazeyi kapsamak arzusu bu kararda etkili oldu.

Benim aldığım ürünlerin fiyatları, benim aldığım süpermarkette ocak ayında geçen aya göre %7,93 oranında arttı. Geçen ay da %17,66 oranında arttığını düşünürsek iki ayın toplam artışı %25,59 oldu. 2021 Ocak ayındaki artış %0,54 idi. Bu sene çok daha hızlı başladık. Bu artışla beraber Aralık 2021’den beri toplam artış oranı da %7,93 oldu. Bu hızla gidersek (inşallah olmaz) yılı %95,19 gibi bir süpermarket enflasyonu ile kapatırız. Hatırlayacağınız gibi geçen sene toplam süpermarket enflasyonu %49,31 idi.

Geçen aya göre fiyatı en fazla artan ürünler: Kakao: %62,23, Kabak: %59,41, Dolmalık Biber: %57,92, Hıyar: %49,02, Patlıcan: %43,93.

Geçen aya göre fiyatı en fazla düşen ürünler: Kâğıt Havlu: %9,26, Sosis: %7,38, Patates: %6,72, Salam: %4,96, Peçete: %4,94.

Aralık 2021’e göre fiyatı en fazla artan ürünler: Kakao: %62,23, Kabak: %59,41, Dolmalık Biber: %57,92, Hıyar: %49,02, Patlıcan: %43,93.

Aralık 2021’e göre fiyatı en fazla düşen ürünler: Kâğıt Havlu: %9,26, Sosis: %7,38, Patates: %6,72, Salam: %4,96, Peçete: %4,94.

Peki, bu artışlar ve indirimler bu ay en çok hangi günlerde olmuş? Artışlar en çok pazartesi (%20,00) ve cuma günlerinde olmuş (%20,00). İndirimler de en çok perşembe (%51,22) ve cumartesi günlerinde olmuş (%19,51).

Ocak ayında, takip ettiğim 66 süpermarket ürününden sadece 6 tanesinin fiyatı hiç değişmedi. Bu gerçekten de inanılmaz bir rakam. Sadece 31 gün içinde diğer bütün ürünlerin fiyatında değişiklik olmuş.

İndirimler süpermarketlerde bütün hızıyla devam ediyor. Her gün bir şeyler ciddi boyutta indirimde oluyor. Biraz takip ederseniz çok uygun fiyatlarla alışveriş yapabilirsiniz.

Restoranlar

Bu sene raporumuza eklediğimiz yeni bölümlerden bir tanesi de restoranlar. Genelde gittiğimiz ve/veya sipariş verdiğimiz belli restoranlardaki yemekleri takip etmeye başladım.

Geçen aya göre benim takip ettiğim restoranlarda ve yemeklerde fiyatlar %9,21 oranında arttı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış da %9,21 oldu.

Fiyatı en çok artan ürün karabuğday poğaçası oldu. Artış oranı %37,94. Bu ürün piyasadaki en meşhur kahvecide satılıyor ve ara sıra ben de alıyorum.

Geçen aya göre fiyatı en çok düşen ürünü de yazacaktım ama fiyatı düşen bir ürün yok.

Damacana

Damacana fiyatlarına aralık ayının son haftasında %20,51 oranında zam yapılmıştı. Ocak ayında başka bir gelişme olmadı. Damacana siparişlerinizi akıllı telefonlar üzerindeki aplikasyonlar üzerinden vermenizi şiddetle tavsiye ederim. Hemen hemen her markanın kendi aplikasyonu var. Uygulamayı telefonunuza indirip siparişlerinizi buradan vermezseniz bayilerin belirlediği fiyatlardan ödeme yapmak zorunda kalabilirsiniz.

Şeker

Ocak ayında, şeker fiyatı Aralık 2021 fiyatlarına göre dünya borsalarında %0,44 (USD) oranında azaldı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam azalış da %0,44 olarak hesap edildi.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 510,10 USD (19 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 481,30 USD (10 Ocak 2022)

Ocak 2021’den beri Londra Borsasında şeker fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %11,98 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Türk Şeker 2022 ürünü şeker pancarı alım fiyatını 16 polar için ton başına 800,00 TL olarak açıkladı. 2021 ürünü alım fiyatı ton başına 420,00 TL olarak açıklanmıştı. 800,00 TL fiyat açıklanmasıyla birlikte şeker pancarı fiyatı geçen yıla göre %90,5 oranında arttı.

