Ekonomi Postası Ekim 2023

Günaydın Dostlar,

Yılın onuncu ayını da geride bıraktık. Gelin beraberce gelişmelere bir göz atalım.

Türkiye’de, ağustos ayında %58,94 olan yıllık tüketici enflasyonu, eylülde %61,53’e yükseldi. Beklenti %61,70 olması yönündeydi. Aylık enflasyon da %4,75 oldu. Aylık enflasyonun %4,88 olması bekleniyordu. Ağustos ayında %9,09 idi.

Ağustos ayında %49,41 olan Üretici Fiyat Endeksi, eylülde yıllık %47,44 oldu. Aylık enflasyon da %3,40 oldu. Ağustos ayında %5,89 idi.

Açıklanan rakamlara bakıldığında ağustosta işsiz sayısı bir önceki aya göre 56 bin kişi azalarak 3 milyon 223 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise %9,2 olarak açıklandı. Bir önceki ay açıklanan oran %9,4 olarak belirtilmişti. Ağustos 2022’de %9,8 olmuştu. İşsizlik rakamı, son üç ay içinde en az bir defa iş arama kanallarını kullanan ve on beş gün içinde işe başlamaya hazır olan insanları kapsar.

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan açıklamaya göre, inşaat maliyet endeksi ağustos ayında temmuz ayına göre %4,62 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %66,46 oranında arttı. Geçen ay yıllık %62,25 olarak açıklanmıştı.

Eylül ayında Türkiye’nin ihracatı geçtiğimiz yılın aynı ayına göre %0,5 oranında azalarak 22,490 milyar dolar (geçen ay 21,615 milyar dolar) oldu. Aynı dönemde ithalat ise %14,6 azalarak 27,501 milyar dolar (geçen ay 30,271 milyar dolar) olarak gerçekleşti. İhracatın ithalatı karşılama oranı %81,8 olarak açıklandı. Geçen ay %71,4 olmuştu.

Merkezi yönetim bütçesi 129,218 milyar TL açık verdi.  Ağustos ayında da 51,270 milyar TL fazla vermişti. Eylül ayında bütçe gelirleri 441,265 milyar TL (geçen ay 613,956 milyar TL), bütçe giderleri de 570,482 milyar TL (geçen ay 562,686 milyar TL) olarak gelişti. Eylül ayında faiz harcamaları 70,764 milyar TL olarak kaydedildi (geçen ay 87,149 milyar TL) ve faiz dışı açık ise 58,454 milyar TL olarak açıklandı.

TCMB’nin yayımladığı konut fiyat endeksine göre ağustosta fiyatlar bir önceki yılın aynı dönemine göre %90,3 arttı. Temmuz ayında artış %94,7 olmuştu. Aylık bazda artış ise %5,5 oldu (geçen ay %7,3). Endeks değerleri bir önceki yılın aynı ayına göre İstanbul, Ankara ve İzmir’de sırasıyla %78,4, %100,4 ve %90,3 oranlarında arttı. 2023 Ağustos’ta en yüksek yıllık değişim gösteren iller yüzde %125,8 ile Çankırı, Kastamonu ve Sinop oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan açıklamaya göre Türkiye genelinde konut satışları eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %9,5 azalarak 102 bin 656 olarak gerçekleşti. Satışlar ağustosta yıllık %1,1 azalmış ve 122 bin 091 konut satılmıştı. Konut satışlarında İstanbul 15 bin 247 konut satışı ve %14,9 ile en yüksek paya sahip oldu. Konut satış sayısının en az olduğu il 47 konut ile Ardahan oldu.

TÜİK verilerine göre eylül ayında tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım ÜFE) bir önceki yılın aynı ayına göre %71,96 ve bir önceki aya göre %4,47 arttı. Geçen ay yıllık %76,35 ve aylık %3,83 artmıştı.

TÜİK verilerine göre ağustos ayında tarımsal girdi fiyat endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %41,33 ve bir önceki aya göre %6,94 oranında arttı. Geçen ay yıllık %34,32 ve aylık %6,56 olmuştu.

