Ekonomi Postası Haziran 2022

Günaydın Dostlar,

2022 yılının ilk altı ayını geride bıraktık. Gelin beraberce haziran ayındaki gelişmelere bir göz atalım.

Türkiye’de, nisanda %69,97 olan yıllık tüketici enflasyonu, mayısta %73,50’ye yükseldi. Beklenti %76,55 olması yönündeydi. Bu aşamada, açıklanan resmi enflasyon Merkez Bankasının %14’lik politika faizinin çok üzerinde kaldı. Bir önceki aya göre açıklanan enflasyon da %2,98 oldu. Aylık enflasyonun %4,80 olması bekleniyordu. Nisan ayında %7,25 idi.

Nisanda %121,87 olan Üretici Fiyat Endeksi, mayısta yıllık %132,16 oldu. Nisana göre %8,76 oranında artış oldu. Nisan ayındaki artış %7,67 oranındaydı. Bu rakam 2001 yılından bu yana kaydedilen en yüksek yıllık üretici enflasyonu oldu.

Mayıs ayında Türkiye’nin ihracatı geçtiğimiz yılın mayıs ayına göre %15,2 oranında artarak 19,0 milyar dolara çıktı. Aynı dönemde ithalat ise %43,8 artarak 29,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Mayıs ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre %157,0 artarak 6,1 milyar dolardan 10,7 milyar dolara yükseldi.

Açıklanan rakamlara bakıldığında nisanda işsiz sayısı bir önceki aya göre 65 bin kişi artarak 3 milyon 853 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise %0,1 puan artarak %11,3 seviyesinde gerçekleşti. Bir önceki ay açıklanan oran %11,5 olarak belirtilmişti. İşsizlik rakamı, son üç ay içinde en az bir defa iş arama kanallarını kullanan ve on beş gün içinde işe başlamaya hazır olan insanları kapsar.

Merkezi yönetim bütçesi mayısta kurumlar vergisi geçici tahsilatının etkisiyle 144,0 milyar TL fazla verdi. Nisan ayında da 50,2 milyar TL açık vermişti. Mayıs ayında bütçe gelirleri 317,8 milyar TL (Geçen ay 164,1 milyar TL), bütçe giderleri de 173,8 milyar TL (geçen ay 214,3 milyar TL) olarak gelişti. Faiz dışı bütçe giderleri 155,9 milyar TL ve faiz dışı fazla ise 161,9 milyar TL olarak açıklandı.

TCMB’nin yayımladığı konut fiyat endeksine göre nisanda fiyatlar bir önceki yılın aynı dönemine göre %127,0 arttı. Martta artış %110 olmuştu. Aylık bazda artış ise %10,2 oldu. Endeks değerleri bir önceki yılın aynı ayına göre İstanbul, Ankara ve İzmir’de sırasıyla %142,2, %130,9 ve %122,6 oranlarında arttı. 2022 Nisan’da en yüksek yıllık değişim gösteren iller yüzde %158,7 ile Antalya, Burdur ve Isparta oldu. Bu illeri %146,0 ile Aydın, Denizli ve Muğla izledi.

Merkez Bankası 23 Haziran’da politika faizini %14’te sabit bıraktı. Piyasada genel beklenti de faizin sabit kalması yönündeydi.

17 Haziran’da Merkez Bankası haziran ayına ilişkin piyasa katılımcıları anketini yayımladı. Ankete göre yıl sonu enflasyon beklentisi %64,59'ye (mayısta 57,92), dolar/TL beklentisi ise 18,89'ye (mayısta 17,57) çıktı. 2022 yılı büyüme beklentisi %3,5 (mayısta 3,3) olarak açıklandı.

Türk-İş'in Haziran 2022 açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre, açlık sınırı 6 bin 391 TL ile mevcut asgari ücretin çok üzerinde gerçekleşti. Yoksulluk sınırı ise 20 bin 818 TL oldu.

Amerika’da, tarım dışı istihdam mayısta 390 bin artışla beklentilerin üzerine çıktı. Ekonomistlerin beklentisi 325 bin artması yönündeydi. İstihdam artışı, ABD Merkez Bankasının parasal sıkıştırma takvimi ve doların seyri açısından önem taşıyor. Nisan ayı tarım dışı istihdam artışı rakamı 436 bin olarak açıklanmıştı.

Mayıs ayında işsizlik oranı %3,6 olarak açıklandı. 2022 Mayıs için işsizliğin %3,5 olarak gerçekleşmesi bekleniyordu. Önceki ay işsizlik oranı %3,6 idi.

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), mayısta bir önceki yılın aynı dönemine göre %8,6 artışla ekonomistlerin beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Beklenti %8,3 olması yönündeydi. Nisan enflasyonu %8,3 olmuştu. Aylık bazda bakıldığında ise bir önceki aya göre %1,0 artışla ekonomistlerin beklentisinin üzerine gerçekleşti. Beklenti %0,7 olması yönündeydi. Geçen ay %0,3 olmuştu.

Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), mayısta tahminlerin altında gerçekleşti. Açıklanan verilere göre ÜFE, mayısta aylık bazda %0,8 arttı ve yıllık %10,8 oldu. Beklentiler aylık %0,8, yıllık olarak da %10,9 artması yönündeydi. Nisanda %11,0 oranında artmıştı.