Süpermarket raflarındaki şeker fiyatı %2,62 oranında arttı.

Kahve - Kakao

Kahve fiyatları, 2021'de yüzde 93,32 yükselerek yılı 2010'dan bu yana en büyük fiyat artışıyla kapatmıştı. 2022’nin ilk ayında da güçlü görünüm devam etti. Brezilya’daki olumsuz iklim koşulları ve kahve plantasyonlarındaki azalma küresel tedarik sıkıntılarını artırdı. Bununla beraber navlun ve lojistik kısmında yaşanan fiyat artışları da kahve fiyatlarındaki yükselişte etkili oldu.

Ocak ayında kahve fiyatı Aralık 2021 fiyatlarına göre dünya borsalarında %0,49 (USD) oranında arttı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış da %0,49 olarak hesap edildi.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 244,45 USD (19 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 223,30 USD (03 Ocak 2022)

Ocak 2021’den beri Amerika Borsası’nda kahve fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %88,95 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Süpermarket raflarındaki kahve fiyatları ocak ayında geçen aya göre %14,31 oranında arttı.

Kakao fiyatı ocak ayında Aralık 2021 fiyatlarına göre dünya borsalarında %4,86 (GBP) oranında arttı. Böylece yılbaşından beri toplam artış %4,86 olarak hesap edildi.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 1.779,00 GBP (17 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 1.653,00 GBP (06 Ocak 2022)

Ocak 2021’den beri Londra Borsası’nda kakao fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %0,18 oranında azalmış olduğunu görüyoruz.

Süpermarket raflarındaki kakao fiyatları %62,23 oranında arttı.

Yumurta

Aralık ayında yumurta fiyatları Kasım 2021’e göre Başmakçı Borsası’nda %22,40 oranında artmıştı. Ocak ayında %2,19 oranında bir artış daha oldu.

Başmakçı, Türkiye’de yumurta fiyatlarını belirleyen önemli borsalardan biridir. Toplamda da Aralık 2021’ye göre yumurta fiyatları %2,19 oranında artmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 1,10 TL (03 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 1,00 TL (24 Ocak 2022)

Ocak 2021 ile mukayese ettiğimizde yumurta fiyatının %76,54 oranında artmış olduğunu görüyoruz. Ocak 2020’ye göre artış %180,44.

Bu artışlar marketlere nasıl yansıdı? Yumurta fiyatı raflarda geçen aya göre %5,27 oranında arttı.

Toplamda da Aralık 2021’ye göre marketlerde yumurta fiyatı %5,27 oranında arttı.

Süt

Hatırlayacağınız gibi, 8 Aralık 2021 tarihinde çiğ süt fiyatları %46,88 oranında artmıştı. Ocak ayı içinde başka bir değişiklik olmadı.

Geçen aya göre süt fiyatları %7,77 oranında arttı. Böylece Aralık 2021 ile mukayese ettiğimizde toplamda %7,77 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Ocak 2021’den beri süt fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %67,86 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

İçki - Sigara

Ocak ayının ilk günlerinde içki ve sigaranın ÖTV tutarlarına %47,40 oranında zam yapıldı. Bu zamdan sonra bütün sigaraların fiyatları arttı. Çok içilen “M” 25,00 TL, “K” 23,00 TL, “W” 23,00 TL oldu. İstanbul ve Ankara’nın semti de 22,00 TL oldu.

Bütün alkollü içecekler de yapılan ÖTV zammından paylarını aldılar. Hemen hemen hepsinin fiyatı %47,00-%46,00 oranında arttı.

Evdeki Dostlarımız

Evdeki kedi, bu raporda olmadığını duyunca çok sinirlendi; zar zor sakinleştirdik. Dostlarımızdan da bu yönde çok talep olunca evdeki dostlarımızın alımlarını da raporumuza eklemek şart oldu. O zaman gelin, benim takip ettiğim ürünlere kısaca bir bakalım.

Kedi maması fiyatları, ocak ayında bir önceki aya göre %2,64 oranında azaldı.

Kedi kumu fiyatları, ocak ayında bir önceki aya göre %27,37 oranında arttı.

Köpek maması fiyatları, ocak ayında bir önceki aya göre %14,27 oranında pahalandı.

Giyim ve Ayakkabı

Giyim ve ayakkabı fiyatları, benim takip ettiğim ürünlerde ocak ayında Aralık 2021’e göre %3,82 oranında arttı.