20 Ekim’de Merkez Bankası ekim ayına ilişkin piyasa katılımcıları anketi sonuçlarını açıkladı. Ankete göre yıl sonu enflasyon beklentisi %68,01 (eylülde %67,22), dolar/TL beklentisi 30,05 (eylülde 30,14) ve 2023 yılı büyüme beklentisi %4,1 (eylülde %3,9) olarak açıklandı.

Türk-İş'in Ekim 2023 açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre açlık sınırı 13 bin 684 TL, yoksulluk sınırı ise 44 bin 573 TL olarak açıkladı. Geçen ay açlık sınırı 13 bin 334 TL, yoksulluk sınırı da 43 bin 433 TL olarak açıklanmıştı.

TCMB verilerine göre imalat sanayi kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 0,1 puan azalarak ekim ayında %76,8 oldu. Eylül ayında %76,9 olarak açıklanmıştı.

Türkiye İstatistik Kurumu, ekim ayı ekonomik güven endeksinin eylül ayına göre %1,2 artarak 96,5 olduğunu açıkladı. Geçen ay 95,4 olmuştu.

26 Ekim’de Merkez Bankası politika faizini yüzde 30,0’dan yüzde 35,0’e yükseltti. Piyasadaki genel görüş de faizin %5,0 yükselmesi yönündeydi.

Amerika’da, tarım dışı istihdam eylül ayında 336 bin artış gösterdi. Ekonomistler bu rakamın 170 bin olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyordu. Bununla birlikte geçen ayın rakamı revize edildi. Ağustos ayında 187 bin olarak açıklanan rakam, 227 bin olarak değiştirildi.  İstihdam artışı, ABD Merkez Bankasının parasal sıkıştırma takvimi ve doların seyri açısından önem taşıyor.

Eylül ayı işsizlik oranı %3,8 olarak açıklandı. Beklenti %3,7 olması yönündeydi. Önceki ay %3,8 olmuştu.

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), bir önceki yılın aynı dönemine göre %3,7 artışla ekonomistlerin beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Beklenti %3,6 olması yönündeydi. Ağustos için de %3,7 olarak açıklanmıştı. Aylık bazda bakıldığında ise bir önceki aya göre %0,4 artış olarak açıklanarak ekonomistlerin beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Beklenti %0,3 olması yönündeydi. Geçen ay %0,6 olmuştu.

Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), eylülde tahminlerin üstünde gerçekleşti. Açıklanan verilere göre ÜFE, eylülde aylık bazda %0,5 arttı ve yıllık 2,2 oldu. Beklentiler aylık %0,3 artması, yıllık olarak da %1,6 artması yönündeydi. Ağustos için aylık %0,7 ve yıllık %1,6 olarak açıklanmıştı. Yıllık oran daha sonra %2,0 olarak revize edildi

Perakende satışlar eylül ayında bir önceki aya göre %0,7 oranında arttı. Ekonomistlerin ortalama beklentisi %0,3’lük bir artış olacağı yönündeydi. Ağustos ayında %0,6 olarak açıklanmıştı, daha sonra %0,8 olarak revize edildi. Yıllık bazdaki artış %3,75 olarak açıklandı. Önceki ay %2,47 idi, daha sonra %2,89 olarak revize edildi.

Çin’de, TÜFE yıllık %0,0 olarak açıklandı. Beklenti %0,2 olması yönündeydi. Önceki ay %0,1 olarak açıklanmıştı. Aylık enflasyon için beklenti %0,3 olması yönündeydi, açıklanan rakam %0,2 oldu. Geçen ay %0,3 olmuştu.

Japonya’da, TÜFE yıllık %3,0 olarak acıkandı. Beklenti de %3,0 olması yönündeydi. Önceki ay da %3,2 olmuştu. Ancak veri, enflasyonun Japonya Merkez Bankası'nın yüzde 2 hedefinin üzerinde kaldığı üst üste 18. ay olmasına neden oldu..