Perakende satışlar mayıs ayında aylık bazda -%0,3 azalarak tahminlerin altında kaldı. Ekonomistlerin ortalama beklentisi %0,2 oranında artması yönündeydi. Nisan ayında %0,9’luk bir artış yaşanmıştı ve beklenti %0,9 artması yönündeydi. Yıllık bazda %8,09 olarak açıklandı.

ABD Merkez Bankası (FED), faizi beklentilerin üzerinde 75 baz puan arttırdı. Ankete katılan ekonomistlerin %65’i 50 baz puan faiz artışı bekliyordu. Böylece banka, yirmi sekiz yıl sonra ilk kez bu seviyede faiz artışı yapmış oldu ve fonlama faizi 1,50-1,75 aralığına yükselmiş oldu. Banka, üç yıl sonra ilk faiz artışını 16 Mart’ta 25 baz puanla yapmıştı.

Çin’de, TÜFE yıllık %2,1 olarak açıklandı. Beklenti de %2,2 seviyesindeydi. Önceki ay da %2,1 olarak açıklanmıştı. Aylık enflasyon için beklenti -%0,3 olması yönündeydi ama gerçek rakam -%0,2 gelerek beklentilerin altında kaldı. Geçen ay %0,4 olmuştu.

Almanya’da TÜFE yıllık %7,9 olarak açıklandı. Beklenti de %7,9 olması yönündeydi. Önceki ay da %7,4 olarak açıklanmıştı. Aylık enflasyon %0,9 olarak açıklandı. Beklenti de %0,0 olması yönündeydi. Geçen ay da oran %0,8 olmuştu.

Rusya’da, TÜFE yıllık %17,1 olarak açıklandı. Beklenti %17,3 olması yönündeydi. Geçen ay %17,8 olmuştu.

Süpermarket Alışverişi

Geçen sene 51 süpermarket ürününü takip ederken bu sene bu rakamı 66’ya çıkardık. Sizlerden gelen öneriler ve daha geniş bir yelpazeyi kapsamak arzusu bu kararda etkili oldu.

Benim aldığım ürünlerin fiyatları, benim aldığım süpermarkette haziran ayında mayısa göre %8,47 oranında arttı. Mayısta da %7,81 oranında arttığını düşünürsek iki ayın toplam artışı %16,94 oldu. 2021 Haziran ayında %2,44 oranında bir artış olmuştu. Bu artışla beraber Aralık 2021’den beri toplam artış oranı da %46,06 oldu. Bu hızla gidersek (inşallah olmaz) yılı %92,13 gibi bir süpermarket enflasyonu ile kapatırız. Hatırlayacağınız gibi geçen sene toplam süpermarket enflasyonu %49,31 idi.

Mayısa göre fiyatı en çok artan ürün grubu %15,25 ile deterjan ve temizlik oldu. Fiyatı en çok azalan grup da %7,15 ile meyve ve sebze oldu. Yaz meyvelerinin ve sebzelerinin marketlere gelmeyesiyle fiyatlarda düşüş yaşandı.

Aralık 2021’e göre fiyatı en çok artan ürün grubu %77,86 ile içecek grubu oldu. Yılbaşından beri fiyatı azalan herhangi bir grup yok.

Mayısa göre fiyatı en fazla artan ürünler: Sıvı Deterjan: %64,16, Çöp Torbası: %58,04, Yumuşatıcı: %34,78, Limon: %33,06, Meyve Suyu: %29,31.

Mayısa göre fiyatı en fazla düşen ürünler: Salkım Domates: %49,17, Dolmalık Biber: %41,93, Atom Salata: %26,07, Patates: %13,40, Patlıcan: %10,86.

Aralık 2021’e göre fiyatı en fazla artan ürünler: Kuru Soğan: %249,82, Toz Şeker: %230,86, Limon: %220,45, Elma: %129,68, Earl Grey Çay: %118,28.

Aralık 2021’e göre fiyatı en fazla düşen ürünler: Patlıcan: %21,05, Hıyar: %8,39. Aralık 2021’e göre fiyatı düşmüş olan sadece iki ürün var.

Peki, bu artışlar ve indirimler bu ay en çok hangi günlerde olmuş? Artışlar en çok salı (%29,63) ve çarşamba günlerinde olmuş (%24,69). İndirimler de en çok perşembe (%46,00) ve çarşamba günlerinde olmuş (%22,00).

Ocak ayında, takip ettiğim 66 süpermarket ürününden sadece altı tanesinin fiyatı hiç değişmemişti. Bu rakam şubat ayında bire inmişti, mart ayında fiyatı artmayan hiçbir ürün kalmadı.

İndirimler (geçen seneki oranlarda olmasa da) süpermarketlerde bütün hızıyla devam ediyor. Her gün bir şeyler indirimde oluyor. Biraz takip ederseniz uygun fiyatlarla alışveriş yapabilirsiniz.

Restoranlar

Bu sene raporumuza eklediğimiz yeni bölümlerden bir tanesi de restoranlar. Genelde gittiğimiz ve/veya sipariş verdiğimiz belli restoranlardaki yemekleri takip etmeye başladım.

Mayısa göre benim takip ettiğim restoranlarda ve yemeklerde fiyatlar %6,81 oranında arttı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış da %38,31 oldu. Bu hızla gittiğimiz takdirde yılın sonundaki restoran enflasyonu %76,62 olacak.

Mayısa göre fiyatı en çok artan ürün mantı oldu. Artış oranı %20,06.