Fiyatı en çok artan ürün %71,72 ile erkek fanila oldu.

Fiyatı en çok düşen ürün %29,75 ile kadın tişört oldu.

Doğalgaz – Elektrik - Su

Doğalgaz fiyatlarına (evlerde kullanılan) 1 Ocak 2022 itibarıyla %25 oranında zam yapıldığı açıklandı. Sanayide kullanılan doğalgaza da %50 oranında zam yapıldı. Her ne kadar açıklanan toplam artış %25,00 olsa da yapılan zam sadece altı güne yansıdığı için benim faturam bu dönemde %4,66 oranında arttı.

Elektrik fiyatlarına 01 Ocak’ta birinci kademe kullanım için %50,00, ikinci kademe kullanım için %125,00 oranında zam yapıldı. Bunun çok küçük bir kısmı ocak ayına yansıdığı için benim faturam geçen aya göre %18,15 oranında arttı. Az sayıda güne yansımış olmasına rağmen bugüne kadar ödemiş olduğum en yüksek faturayı ödedim. Gelecek ay bu rekoru çok daha yükseklere taşıyacağım kesin.

Su fiyatları ile ilgili ocak ayında bir güncelleme olmadı. Su fiyatı kullandığınız miktara çok bağlı. 15m³’e kadar olan kullanımlarda birim fiyat 5,56TL/m³, 15m³’ün üstündeki kullanımlar için birim fiyat 8,35TL/m³. Bu fiyatın üzerine KDV ve ÇTV eklendiğini de ayrıca belirteyim. Gördüğünüz gibi arada çok fark var. Açıklanan resmi fiyatları 2021 Ocak ile mukayese ettiğimizde %15,59’luk bir artış olduğunu görüyoruz. Aynı dönemde benim faturamdaki artış %47,53.

Ham Petrol

Petrol fiyatları, salgındaki kapanma ve ardından ekonomik normalleşmeyle artan talebe karşın arz ve tedarik sorunlarının devam etmesi nedeniyle son yılların en yüksek seviyesine çıktı. Kazakistan'da yaşanan olayların da etkisiyle hızlı atak yapan petrol fiyatında ay ortasında düzeltme düşüşleri yaşandı.

Çin ve Avrupa gibi önemli ticaret bölgelerinin günlük üretimlerinde artış var ve bu üretim artışı enerji tüketimini de artırıyor. Diğer yandan tedarik zincirindeki sorunlar sürerken OPEC+ üyeleri arzı artırma taraftarı değil. Bu nedenle de fiyatların 2022'de de yükselmeye devam etmesi bekleniyor.

Brent petrol fiyatı (USD), ocak ayında bir önceki aya göre %14,47 oranında arttı. Bu artışla beraber Aralık 2021’den beri toplam artış %14,47 oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 91,21 USD (31 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 77,78 USD (01 Ocak 2022)

Ocak 2021’den beri Brent petrol fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %54,94 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Dolar - Euro

Dolarda yükseliş beklentileri artıyor.  Fed’in şahinleşen duruşu ABD dolarına ilişkin yükseliş fiyatlamalarını da destekliyor.

Opsiyon piyasalarındaki pozisyonlar, yatırımcıların dolarda yükselişin sürmesini beklediğine işaret ediyor.

Satım opsiyonlarının primi ile alım opsiyonlarının primi arasında, “risk reversal” olarak bilinen fark, gelecek bir ay için dolarda alım opsiyonu primlerinin satım opsiyonu primlerine karşı kasım ayından bu yana en yüksek farka sahip olduğuna işaret ediyor.

Ocak ayında dolar endeksi bir önceki aya göre %0,29 oranında değer kaybetti.

ABD 10 yıllık tahvil faizleri geçen aya göre %20,56 oranında değer kazandı.

Dolar ocak ayında geçen aya göre %0,76 oranında değer kaybetti. Bu düşüşle beraber Aralık 2021’ye göre toplamda %0,76 oranında değer kaybetmiş oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 13,7774 TL (08 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 13,2110 TL (05 Ocak 2022)

Ocak 2021’de dolara yatırım yapmış olsaydınız Ocak 2022’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %82,97. Ocak 2020’ye göre %128,54.

Euro/USD oranı ocak ayında geçen aya göre %0,15 oranında arttı. Bu artışla beraber Aralık 2021’den beri toplamda %0,15 oranında artmış oldu.

