Ekonomi Postası Nisan 2021

Günaydın Dostlar,

Yılın ilk dört ayını geride bıraktık. Gelin beraberce nisan ayındaki gelişmelere bir göz atalım.

Süpermarket Alışverişi:

Benim aldığım ürünlerin fiyatları, benim aldığım süpermarkette nisan ayında geçen aya göre %4,47 oranında yükseldi. Bu yükseliş, bu yıl içindeki en büyük artış oldu. Yılbaşından beri toplam artış oranı %7,56 oldu. Elimizdeki dört aylık veriyi bütün yıl bazında düşünürsek, şu anda %22,69 civarında bir yıllık süpermarket enflasyon oranına doğru gidiyoruz. Bu artışlarla beraber yılbaşında aldığımız zammın hepsi gitmiş oldu. Şu anda çoğumuzun en büyük harcama kalemi market alışverişi. Bundan sonraki her artış bizleri o oranda fakirleştirecek.

Geçen aya göre fiyatı en fazla artan ürünler: Atom Salata: %52,88 Tuvalet Kâğıdı: %42,55 Duş Jeli: %40,30 Sıvı Deterjan: %25,69 Yumuşatıcı: %22,18.

Geçen aya göre fiyatı en fazla düşen ürünler: Un: %21,46 Kâğıt Havlu: %20,74 Kuru Soğan: %15,66 Beyaz Peynir: %12,95 Yüzey Temizlik Jeli: %11,67.

Yılbaşına göre fiyatı en fazla artan ürünler: Dolmalık Biber: %115,85 Demlik Poşet Çay: %39,12 Tereyağı: %35,57 Piliç Bonfile: %28,36 Taze Kaşar: %25,04.

Yılbaşına göre fiyatı en fazla düşen ürünler: Taze Patates: %36,38 Un: %23,36 Kabuklu Ceviz: %20,87 Hıyar Badem: %17,28 Kuru Soğan: %15,57.

Ambalaj fiyatlarındaki korkunç artış ve yükselen kurlar nisan ayında yavaş yavaş raflara yansımaya başladı. Üreticiler fiyatlarını arttırmamak için direnseler de, sonunda fiyatları güncellemek zorunda kaldılar.

Hatırlayacağınız gibi, ocak ayında, takip ettiğim 50 süpermarket ürününden 28 tanesinin fiyatı hiç değişmemişti. Şubat ayı sonunda yılın ilk gününden beri fiyatı hiç değişmeyen ürün sayısı 17’ye inmişti. Nisan ayı sonunda, fiyatı hiç değişmeyen sadece 9 ürün kaldı. Dört aydır fiyatı hiç değişmeyen ürünlerden bazıları: Lavaş, sandviç ekmeği, diş macunu, nohut ve çok sevdiğimiz Eti Burçak. Malzeme fiyatlarındaki korkunç artışa ve yükselen kurlara rağmen Eti Burçak direnmeye devam ediyor.

Birkaç günlük indirimler süpermarketlerde bütün hızıyla devam ediyor. Her gün bir şeyler ciddi boyutta indirimde oluyor. Biraz takip ederseniz çok uygun fiyatlarla alışveriş yapabilirsiniz.

Damacana:

Nisan ayında damacana fiyatları %6,06 oranında arttı. Damacana siparişlerinizi akıllı telefonlar üzerindeki aplikasyonlar üzerinden vermenizi şiddetle tavsiye ederim. Hemen hemen her markanın kendi aplikasyonu var. Uygulamayı telefonunuza indirip siparişlerinizi buradan vermezseniz, bayilerin belirlediği fiyatlardan ödeme yapmak zorunda kalabilirsiniz.

Şeker:

Nisan ayında, Mart 2021 fiyatlarına göre dünya borsalarında şeker fiyatı %1,70 (USD) oranında azaldı. Böylece yılbaşından beri toplam artış da azalmış oldu ve %10,45 olarak hesap edildi.

Süpermarket raflarındaki şeker fiyatlarında hiçbir değişiklik olmadı.