Aralık 2021’e göre fiyatı en çok artan ürün de %72,31 ile pizza oldu.

Mayısa ve Aralık 2021’e göre fiyatı en çok düşen ürünleri de yazacaktım ama fiyatı düşen bir ürün yok.

Damacana

Damacana fiyatlarına aralık ayının son haftasında %20,51 oranında zam yapılmıştı. 14 Şubat’ta %7,0’lik KDV indirimi fiyatlara yansıdı. 3 Mart’ta %20,56 oranında zam yapıldı. 29 Mart’ta %18,87 oranında bir zam daha yapıldı. Mayıs ve haziran aylarında fiyatlarda başka bir değişiklik olmadı.

Toplamda da Aralık 2021’ye göre damacana fiyatı %59,43 oranında arttı.

Damacana siparişlerinizi akıllı telefonlar üzerindeki aplikasyonlar üzerinden vermenizi şiddetle tavsiye ederim. Hemen hemen her markanın kendi aplikasyonu var. Uygulamayı telefonunuza indirip siparişlerinizi buradan vermezseniz bayilerin belirlediği fiyatlardan ödeme yapmak zorunda kalabilirsiniz.

Şeker

Haziran ayında, şeker fiyatı Mayıs 2022 fiyatlarına göre dünya borsalarında %3,45 (USD) oranında arttı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış da %12,55 olarak hesap edildi.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 594,00 USD (06 Haziran 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 480,00 USD (15 Şubat 2022)

Haziran 2021’den beri Londra Borsasında şeker fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %26,98 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Türk Şeker 27 Haziran’da şeker fiyatına %66,67 oranında zam yaptı ve 1 kg şeker fiyatı 13,00 TL oldu. Bu fiyata KDV de dahildir.

Süpermarket raflarındaki şeker fiyatı mayısa göre %8,22 oranında arttı.

Toplamda da Aralık 2021’ye göre marketlerde şeker fiyatı %230,86 oranında artmış oldu.

Kahve - Kakao

Kahve fiyatları, haziran ayında Mayıs 2022 fiyatlarına göre dünya borsalarında %5,25 (USD) oranında arttı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam azalış da %2,19olarak hesap edildi.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 258,35 USD (09 Şubat 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 203,80 USD (10 Mayıs 2022)

Haziran 2021’den beri Amerika Borsasında kahve fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %46,98 oranında artmış olduğunu görüyoruz. Haziran 2020’den beri %138,20.

Süpermarket raflarındaki kahve fiyatların haziran ayında mayısa göre %8,97 oranında arttı.

Toplamda da Aralık 2021’ye göre marketlerde kahve fiyatı %29,94 oranında arttı.

Kakao fiyatı haziran ayında Mayıs 2022 fiyatlarına göre dünya borsalarında %1,37 (GBP) oranında arttı. Böylece yılbaşından beri toplam artış %6,30 olarak hesap edildi.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 1.807,00 GBP (10 Şubat 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 1.634,00 GBP (12 Mayıs 2022)

Haziran 2021’den beri Londra Borsası’nda kakao fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %8,53 oranında artmış olduğunu görüyoruz. Haziran 2020’den beri %5,32.

Süpermarket raflarındaki kakao fiyatları mayısa göre %11,44 oranında arttı.

Toplamda da Aralık 2021’ye göre marketlerde kakao fiyatı %104,18 oranında arttı.

Palmiye Yağı (Palm Oil), evlerimizde çok sık kullanmasak da gıda üretiminde, kozmetikte ve diğer endüstrilerde çok sık kullanılmaktadır. En çok Malezya ve Endonezya’da üretilen bu yağ, dünyada en bol miktarda bulunan ve raf ömrü en uzun olan yağdır. Fiyatlaması Malezya ringgiti üzerinden yapılmaktadır.

Haziran ayında, palmiye yağı fiyatı Mayıs 2022 fiyatlarına göre dünya borsalarında %16,77 (RM) oranında azaldı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış da %14,41 olarak hesap edildi.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 8.163,00 RM (01 Mart 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 4.688,00 RM (22 Haziran 2022)

Haziran 2021’den beri Malezya Borsasında palmiye yağının fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %52,18 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Hububat

Bugüne kadar hububatın dünya borsalarındaki fiyatı bizi hiç ilgilendirmiyordu. Kimsenin ürününe ihtiyacımız yoktu ama son yıllarda o kadar çok ithalat yapar olduk ki mecburen bunları da daha kapsamlı takip eder olduk. Chicago Borsasında hububat ürünleri kile (bushel) olarak takip ediliyor.

Buğday fiyatı, haziran ayında Mayıs 2022’ye göre dünya borsalarında %11,14 (USD) oranında azaldı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış da %28,67 olarak hesap edildi.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 14,2525 USD (07 Mart 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 7,4150 USD (14 Ocak 2022)

Haziran 2021’den beri Amerika Borsasında buğday fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %52,29 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Mısır fiyatı, haziran ayında Mayıs 2022’ye göre dünya borsalarında %3,57 (USD) oranında azaldı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış da %28,12 olarak hesap edildi.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 8,1825 USD (29 Nisan 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 5,8750 USD (13 Ocak 2022)

Haziran 2021’den beri Amerika Borsasında mısır fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %13,28 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Yulaf fiyatı, haziran ayında Mayıs 2022 fiyatlarına göre dünya borsalarında %3,68 (USD) oranında arttı. Böylece yılbaşından beri toplam düşüş %7,97 olarak hesap edildi.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 8,0700 USD (12 Nisan 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 5,5075 USD (10 Mayıs 2022)

Haziran 2021’den beri Amerika Borsası’nda yulaf fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %69,74 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Yumurta

Mayıs ayında yumurta fiyatları Nisan 2022’ye göre Başmakçı Borsası’nda %13,59 oranında azalmıştı. Haziran ayında fiyatlar %8,91 oranında bir düşüş daha yaşadı.