Euro da geçen aya göre %0,60 oranında değer kaybetti. Bu düşüşle beraber Aralık 2021’ye göre toplamda (dolara benzer bir şekilde) %0,60 oranında değer kaybetti.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 15,6189 TL (13 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 14,9170 TL (05 Ocak 2022)

Ocak 2021’de euroya yatırım yapmış olsaydınız Ocak 2022’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %69,97. Ocak 2020’ye göre %132,88.

Altın - Gümüş - Platin

Gram altın fiyatları ocak ayında geçen aya göre %1,56 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %1,56 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 805,722 TL (11 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 759,551 TL (03 Ocak 2022)

Ocak 2021’de altına yatırım yapmış olsaydınız Ocak 2022’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %78,00. Ocak 2020’ye göre %165,43.

Ons altın fiyatları, Fed'in faiz artırımına gideceği beklentisi ve bilanço daraltmanın faiz artırımı sonrasında başlayacağının duyurulması sonrasında ayın son günlerinde düşse de yine de ocak ayını küçük bir artış ile kapatmayı başardı.

Ons altın ocak ayında geçen aya göre %1,20 oranında değer kazandı. Şu anda Aralık 2021’ye göre %1,20 oranında değer kazanmış durumda.

Ocak 2021’den bu aya kadar %2,66 oranında değer kaybetti. Ocak 2020’ye göre %14,03.

Ocak ayında altının gümüşe oranı %1,66 oranında azalarak 78,376 olarak gerçekleşti.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 80,518 (06 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 74,442 (20 Ocak 2022)

Gümüş fiyatlarının, bu yıl altından daha iyi performans gösterme potansiyeline sahip olduğunu düşünen yatırımcıların ve finansal kurumların sayısı oldukça fazla. Son günlerde gümüş fonlarına girişin, geçen yıl şubat ayından bu yana en yüksek seviyede gerçekleşmesi, yatırımcının enflasyonist baskılara karşı değerli metallere yöneldiği algısını güçlendiriyor.

Gram gümüş fiyatları ocak ayında geçen aya göre %3,36 oranında değer kazandı. Toplamda Aralık 2021’den beri %3,36 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 10,5116 TL (23 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 9,5952 TL (31 Ocak 2022)

Ocak 2021’de gümüşe yatırım yapmış olsaydınız Ocak 2022’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %63,54. Ocak 2020’ye göre %193,28.

Ons gümüş fiyatı, ocak ayında geçen aya göre %2,96 oranında değer kazandı. Bu artışla beraber toplamda Aralık 2021’den beri %2,96 oranında değer kazanmış oldu.

Ocak 2021’den bu aya kadar %10,59 oranında değer kaybetti. Ocak 2020’ye göre %27,76.

Platin fiyatları, ocak ayında geçen aya göre %5,28 oranında değer kazandı.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 454,35 TL (26 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 403,70 TL (03 Ocak 2022)

Ons platin ocak ayında geçen aya göre %4,02 oranında değer kaybetti. Bu düşüşle beraber toplamda Aralık 2021’den beri %4,02 oranında değer kaybetmiş oldu.

Metaller

Metal fiyatları Londra Metal Borsası tarafından açıklanıyor ve dünyanın her yerinde Amerikan doları üzerinden işlem görüyor.

Alüminyum, ocak ayında geçen aya göre %10,41 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %10,41 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 3.109,00 USD (20 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 2.805,50 USD (01 Ocak 2022)

Ocak 2021’den beri alüminyum fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %49,41 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Alüminyum Alaşım ocak ayında geçen aya göre %0,62 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %0,62 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 2.490,00 USD (25 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 2.140,00 USD (01 Ocak 2022)

Ocak 2021’den beri alüminyum alaşım fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %18,97 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Kurşun ocak ayında geçen aya göre %1,91 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %1,91 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 2.393,00 USD (21 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 2.288,00 USD (31 Ocak 2022)

Ocak 2021’den beri kurşun fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %16,75 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Çinko ocak ayında geçen aya göre %5,67 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %5,67 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 3.684,00 USD (21 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 3.533,00 USD (17 Ocak 2022)

Ocak 2021’den beri çinko fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %33,69 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Bakır fiyatları geçtiğimiz yıl bir önceki yıla göre %50’den fazla arttı ve rekor zirveler kaydetti. 2021’i son dört yılın en büyük kazancıyla kapattı. İş dünyası, devam eden iyileşme sürecinin bu yıl da ralliyi devam ettirmesini umsa da Çin ekonomisine yönelik endişeler ve artan vaka sayıları bu iyileşmeyi baskılayabilir.