Almanya’da, TÜFE yıllık %4,5 olarak açıklandı. Beklenti de %4,5 olması yönündeydi. Önceki ay %6,1 olarak açıklanmıştı. Aylık enflasyon %0,3 olarak açıklandı. Beklenti de %0,3 olması yönündeydi. Geçen ay oran %0,3 olmuştu.

Hindistan’da, TÜFE yıllık %5,02 olarak açıklandı. Beklenti %5,50 olması yönündeydi. Önceki ay %6,83 olarak açıklanmıştı.

Rusya’da, TÜFE yıllık %6,0 olarak açıklandı. Beklenti %5,8 olması yönündeydi. Geçen ay %5,2 olmuştu.

Çin Merkez Bankası, Çin'deki çoğu hane ve şirket kredisi için sabit olan bir yıllık kredi faiz oranını (LPR) değiştirmeyerek yüzde 3,45'te tuttu. Çin Merkez Bankası’ndan 20 Ekim’de yapılan açıklamaya göre, çoğu ipotek için sabit olan 5 yıllık LPR da yüzde 4,20'de sabit tutuldu.

Japonya Merkez Bankası (BOJ) 31 Ekim’de faiz oranında değişikliğe gitmedi. Yapılan açıklamada faiz oranının yüzde -0,10 olarak kalmasına karar verildiği belirtildi Piyasa beklentisi de faizlerin değişmeyeceği yönündeydi.

27 Ekim’de, Rusya Merkez Bankası politika faizini yüzde 13,00'ten yüzde 15,00’e çıkardı. Bankadan yapılan açıklamada, enflasyonda hedef seviye ulaşılması için ilave faiz artırımları dahil sıkı mali politika uygulamalarında sürenin uzatılabileceği bilgisi verildi.

26 Ekim’de Avrupa Merkez Bankası (AMB) faizleri sabit tutma kararı aldı. Banka mevduat faizini yüzde 4, politika faizini yüzde 4,50, gecelik borç verme faizini ise yüzde 4,75 seviyesinde sabit bıraktı. Böylece banka 25 yıllık tarihindeki en uzun faiz artırım döngüsünü sona erdirmiş oldu.

Süpermarket Alışverişi

Benim takip ettiğim ürünlerin fiyatları, benim takip ettiğim marketlerde ekim ayında eylül ayına göre %2,72 oranında arttı. Eylül’de de %10,15 oranında arttığını düşünürsek iki ayın toplam artışı %13,14 oldu. 2022 Ekim ayında %5,87 oranında artış olmuştu. Bu artışla beraber Aralık 2022’den beri toplam artış oranı da %65,06 oldu. Hatırlayacağınız gibi geçen sene toplam süpermarket fiyat artışı %100,40 idi. 2022 Ekim’den bugüne kadar olan duruma bakarsak %78,70 oranında artış olduğunu görüyoruz.

Ürün Grupları:

Geçen aya göre fiyatı en çok artan ürün grubu %10,65 ile Temel Gıda oldu. Fiyatı en çok azalan grup da %7,59 ile Kişisel Bakım & Kozmetik oldu.

Aralık 2022’ye göre fiyatı en çok artan ürün grubu %125,96 ile Et Tavuk Balık oldu. Aralık 2022’ye göre fiyatı azalan herhangi bir ürün grubu yok.

Ekim 2022’ye göre fiyatı en çok artan ürün gurubu %133,27 ile Et Tavuk Balık oldu. Ekim 2022’ye göre fiyatı azalan herhangi bir ürün grubu yok.

Ürünler:

Geçen aya göre fiyatı en fazla artan ürünler: Çöp Torbası: %54,64, Domates: %40,35, Sosis: %22,53, Macar Salamı: %22,07, Kulak Çubuğu: %20,58.

Geçen aya göre fiyatı en fazla düşen ürünler: Atom (Göbek) Salata: %30,21, Elma: %28,19, Limon: %24,47, Duş Jeli: %18,51, Diş Macunu: %14,30.