Başmakçı, Türkiye’de yumurta fiyatlarını belirleyen önemli borsalardan biridir. Toplamda da Aralık 2021’ye göre yumurta fiyatları %5,35 oranında azalmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 1,31 TL (28 Mart 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 0,85 TL (20 Haziran 2022)

Haziran 2021 ile mukayese ettiğimizde yumurta fiyatının %79,43 oranında artmış olduğunu görüyoruz. Haziran 2020’ye göre artış 228,00.

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Yumurta fiyatı raflarda mayısa göre %1,90 oranında azaldı.

Toplamda da Aralık 2021’ye göre marketlerde yumurta fiyatı %6,11 oranında arttı.

Süt

Hatırlayacağınız gibi, 8 Aralık 2021 tarihinde çiğ süt fiyatları %46,88 oranında artmıştı. Ocak, şubat ve mart aylarında başka bir değişiklik olmadı. 1 Nisan’da %21,28 oranında, 15 Mayıs’ta da %31,58 oranında iki zam daha yapıldı. Haziran ayında başka bir gelişme olmadı.

Mayısa göre süt fiyatları %12,16 oranında arttı. Böylece Aralık 2021 ile mukayese ettiğimizde toplamda %71,97 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Haziran 2021’den beri süt fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %158,62 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Evdeki Dostlarımız

Evdeki kedi, bu raporda olmadığını duyunca çok sinirlendi; zar zor sakinleştirdik. Dostlarımızdan da bu yönde çok talep olunca evdeki dostlarımızın alımlarını da raporumuza eklemek şart oldu. O zaman gelin, benim takip ettiğim ürünlere kısaca bir bakalım.

Kedi maması fiyatları, haziran ayında mayısa aya göre %13,15 oranında arttı. Bu artışla beraber 2021 Aralık’tan beri %33,79 oranında artmış oldu.

Kedi kumu fiyatları, haziran ayında mayıs göre %0,56 oranında arttı. Bu artışla beraber Aralık 2021’den beri %6,85 oranında artmış oldu.

Köpek maması fiyatları, haziran ayında mayısa göre %8,06 oranında azaldı. Bu düşüşle beraber Aralık 2021’den beri %15,82 oranında artmış oldu.

Giyim ve Ayakkabı

Enflasyon raporuna bu sene giyim ve ayakkabı bölümü ekledik ve dış giyim ve iç giyim olarak birçok ürünü takip etmeye başladık.

Giyim ve ayakkabı fiyatları, benim takip ettiğim ürünlerde haziran ayında Mayıs 2022’ye göre %3,42 oranında arttı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış %18,67 oldu.

Mayısa göre fiyatı en çok artan ürün %47,92 ile kadın tişört oldu. Aralık 2021’e göre fiyatı en çok artan ürün de %198,63 ile erkek fanila oldu.

Mayısa göre fiyatı en çok düşen ürün %16,00 ile erkek çorap oldu. Aralık 2021’e göre fiyatı en çok azalan ürün de %29,85 ile erkek pantolon oldu.

Doğalgaz – Elektrik - Su

Doğalgaz fiyatlarına (konutlarda kullanılan) 1 Ocak 2022 itibarıyla %25 oranında zam yapılmıştı. 31 Mart 2022’de konutlarda kullanılan doğalgaz fiyatlarına %35, elektrik üretiminde kullanılan doğalgaza %44,3, elektrik üretimi dışında sanayide kullanılan doğalgaza ise %50 oranında bir zam daha yapıldı. 1 Haziran 2022’de konutlarda kullanılan doğalgaza %30 oranında yeni bir zam daha yapıldı.

Benim faturamdaki birim fiyat mayıs ayında %24,78 oranında artmıştı. Bu ay faturamda %4,98 oranında artış oldu ve yıllık toplam artış %75,93 oldu.

Elektrik fiyatlarına 01 Ocak’ta birinci kademe kullanım için %50,00, ikinci kademe kullanım için %125,00 oranında zam yapılmıştı. 1 Mart itibarı ile düşük tarife sınırı bir kez daha yükseltildi ve 240 kilovatsaat oldu. Ayrıca tarımsal sulama ve meskenler için KDV oranı %8,0’e düşürüldü. Benim faturamdaki birim fiyat mayısa göre (tüketimi azalttığım için) %0,14 oranında azaldı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış %63,94 oldu.

Su 5 Nisan’da su fiyatlarına zam yapıldı. Su fiyatı kullandığınız miktara çok bağlı. 15 m³’e kadar olan kullanımlarda birim fiyat 8,33 TL/m³, 15 m³’ün üstündeki kullanımlar için birim fiyat 12,51 TL/m³. Gördüğünüz gibi arada çok fark var. Bu fiyatın üzerine KDV ve ÇTV eklendiğini de ayrıca belirteyim. ÇTV de kullandığınız m³ başına 0,68 TL olarak hesap edilmektedir. Benim faturamdaki birim fiyat haziran ayında %2,09 oranında arttı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış %24,71 oldu.