Yumurta:

Yumurta fiyatları Mart 2021’e göre Başmakçı Borsası’nda %1,20 oranında düştü. Başmakçı, Türkiye’de yumurta fiyatlarını belirleyen önemli borsalardan biridir. Toplamda da Aralık 2020’ye göre yumurta fiyatları  %17,65 oranında azalmış oldu.

Bu düşüşler marketlere nasıl yansıdı? Maalesef bu oranlarda bir düşüş olmadı ama Aralık 2020 fiyatlarına göre %11,75 oranında bir azalma oldu. Yumurta fiyatı, parametrelerden sadece bir tanesi, ambalaj ve nakliye fiyatlarındaki artışlar, raflardaki düşüşün sınırlı kalmasına neden oldu.

Süt:

Hatırlayacağınız gibi, yılın ilk gününde çiğ süt fiyatları %21,74 oranında artmıştı ve bu da yılın ilk gününden itibaren fiyatlara yansımıştı. Nisan ayı içinde başka kayda değer bir gelişme olmadı. Toplamda da Aralık 2020’ye göre marketlerdeki süt fiyatları %22,34 oranında arttı.

Süt üreticileri, yılbaşındaki zammın çoktan eriyip gittiğini ve zarar ettiklerini söylemeye başladılar bile. Mayıs ayı için zam talepleri var. Karşılık bulup bulmayacağını yaşayıp göreceğiz.

İçki, Sigara:

Benim takip ettiğim içki ve sigara fiyatlarında nisan ayında hiçbir değişiklik olmadı.

Doğalgaz, Elektrik, Su:

1 Nisan itibarıyla doğal gaz fiyatlarına bir kere daha %1 oranında zam yapıldığı açıklandı. Yılın ilk üç ayında da %1’lik zamlar yapılmıştı. Yılbaşından beri toplam artış %4,11 oldu. Her ne kadar açıklanan toplam artış %4,11 olsa da, benim faturam bu dönemde %5,04 oranında arttı.

Nisan ayında elektrik fiyatlarında bir değişiklik olmadı. Aralık 2020 ile mukayese ettiğimizde fiyatların bugüne kadar %5,71 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

İSKİ 1 Ocak 2021 tarihinde su fiyatlarına %6,84 oranında zam yapmıştı. Nisan ayı içinde başka bir gelişme olmadı. Zam bu oranda açıklanmış olsa da diğer parametrelerin etkisiyle ilk dört aylık dönemde benim faturamdaki birim fiyat %16,43 oranında arttı. Su fiyatı kullandığınız miktara çok bağlı. 15m³’e kadar olan kullanımlarda birim fiyat 4,81TL/m³, 15m³’ün üstündeki kullanımlar için birim fiyat 7,22TL/m³. Gördüğünüz gibi arada çok fark var. Her ne kadar fiyat 4,81TL/m³ olsa da bu fiyatı faturanızda hiçbir zaman göremiyorsunuz. İSKİ’nin kullandığınız her m³ başına 0,200m³ suyu insani kullanım hakkı olarak ücretsiz olarak verdiğini de belirtmek isterim.

Ham Petrol:

Brent Petrol fiyatı, nisan ayında bir önceki aya göre %1,16 oranında azaldı. Bu düşüşle beraber Aralık 2020’den beri toplam artış %29,53 oldu. ABD ve Avrupa’da artan iyimserliğe rağmen Hindistan’daki kriz ile birlikte piyasalarda dalgalı bir seyir bekleniyor. OPEC+ muhtemelen üretim artırımına gidecektir.

Dolar, Euro:

Dolar, geçen aya göre %7,01 oranında arttı. Bu artışla beraber Aralık 2020’ye göre toplamda %5,50 oranında değer kazanmış oldu.

Dolar/TL sert yükselişin ardından 8,20’li seviyelerde denge buldu. Hafta başında ABD ilişkilerine ilişkin endişelerle yaşanan 8,50 üzerindeki tarihi rekora doğru yükseliş, yerini 8,20 civarında dalgalı bir seyre bıraktı.

Euro da geçen aya göre %7,24 oranında arttı. Bu artışla beraber Aralık 2020’ye göre toplamda (dolara benzer bir şekilde) %3,55 oranında değer kazandı.