Aralık 2022’ye göre fiyatı en fazla artan ürünler: Zeytinyağı: %194,21, Sosis: %149,32, Piliç Bonfile: %131,65, Dana Kıyma: %131,32, Dana Bonfile: %119,00.

Aralık 2022’ye göre fiyatı en fazla düşen ürünler: Kuru Soğan: %26,73, Kâğıt Peçete: %12,70, Kabak: %9,91.

Ekim 2022’ye göre fiyatı en fazla artan ürünler: Zeytinyağı: %231,86, Çöp Torbası: %176,74, Zeytin: %156,96, Elma: %156,01, Dana Kıyma: %152,65.

Ekim 2022’ye göre fiyatı düşen ürünler: Kâğıt Peçete: %37,51, Limon: %13,47, Kuru Soğan: %4,22.

Peki, bu artışlar ve indirimler bu ay en çok hangi günlerde olmuş? Artışlar en çok çarşamba (%25,00) ve salı günlerinde olmuş (%22,06). İndirimler de en çok cuma (%39,34) ve cumartesi günlerinde olmuş (%18,03). Semtinizde pazar kurulan günler genelde süpermarketlerin en çok indirim yaptığı günler oluyor.

İndirimler (geçen seneki oranlarda olmasa da) süpermarketlerde bütün hızıyla devam ediyor. Her gün bir şeyler indirimde oluyor. Biraz takip ederseniz uygun fiyatlarla alışveriş yapabilirsiniz.

Restoranlar

Eylül ayına göre benim takip ettiğim restoranlarda ve yemeklerde fiyatlar %7,85 oranında arttı. Böylece Aralık 2022’den beri toplam artış %105,68 oldu. 2022 Ekim’den bugüne kadar olan duruma bakarsak %127,81 oranında artış olduğunu görüyoruz.

Eylül ayına göre fiyatı en çok artan ürün fıstıklı baklava oldu. Artış oranı %33,85. İkinci sırada da %18,65 ile keşkül var. Geçen aya göre fiyatı düşen ürün yok.

Aralık 2022’ye göre fiyatı en çok artan ürün %149,09 ile fıstıklı baklava oldu. İkinci sırada da %141,67 ile et döner dürüm var. Aralık 2022’ye göre fiyatı en çok düşen ürünleri de yazacaktım ama fiyatı düşen bir ürün yok.

Ekim 2022’ye göre fiyatı en çok artan ürün de %209,62 ile fıstıklı baklava oldu. İkinci sırada da 163,75 ile karışık sebzeli dana eti (Çin yemeği) var. Ekim 2022’ye göre fiyatı düşen herhangi bir ürün yok.

Damacana

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %6,72, 2022 Aralık: %97,02, 2022 Ekim: %113,44, 2021 Ekim: %328,07.

Damacana siparişlerinizi akıllı telefonlar üzerindeki aplikasyonlar üzerinden vermenizi tavsiye ederim. Hemen hemen her markanın kendi aplikasyonu var. Uygulamayı telefonunuza indirip siparişlerinizi buradan vermezseniz bayilerin belirlediği fiyatlardan ödeme yapmak zorunda kalabilirsiniz.

Şeker (USD – Londra Borsası)

Türkşeker, 2023 şeker pancarı alım fiyatını ton başına 1.855 TL olarak açıkladı. Söz konusu fiyata kota tamamlama priminin dahil olduğu belirtildi. Böylece geçen yıl ton başına 1.450 TL olarak açıklanan şeker pancarı alım fiyatı bu sezon yüzde 27,9 artırılarak 1.855 TL'ye yükseltildi. Üreticilerin fiyat beklentisi ton başına en az 2.000 TL olarak dile getiriliyordu.

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %1,02, 2022 Aralık: %31,43, 2022 Ekim: %34,31, 2021 Ekim: %41,65, 2020 Ekim: %86,28, 2019 Ekim: %112,84, 2018 Ekim: %99,45, 2017 Ekim: %93,84.