Hem faturamızı kontrol altında tutabilmek hem de dünyamızda gittikçe azalan su kaynaklarını korumak için suyu çok hesaplı kullanmalıyız.

Ham Petrol

Petrol fiyatları; Resesyon yorumlarının ekonomik aktivitelerle ilgili yarattığı endişe petrol fiyatlarının üzerinde büyük bir baskı yarattı. ABD’de 4 Temmuz tatilinde 42 milyon insanın araçlarıyla seyahat edeceği beklentisi de talebin halen yüksek olabileceğini gösterdi. Bütün bu gelişmeler altında kendine yön bulmaya çalışan ham petrol fiyatları haziran ayını mayısa göre çok az bir artışla kapattı.

Brent petrol fiyatı (USD), haziran ayında mayısa göre %4,60 oranında arttı. Bu artışla beraber Aralık 2021’den beri toplam artış %56,96 oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 127,98 USD (08 Mart 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 77,78 USD (01 Ocak 2022)

Haziran 2021’den beri Brent petrol fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %59,22 oranında artmış olduğunu görüyoruz. Mayıs 2020’den beri %186,31.

Dolar - Euro

Haziran ayında dolar endeksi mayısa göre %0,56 oranında değer kazandı. Bu artışla beraber Aralık 2021’ye göre toplamda %7,86 oranında değer kazanmış oldu.

ABD 10 yıllık tahvil faizleri FED’in faiz artırımlarının devem edeceği beklentisiyle yükselişini sürdürdü.

10 yıllık tahvil faizi mayısa göre %7,98 oranında değer kazandı. Bu artışla beraber Aralık 2021’ye göre toplamda %115,21 oranında değer kazanmış oldu.

Dolar; döviz arzı artmazken döviz talebinin artması, artan yüksek seviyeli ekonomik riskler, Türkiye CDS priminin 800’ün üzerinde seyrederek Türkiye’yi dünyanın en riskli ülkelerinden biri yapması, TL’ye verilen düşük faizde kalmaktansa dövize geçmenin yine de daha iyi olduğu görüşleri ve sürekli ekside kalan döviz rezervleri gibi nedenlerle haziran ayını artışla kapattı.

Haziran ayında mayısa göre %9,36 oranında değer kazandı. Bu artışla beraber Aralık 2021’ye göre toplamda %24,68 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 17,3791 TL (25 Haziran 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 13,2110 TL (05 Ocak 2022)

Haziran 2021’de dolara yatırım yapmış olsaydınız Haziran 2022’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %97,60. Haziran 2020’ye göre %149,41.

Euro/USD paritesi haziran ayında mayısa göre %0,10 oranında azaldı. Bu azalışla beraber Aralık 2021’den beri toplamda %6,53 oranında azalmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 1,1453 USD (13 Ocak 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 1,0379 USD (12 Mayıs 2022)

Euro mayısa göre %9,55 oranında değer kazandı. Bu artışla beraber Aralık 2021’ye göre toplamda %16,80 oranında değer kazandı.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 18,4633 TL (10 Haziran 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 14,9170 TL (05 Ocak 2022)

Haziran 2021’de euroya yatırım yapmış olsaydınız Haziran 2022’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %73,56. Haziran 2020’ye göre %134,58.

Kredi Risk Primi (CDS)

Kredi risk primi, (Credit Default Swap - CDS) alınan bir kredinin geri ödenmeme riskini tespit etmek ve bu riske karşı kredinin sigortalanması için kullanılan değerdir. Faiz doğası itibarıyla alacaklının geri ödememe riskini içeren bir risk primidir. Kredi risk primi ise bu riskin sistemli bir şekilde finansal enstrümana dönüştürülmüş ve sayısal olarak ifade edilmiş halidir. Alacaklı, kredinin olası geri ödenmeme riskine karşı verdiği borcu sigorta eder. Bu sigorta işlemi ve sigorta için belirlenen bedel ise kredi risk primine tekabül eder. Bu prim bir ülkeye olan finansal güven baz alınarak serbest piyasa tarafından belirlenir. Kredileri sigortalayanlar finansal güveni oluşturan parametrelere göre geri ödememe riskini ve riski satın almaya razı oldukları primin değerini belirlemeye çalışır. Kredi risk primi ifade edilirken her %1 faiz oranı 100 baz puana tekabül eder. Kredi risk priminin 100 olması durumda borç için beklenen risk faiz oranının %1 olduğu varsayılır.

Türkiye beş yıllık tahvil CDS mayısa göre %15,36 oranında arttı. Bu artışla beraber Aralık 2021’ye göre toplamda %45,32 oranında yükselmiş oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 872,26 (14 Haziran 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 509,51 (11 Şubat 2022)

Haziran 2021 ile mukayese ettiğimizde %105,65 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Altın - Gümüş - Platin

Gram altın fiyatları haziran ayında mayısa göre %8,09 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %29,14 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 1.040,049 TL (12 Haziran 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 759,551 TL (03 Ocak 2022)

Haziran 2021’de altına yatırım yapmış olsaydınız Haziran 2022’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %97,40. Haziran 2020’ye göre %164,15.