Fiyatlar, ocak ayında geçen aya göre %2,32 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %2,32 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 9.971,00 USD (13 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 9.563,00 USD (06 Ocak 2022)

Ocak 2021’den beri bakır fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %22,91 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Nikel, ocak ayında geçen aya göre %10,75 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %10,75 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 23.975,00 USD (21 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 20.470,00 USD (06 Ocak 2022)

Ocak 2021’den beri nikel fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %25,45 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Kalay üretimi azalıyor, stok düşüyor, ton başına 40 bin doları gören fiyatlar 30 yılın en büyük yıllık artışına ilerliyor. Kalay tedarikinin zorlaşması güneş, otomobil ve elektronik sektörlerinin sıkıntılarını artırıyor.

Ocak ayında kalay fiyatları geçen aya göre %4,93 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %4,93 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 44.190,00 USD (20 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 39.395.00 USD (04 Ocak 2022)

Ocak 2021’den beri kalay fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %90,29 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Hasır Çelik ocak ayında geçen aya göre %0,84 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %0,84 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 715,00 USD (07 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 689,00 USD (04 Ocak 2022)

Ocak 2021’den beri hasır çelik fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %10,50 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Demir Cevheri fiyatları, gelecek ay Çin’de organize edilecek olan kış olimpiyatlarından sonra çelik üretimi kısıtlamalarının gevşeyeceği ve demir cevherine yönelik talebin artacağı umutlarıyla yükseldi.

Bazı işlemciler, gelecek hafta başlayacak Çin yeni yılı tatilleri öncesinde pozisyon almasa da arzın sıkılaşma ihtimali de demir cevheri fiyatlarına destek sağladı.

Fiyatlar ocak ayında geçen aya göre %16,27 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %16,27 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 131,15 USD (31 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 112,50 USD (01 Ocak 2022)

Ocak 2021’den beri demir cevheri fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %24,59 oranında azalmış olduğunu görüyoruz.

Kereste

Mayıstaki rekor zirvelerden eylüldeki 500 doların altına doğru yaşanan %70'lik bir düşüşün ardından, kereste vadeli işlemleri son yedi haftada kaybının çoğunu telafi etti ve ABD'de ev fiyatları üzerindeki kesintisiz baskıyı yeni yıla da taşıdı.

Gösterge kereste fiyatları, mayıstaki 1.700 USD üzeri rekor zirvelerden çöküş yaşamanın ardından ağustosta 450 USD’nin hemen altındaydı.

Piyasa hâlâ mayıs zirvesinin yaklaşık %40 altında olsa da yalnızca yedi haftada 400 USD’nin üzerindeki artışı 2020 ilkbaharından itibaren neredeyse bir yıl süren muhteşem kereste rallilerini hatırlatıyor.

Amerika kereste (lumber) fiyatı ocak ayında geçen aya göre %10,26 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %10,26 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 1.307,10 USD (17 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 979,90 USD (31 Ocak 2022)

Ocak 2021’den beri kereste fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %40,09 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Benzin - Motorin - Otogaz

Benzin fiyatları ocak ayında Aralık 2021’e göre %26,67 oranında arttı. Böylece Aralık 2021’e göre toplam artış %26,67 oldu. Ocak 2021’den beri benzin fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %87,99 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Mazot fiyatları ocak ayında bir önceki aya göre %29,53 oranında arttı. Aralık 2021’ye göre toplam artış %29,53 oldu. Ocak 2021’den beri mazot fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %107,97 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Otogaz fiyatları, ocak ayında bir önceki aya göre %9,99 oranında arttı. Aralık 2021’ye göre toplam artış %9,99 oldu. Ocak 2021’den beri otogaz fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %127,73 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Ulaştırma

Ulaştırma fiyatları ocak ayında Aralık 2021’e göre %17,85 oranında arttı.

Uçak fiyatları geçen aya göre %18,76 oranında arttı. Benim takip ettiğim güzergahlarda kırmızı beyaz havayolundaki artış %17,48, sarı beyaz havayolundaki artış da %20,08 oldu.

Yüksek Hızlı Tren fiyatları geçen aya göre %17,00 oranında arttı.

Otobüs biletlerine benim takip ettiğim güzergahlarda geçen aya göre %15,24 oranında zam yapıldı.