Böylece, yılın ilk çeyreğinde yaşanan düşüşlerin hepsi sıfırlanmış ve yükselişe geçilmiş oldu.

Altın, Gümüş:

Altın, nisan ayında (dünya piyasalarındaki yükselişi takip ederek) geçen aya göre %8,59 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2020’ den beri %0,49 oranında değer kazanmış oldu. Yılın ilk üç ayındaki kayıplarının hepsini geri aldı. Nisan ayına 453 TL civarında başlayan gram altın, dolar/TL ve küresel altın fiyatlarının aynı anda yükseldiği haftada 481 TL’ye ulaşarak bu yılın zirvesini gördü.

Gümüş fiyatları, nisan ayında geçen aya göre %7,29 oranında değer kazandı. Toplamda Aralık 2020’den beri olan artış da  %0,39 oldu.

Benzin, Motorin:

Tavan fiyat uygulamasına geçildikten sonra nisan ayında benzin fiyatları Mart 2021’e göre %1,42 oranında düştü. Böylece toplamda Aralık 2020’e göre toplam düşüş %1,01 oldu.

Nisan ayında mazot fiyatları da bir önceki aya göre %1,56 oranında azaldı. Aralık 2020’ye göre toplam düşüş %1,19 oldu.

Fiyatlar azaldı azalmasına da, akaryakıt istasyonları bunun sürdürülebilir olmadığı konusunda yüksek sesle şikâyet etmeye başladılar. Bakalım nereye kadar gidebilecek!

Bu Ay Açıklanan Diğer Fiyat Güncellemeleri:

Sade Pide Fiyatı (İstanbul): Eski: 3,00₺ Yeni: 4,00₺ Oran: %33,33

Yumurtalı Pide Fiyatı (İstanbul): Eski: 3,50₺ Yeni: 5,00₺ Oran: %42,86

Pide fiyatlarındaki artış bu şekilde görünmekle beraber, bu seneki pide geçen senekinden 15 gram daha büyük. Geçen seneki 350 gramdı, bu seneki 365 gram. Bu ayarlamayı yaptığımızda sade pide %27,85, yumurtalı pide de %36,99 oranında artmış oluyor.

Tüketici Güven Endeksi:

Bu sayfada Tüketici Güven Endeksi ve Satınalma Müdürleri Endeksini de paylaşmamı isteyen dostlarım oldu. Bu kadar veri paylaştıktan sonra bir de tüketicilerin ne düşündüğüne bakalım.

Tüketici Güven Endeksi, tüketicilerin kişisel mali durumları ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ve gelecek dönem beklentileri ile yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerini ölçmeyi amaçlayan bir göstergedir. Tüketici Eğilim Anketi yapılarak belirlenir. Genelde her ayın son haftasında açıklanır.

Endeks en düşük 0 en yüksek 200 değerleri alabilir. Endeksin 100’den yüksek olması tüketici güveninde iyimser durum, 100’den küçük olması da tüketici güveninde kötümser durum olduğunu gösterir.

Takip etmeyen dostlarımız için böyle kısacık bir açıklama yaptıktan sonra bakalım Türkiye’de nisan ayında durum nasıl. Nisan ayında endeks değeri 80,2. Bu rakam bu senenin en düşük değeri. Endeks mart ayında 86,7 iken nisan ayında %7,5 oranında azalarak 80,2 oldu.

Satınalma Müdürleri Endeksi’ni de gelecek ay eklemeye çalışacağım.

Dostlar, daha önce de belirttiğim gibi bunlar Emin’in enflasyonu ve Emin’in takip ettiği ürünlerin durumu. Ne piyasa analizi, ne de sizlere nasıl hareket etmeniz gerektiği yönünde bir tavsiye. Herkesin öncelikleri ve gözlemleri farklıdır. Alım alışkanlıklarınıza göre sizin enflasyonunuz daha farklı olabilir. Bakalım önümüzdeki aylarda ne gibi gelişmeler yaşayacağız.

Sağlıklı kalın, mutlu kalın…