Ons altın fiyatı, ABD Merkez Bankasının (FED) daha agresif parasal sıkışmaya gidebileceği düşünceleriyle haziran ayını da düşüşle tamamladı.

Ons altın haziran ayında mayısa göre %0,70 oranında değer kaybetti. Şu anda Aralık 2021’ye göre %2,66 oranında değer kazanmış durumda.

Haziran 2021’den bu aya kadar %0,40 oranında değer kazandı. Haziran 2020’ye göre %4,05.

Haziran ayında altının gümüşe oranı mayısa göre %0,94 oranında artarak 85,588 olarak gerçekleşti.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 90,848 (27 Haziran 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 74,442 (20 Ocak 2022)

Gümüş

Gram gümüş fiyatları haziran ayında mayısa göre %7,01 oranında değer kazandı. Toplamda Aralık 2021’den beri %20,85 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 12,3513 TL (10 Mart 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 9,5952 TL (31 Ocak 2022)

Haziran 2021’de gümüşe yatırım yapmış olsaydınız Haziran 2022’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %57,55. Haziran 2020’ye göre %203,61.

Ons gümüş fiyatı, nisan ayı başında 24,00 USD gerilemesinin ardından yeniden yönünü yukarı çevirip sekiz işlem gününü kazançla kapatsa da nisan, mayıs ve haziran aylarını düşüş ile kapattı.

Haziran ayında mayısa göre %1,45 oranında değer kaybetti. Bu düşüşle beraber toplamda Aralık 2021’den beri %4,22 oranında değer kaybetmiş oldu.

Haziran 2021’den bu aya kadar %20,37 oranında değer kaybetti. Haziran 2020’ye göre %20,70.

Platin fiyatları, haziran ayında mayısa göre %8,46 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %27,01 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 558,26 TL (08 Haziran 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 403,70 TL (03 Ocak 2022)

Haziran 2021’de platine yatırım yapmış olsaydınız Haziran 2022’de ne kadar kazanmış olurdunuz? %72,41.

Ons platin haziran ayında mayısa göre %0,68 oranında değer kazandı. Bu artışla beraber toplamda Aralık 2021’den beri %7,85 oranında değer kaybetmiş oldu.

Haziran 2021’den bu aya kadar %15,12 oranında değer kaybetti.

Metaller

Metal fiyatları Londra Metal Borsası tarafından açıklanıyor ve dünyanın her yerinde Amerikan doları üzerinden işlem görüyor.

Alüminyum

Alüminyum fiyatı, Covid vakalarındaki artış, Merkez Bankalarının faiz artışları ve ABD’deki agresif faiz artışları beklentilerinin küresel ekonomiyi yavaşlatacağı endişeleriyle üç ay arka arkaya düşüş yaşadı.

Haziran ayında alüminyum fiyatı mayısa göre %9,31 oranında değer kaybetti. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %4,84 oranında değer kaybetmiş oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 3.983,50 USD (07 Mart 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 2.396,50 USD (30 Haziran 2022)

Haziran 2021’den beri alüminyum fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %5,66 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Alüminyum Alaşım haziran ayında mayısa göre %8,54 oranında değer kaybetti. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %22,00 oranında değer kaybetmiş oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 2.884,00 USD (10 Mart 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 1.590,00 USD (17 Mayıs 2022)

Haziran 2021’den beri alüminyum alaşım fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %14,98 oranında azalmış olduğunu görüyoruz.

Kurşun haziran ayında mayısa göre %3,66 oranında değer kaybetti. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %9,93 oranında değer kaybetmiş oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 2.511,00 USD (07 Mart 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 1.895,00 USD (24 Haziran 2022)

Haziran 2021’den beri kurşun fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %5,22 oranında azalmış olduğunu görüyoruz.

Çinko haziran ayında mayısa göre %2,80 oranında değer kaybetti. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %7,38 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 4.528,00 USD (19 Nisan 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 3.251,00 USD (30 Haziran 2022)

Haziran 2021’den beri çinko fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %24,66 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Bakır fiyatları, parasal sıkılaşma endişeleri ile haziran ayını da düşüşle kapattı. Hemen hemen bütün metallerde fiyatlar gerilerken bakır son üç ayda arka arkaya düşüş yaşayarak 14 ayın en düşük seviyesini gördü.

Fiyatlar haziran ayında mayısa göre %3,30 oranında değer kaybetti. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %4,95 oranında değer kaybetmiş oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 10.729,00 USD (07 Mart 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 8.240,00 USD (30 Haziran 2022)

Haziran 2021’den beri bakır fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %5,64 oranında azalmış olduğunu görüyoruz.

Nikel, haziran ayında mayısa göre %8,27 oranında değer kaybetti. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %29,27 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 48.241,00 USD (10 Mart 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 20.470,00 USD (06 Ocak 2022)

Haziran 2021’den beri nikel fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %44,47 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Kalay fiyatları haziran ayında mayısa göre %11,30 oranında değer kaybetti. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %19,00 oranında değer kaybetmiş oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 50.000,00 USD (08 Mart 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 25.000.00 USD (24 Haziran 2022)

Haziran 2021’den beri kalay fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %1,64 oranında azalmış olduğunu görüyoruz.

Hasır Çelik haziran ayında mayısa göre %13,66 oranında değer kaybetti. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %1,52 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 950,00 USD (09 Mart 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 678,50 USD (24 Haziran 2022)

Haziran 2021’den beri hasır çelik fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %3,08 oranında azalmış olduğunu görüyoruz.