Metro ve Marmaray’da kullanılan tam elektronik bilet (kısa mesafe) 1 Ocak tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 4,03 TL’den %36’lık bir artışla 5,48 TL’ye yükseltildi. Öğrenci bileti de 1,96 TL’den 2,66 TL’ye yükseldi.

Taksi açılış üreti 5,55 TL’den 7,00 TL’ye, kısa mesafe 14,50 TL’den 20,00 TL’ye, kilometre başına ödenen ücret de 3,44 TL’den 4,45 TL’ye çıkarıldı.

Boğaz Köprülerinde uygulanan tek yönlü ücretlendirme 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren iki yönlü olarak değiştirilmiştir. Tek yön otomobil geçiş ücreti 8,25 TL olarak belirlendi. Bu ücret geçen sene iki yön için 13,25 TL idi. Böylece fiyat %24,52 oranında zamlanmış oldu.

Avrasya Tüneli’nde 1 Ocak 2022 saat 00.00’dan itibaren tek geçiş ücreti 53,00 TL oldu. Bu fiyat 00.00-05.00 saatleri arasında %50 indirimli olarak 26,50 TL olarak uygulanacak.

Ankara’da, Ankarakart tam biniş ücreti 3,25 TL’den %25’lik bir zamla 4,50 TL’ye yükseltildi. 1,75 TL ola öğrenci biniş ücreti de 2,50 TL oldu.

İzmir'de toplu taşıma tarifeleri %36.00 oranında zamlandı. Böylece yeni ulaşım ücreti 4,70 TL oldu. Öğrenciler ise 1,64 TL olan bilet fiyatından yararlanmaya devam edecek.

Oteller

Benim takip ettiğim otel fiyatları ocak ayında geçen aya göre %5,19 oranında arttı. Ocak ayında en büyük artış %20,60 ile Ankara’da oldu.

Bu Ay Açıklanan Diğer Güncellemeler

Motorlu Taşıtlar Vergisi: Artış Oranı: %25,00

Trafik Cezaları: Artış Oranı: %36,20

Araç Muayene Ücretleri (otomobil): Eski: 372,88 TL Yeni: 507,40 TL Oran: %36,08

Pasaport 3 Yıldan Fazla: Eski: 1.085,00 TL Yeni: 1.478,30,00 TL Oran: %36,25

Pasaport Defter Bedeli: Eski: 174,05 TL Yeni: 225,00 TL Oran: %29,27

Özel İletişim Vergisi: Eski: %10,00 Yeni: %36,20 Oran: %262,00

Tüketici Güven Endeksi

Tüketici Güven Endeksi, tüketicilerin kişisel mali durumları ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ve gelecek dönem beklentileri ile yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerini ölçmeyi amaçlayan bir göstergedir. Tüketici Eğilim Anketi yapılarak belirlenir. Genelde her ayın son haftasında açıklanır.

Endeks en düşük 0 en yüksek 200 değerleri alabilir. Endeksin 100’den yüksek olması tüketici güveninde iyimser durum, 100’den küçük olması da tüketici güveninde kötümser durum olduğunu gösterir.

Takip etmeyen dostlarımız için böyle kısacık bir açıklama yaptıktan sonra bakalım Türkiye’de ocak ayında durum nasıl?

Ocak ayında endeks değeri bir önceki aya öre %6,2 oranında arttı. Aralık ayında 68,9’e düşerek tarihinin en düşük seviyesine gerileyen endeks değeri, ocakta 73,2 seviyesine yükseldi.

Gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi aralık ayında 65,2 iken, ocak ayında yüzde %9,3 artarak 71,3 oldu.

Gelecek 12 aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisi endeksi de aralık ayında 66,7 iken ocak ayında %11,8 oranında artarak 74,5 oldu. Gördüğünüz gibi endeks halen çok düşük bir değerde.

Endeksin 100’den küçük olması kötümser bir duruma işaret ediyor.

Satınalma Müdürleri Endeksleri (PMI)

Satınalma Müdürleri Endeksleri (Purchasing Managers’ Indexes – PMI), ekonomik faaliyet koşullarının ölçümü konusunda gerek küresel piyasalar gerekse ekonomi basını tarafından yakından takip edilen göstergeler arasında yer almaktadır. Ekonomik faaliyet koşullarına ilişkin olarak ilgili ay içerisinde açıklanan ilk verilerden biri olması, resmi verilerden önce yayınlanması ve gerçekleşen verilerle gösterdiği korelasyon, PMI endekslerine önemli bir öncü gösterge niteliği kazandırmaktadır.