Demir cevheri fiyatları haziran ayında mayısa göre %1,44 oranında değer kazandı. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %26,17 oranında değer kazanmış oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 161,84 USD (04 Nisan 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 112,50 USD (01 Ocak 2022)

Haziran 2021’den beri demir cevheri fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %35,12 oranında azalmış olduğunu görüyoruz.

Kereste

Amerika kereste (lumber) fiyatı haziran ayında mayısa göre %28,53 oranında değer kaybetti. Böylece toplamda Aralık 2021’den beri %43,05 oranında değer kaybetmiş oldu.

2022 yılı içerisindeki en yüksek değeri: 1.464,40 USD (03 Mart 2022)

2022 yılı içerisindeki en düşük değeri: 528,00 USD (13 Haziran 2022)

Haziran 2021’den beri kereste fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %41,36 oranında azalmış olduğunu görüyoruz.

Benzin - Motorin - Otogaz

Benzin fiyatları haziran ayında Mayıs 2022’ye göre %22,67 oranında arttı. Böylece Aralık 2021’e göre toplam artış %152,13 oldu. Haziran 2021’den beri benzin fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %250,15 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Mazot fiyatları haziran ayında mayısa göre %25,84 oranında arttı. Aralık 2021’ye göre toplam artış %165,66 oldu. Haziran 2021’den beri mazot fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %290,22 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Otogaz fiyatları, haziran ayında mayısa göre %6,61 oranında arttı. Aralık 2021’ye göre toplam artış %43,76 oldu. Haziran 2021’den beri otogaz fiyatının ne kadar değiştiğine bakarsak %172,34 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Ulaştırma

Takip ettiğim güzergahlarda nasıl bir değişim olduğuna kısaca bakalım.

Ulaştırma fiyatları haziran ayında Mayıs 2022’ye göre %21,32 oranında arttı. Aralık 2021 ile mukayese ettiğimizde %114,64 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Uçak fiyatları haziran ayında mayısa göre %21,55 oranında arttı. Aralık 2021’den beri toplam artış %115,55 oldu.

Yüksek Hızlı Tren fiyatlarına ocak ayında %20,0, mart ayında %10,0, nisan ayında da %15,0 zam yapılmıştı. Haziran ayında da %30,0 oranında zam yapıldı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış %97,34 oldu.

Otobüs biletleri benim takip ettiğim güzergahlarda haziran ayında mayısa göre %14,32 oranında arttı. Yılbaşından beri toplam artış %92,61 oldu.

Metro ve Marmaray fiyatlarında (Ankara ve İstanbul) haziran ayında bir değişiklik olmadı. Aralık 2021’e göre artış %94,64.

Oteller

Benim takip ettiğim otel fiyatları haziran ayında mayısa göre %15,33 oranında arttı. Böylece fiyatlar Aralık 2021’e göre %93,36 oranında artmış oldu.

Haziran ayında mayısa göre en büyük artış gösteren iller/ilçeler %46,92 ile Trabzon ve %40,47 ile Konya oldu. Trabzon’da şampiyonluk maçı için artan fiyatlar bir daha eski seviyesine inmedi. Aralık 2021’e göre fiyatı en çok artanlar da Trabzon %185,36 ve Mersin %163,17 oldu.

Haziran ayında mayısa göre en büyük düşüş gösteren iller %28,67 ile Gaziantep. Başka da otel fiyatları düşen bir ilimiz yok. Gaziantep’teki düşüşün nedeni de mayısta anormal artan fiyatların normal seviyelere geri gelmesi. Aralık 2021’e göre fiyatı düşen il/ilçe yok.

Bu Ay Açıklanan Diğer Güncellemeler

Haziran ayının ilk haftasında Toprak Mahsulleri Ofisi 2022 yılı hububat ve bakliyat alım fiyatlarını açıkladı. Ürün bazında geçen seneki ve bu seneki duruma kısaca bir bakalım.

Makarnalık Buğday (2. Grup): 2021 Fiyatı: 2.450 TL 2022 Fiyatı: 6.500 TL Oran: %165,31

Ekmeklik Buğday: 2021 Fiyatı: 2.250 TL 2022 Fiyatı: 6.050 TL Oran: %168,89

Düşük Vasıflı Ekmeklik Buğday: 2021 Fiyatı: 2.050 TL 2022 Fiyatı: 5.975 TL Oran: %191,46

Yulaf: 2021 Fiyatı: 1.900 TL 2022 Fiyatı: 5.500 TL Oran: %189,47

Arpa: 2021 Fiyatı: 1.705 TL 2022 Fiyatı: 5.500 TL Oran: %222,58

Çavdar: 2021 Fiyatı: 1.750 TL 2022 Fiyatı: 5.500 TL Oran: %214,29

Tüketici Güven Endeksi

Tüketici Güven Endeksi, tüketicilerin kişisel mali durumları ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ve gelecek dönem beklentileri ile yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerini ölçmeyi amaçlayan bir göstergedir. Tüketici Eğilim Anketi yapılarak belirlenir. Genelde her ayın son haftasında açıklanır.

Endeks en düşük 0 en yüksek 200 değerleri alabilir. Endeksin 100’den yüksek olması tüketici güveninde iyimser durum, 100’den küçük olması da tüketici güveninde kötümser durum olduğunu gösterir.

Takip etmeyen dostlarımız için böyle kısacık bir açıklama yaptıktan sonra bakalım Türkiye’de haziran ayında durum nasıl?

TUİK verilerine göre tüketici güven endeksi haziran ayında bir önceki aya göre %6,2 oranında azalarak 63,4 seviyesine düştü. Mayıs ayında 67,6 olmuştu. Böylece 2004 yılından beri yayınlanan endekste tarihin en düşük tüketici güveni kaydedilmiş oldu.

Gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi mayıs ayında 66,5 iken, haziran ayında %10,0 azalarak 59,9 oldu.

Gelecek 12 aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisi endeksi de mayıs ayında 66,3 iken haziran ayında %7,1 oranında azalarak 61,6 oldu. Gördüğünüz gibi endeks halen çok düşük bir değerde.

Endeksin 100’den küçük olması kötümser bir duruma işaret ediyor.

Satınalma Müdürleri Endeksleri (PMI)

Satınalma Müdürleri Endeksleri (Purchasing Managers’ Indexes – PMI), ekonomik faaliyet koşullarının ölçümü konusunda gerek küresel piyasalar gerekse ekonomi basını tarafından yakından takip edilen göstergeler arasında yer almaktadır. Ekonomik faaliyet koşullarına ilişkin olarak ilgili ay içerisinde açıklanan ilk verilerden biri olması, resmi verilerden önce yayınlanması ve gerçekleşen verilerle gösterdiği korelasyon, PMI endekslerine önemli bir öncü gösterge niteliği kazandırmaktadır.

IHS Markit tarafından oluşturulan PMI endeksleri birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede imalat, hizmet, inşaat gibi sektörler için aylık raporlar biçiminde kamuoyuna açıklanmaktadır. Doğal olarak bu çalışmayı yapan başka firmalar da var. Endekslerin hesaplanması için yapılan ankette, katılımcı firmalara üretim, yeni siparişler, stok düzeyleri, istihdam, tedarikçi performansı ve fiyat eğilimleri gibi parametrelerin hangi yönde geliştiği sorulmaktadır.

PMI’ların 50’den büyük olması önceki aya kıyasla bir iyileşmeye ya da artışa işaret ederken 50’den küçük olması önceki aya göre kötüleşme ya da düşüş olarak değerlendirilmektedir. Endeksler, sektörlerin faaliyet konularındaki değişimin nicel büyüklüğünü değil de yönünü göstermesi açısından bir eğilim göstergesi özelliği taşımaktadır.

Türkiye’de bu endeksler İstanbul Sanayi Odası tarafından IHS Markit ile işbirliği kapsamında hazırlanıp her ay sanayicilerimiz ve kamuoyuyla paylaşılmaktadır.

PMI endeksleri hakkında bilgi sahip olduğumuza göre gelin beraberce başta Türkiye olmak üzere bazı önemli coğrafyalarda son aylardaki duruma bakalım.

PMI İmalat Sanayi Raporu

Türkiye: Ocak: 50,5, Şubat: 50,4, Mart: 49,4 Nisan: 49,2, Mayıs: 49,2, Haziran: 48,1.

ABD: Ocak: 55,5, Şubat: 57,3, Mart: 58,8, Nisan: 59,2, Mayıs: 57,0, Haziran: 52,7.

AB: Ocak: 58,7, Şubat: 58,2, Mart: 56,5, Nisan: 55,5, Mayıs: 54,6, Haziran: 52,1.

Almanya: Ocak: 59,8, Şubat: 58,4, Mart: 56,9, Nisan: 54,6, Mayıs: 54,8, Haziran: 52,0.

Fransa: Ocak: 55,5, Şubat: 57,2, Mart: 54,7, Nisan: 55,7, Mayıs: 54,6, Haziran: 51,4.

Çin: Ocak: 49,1, Şubat: 50,4, Mart: 48,1, Nisan: 46,0, Mayıs: 48,1, Haziran: 51,7.

Japonya: Ocak: 55,4, Şubat: 52,7, Mart: 54,1, Nisan: 53,5, Mayıs: 53,3, Haziran: 52,7.

Global: Ocak: 53,2, Şubat: 53,6, Mart: 53,0, Nisan: 52,2, Mayıs: 52,4, Haziran: 52,2.

Türkiye’de mayıs ayında 49,2 olan manşet PMI haziranda 48,1 olarak açıklandı. Söz konusu yavaşlama 2020 yılının başındaki ilk Covid dalgasından bu yana en belirgin düzeyde gerçekleşti.

Fiyat artışları ve zorlu ekonomik koşullar ikinci çeyrek sonunda talep ortamının zayıflamasında etkili oldu. Hem üretimdeki hem de yeni siparişlerdeki yavaşlamalar mayıs ayına göre daha belirgin gerçekleşti.

Dostlar, daha önce de belirttiğim gibi bunlar Emin’in takip ettiği ürünlerin ve piyasaların durumu. Ne piyasa analizi ne de sizlere nasıl hareket etmeniz gerektiği yönünde bir tavsiye. Herkesin öncelikleri, gözlemleri ve risk tercihleri farklıdır. Alım alışkanlıklarınıza ve alım yaptığınız yerlere göre sizin değerlendirmeleriniz çok daha farklı olabilir. Bakalım önümüzdeki aylarda ne gibi gelişmeler yaşayacağız.

Sağlıklı kalın, mutlu kalın…