IHS Markit tarafından oluşturulan PMI endeksleri birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede imalat, hizmet, inşaat gibi sektörler için aylık raporlar biçiminde kamuoyuna açıklanmaktadır. Doğal olarak bu çalışmayı yapan başka firmalar da var. Endekslerin hesaplanması için yapılan ankette, katılımcı firmalara üretim, yeni siparişler, stok düzeyleri, istihdam, tedarikçi performansı ve fiyat eğilimleri gibi parametrelerin hangi yönde geliştiği sorulmaktadır.

PMI’ların 50’den büyük olması önceki aya kıyasla bir iyileşmeye ya da artışa işaret ederken 50’den küçük olması önceki aya göre kötüleşme ya da düşüş olarak değerlendirilmektedir. Endeksler, sektörlerin faaliyet konularındaki değişimin nicel büyüklüğünü değil de yönünü göstermesi açısından bir eğilim göstergesi özelliği taşımaktadır.

Türkiye’de bu endeksler İstanbul Sanayi Odası tarafından IHS Markit ile işbirliği kapsamında hazırlanıp her ay sanayicilerimiz ve kamuoyuyla paylaşılmaktadır.

PMI endeksleri hakkında bilgi sahip olduğumuza göre gelin beraberce başta Türkiye olmak üzere bazı önemli coğrafyalarda son aylardaki duruma bakalım.

PMI İmalat Sanayi Raporu

Türkiye: Ağustos: 54,1, Eylül: 52,5, Ekim: 51,2, Kasım: 52,0, Aralık: 52,1, Ocak: 50,5.

ABD: Ağustos: 61,1, Eylül: 60,7, Ekim: 58,4, Kasım: 58,3, Aralık: 57,7, Ocak: 55,5.

AB: Ağustos: 61,4, Eylül: 58,6, Ekim: 58,3, Kasım: 58,4, Aralık: 58,0, Ocak: 58,7.

Almanya: Ağustos: 62,6, Eylül: 58,4, Ekim: 57,8, Kasım: 57,4, Aralık: 57,4, Ocak: 59,8.

Çin: Ağustos: 49,2, Eylül: 50,0, Ekim: 50,6, Kasım: 49,9, Aralık: 50,9, Ocak: 49,1.

Japonya: Ağustos: 52,7, Eylül: 51,5, Ekim: 53,2, Kasım: 54,5, Aralık: 54,3, Ocak: 55,4.

Global: Ağustos: 54,1, Eylül: 54,1, Ekim: 54,3, Kasım: 54,2, Aralık: 54,3, Ocak: 53,2.

İstihdam ve tedarikçilerin teslim süreleri alt endekslerinden gelen katkılar sayesinde manşet PMI ocak ayında eşik değer 50,0’nin üzerinde kaydedildi. Bununla birlikte, 50,5 olarak ölçülen endeks aralık ayındaki 52,1 seviyesinin altında ve son sekiz ayın en düşü seviyesinde gerçekleşti.

Enflasyon oranının aralıkta kaydedilen rekor seviyeye göre azalmasına rağmen, girdi maliyetleri keskin bir şekilde artmaya devam etti. Benzer şekilde satış fiyatları enflasyonu da bir önceki aya göre ılımlı seyretmekle birlikte tarihsel ortalamasının çok üzerinde gerçekleşti.

Devam eden fiyat baskıları, firmaların yeni sipariş almakta güçlük çekmesine neden oldu. Böylece ocak ayında toplam yeni siparişler üst üste dördüncü ay yavaşlama kaydetti. Bu arada yeni ihracat siparişleri de yedi aylık büyüme sürecinin ardından hız kesti.

Dostlar, daha önce de belirttiğim gibi bunlar Emin’in enflasyonu ve Emin’in takip ettiği ürünlerin ve piyasaların durumu. Ne piyasa analizi ne de sizlere nasıl hareket etmeniz gerektiği yönünde bir tavsiye. Herkesin öncelikleri, gözlemleri ve risk tercihleri farklıdır. Alım alışkanlıklarınıza ve alım yaptığınız yerlere göre sizin enflasyonunuz daha farklı olabilir. Bakalım önümüzdeki aylarda ne gibi gelişmeler yaşayacağız.

Sağlıklı kalın, mutlu kalın…