2023 en yüksek değeri: 757,40 USD (14 Eylül 2023) En düşük değeri: 527,20 USD (06 Ocak 2023)

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Şeker fiyatı raflarda eylül ayına göre %0,00 arttı. Aralık 2022’ye göre: %34,75, 2022 Ekim’e göre: %29,74.

Kahve - Kakao

Kahve (USD – Chicago Borsası)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %2,50, 2022 Aralık: %5,85, 2022 Ekim: %21,94, 2021 Ekim: %24,26, 2020 Ekim: %41,44, 2019 Ekim: %54,30.

2023 en yüksek değeri: 205,25 USD (18 Nisan 2023) En düşük değeri: 143,90 USD (11 Ocak 2023)

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Kahve fiyatı raflarda eylül ayına göre %0,45 arttı. Aralık 2022’ye göre: %75,76, 2022 Ekim’e göre: %65,94.

Kakao (GBP - Londra Borsası)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %5,21, 2022 Aralık: %52,85, 2022 Ekim: %62,12, 2021 Ekim: %74,95, 2020 Ekim: %88,39, 2019 Ekim: %64,69, 2018 Ekim: %97,75, 2017 Ekim: %101,53.

2023 en yüksek değeri: 3.393,00 GBP (30 Ekim 2023) En düşük değeri: 1.978,00 GBP (20 Ocak 2023)

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Kakao fiyatı raflarda eylül ayına göre %10,29 arttı. Aralık 2022’ye göre: %41,18, 2022 Ekim’e göre: %44,24.

Palmiye Yağı (MYR – Kuala Lumpur Borsası)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %1,72, 2022 Aralık: %6,80, 2022 Ekim: %2,00, 2021 Ekim: %29,13.

2023 en yüksek değeri: 4.327 RM (10 Nisan 2023) En düşük değeri: 3,255,00 RM (31 Mayıs 2023)

Hububat (USD – Chicago Borsası)

Chicago Borsasında hububat ürünleri kile (bushel) olarak takip ediliyor.

Buğday

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %0,42, 2022 Aralık: %23,66, 2022 Ekim: %34,24, 2021 Ekim: %23,35, 2020 Ekim: %5,45.

2023 en yüksek değeri: 7,9200 USD (01 Ocak 2023) En düşük değeri: 5,4150 USD (29 Eylül 2023)

Mısır

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %3,28, 2022 Aralık: %24,99, 2022 Ekim: %28,71, 2021 Ekim: %9,18, 2020 Ekim: %22,47.

2023 en yüksek değeri: 6,8525 USD (17 Ocak 2023) En düşük değeri: 4,6100 USD (31 Ağustos 2023)

Yulaf

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %12,30, 2022 Aralık: %12,41, 2022 Ekim: %4,47, 2021 Ekim: %39,09, 2020 Ekim: %35,84.

2023 en yüksek değeri: 4,9100 USD (29 Ağustos 2023) En düşük değeri: 2,9150 USD (2 Mayıs 2023)

Yumurta (TL – Başmakçı Borsası)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %4,52, 2022 Aralık: %49,68, 2022 Ekim: %45,78, 2021 Ekim: %226,72, 2020 Ekim: %388,73, 2019 Ekim: %771,96.

2023 en yüksek değeri: 2,7200 TL (25 Eylül 2023) En düşük değeri: 1,7000 TL (01 Ocak 2023)

Türkiye’de ağustos ayında 1,76 milyar adet tavuk yumurtası üretildi. Temmuz ayında 1,68 milyar üretilmişti. 2022 Ağustos ile mukayese ettiğimizde bu miktarın %4,5 oranında arttığını (2022 Ağustos: 1,69 milyar) görüyoruz.

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Yumurta fiyatı raflarda eylül ayına göre %11,00 oranında arttı. Aralık 2022’ye göre: %41,94, 2022 Ekim’e göre: %46,16.

Süt (TL – Ulusal Süt Konseyi)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %0,00, 2022 Aralık: %35,29, 2022 Ekim: %42,32, 2021 Ekim: 259,38, 2020 Ekim: 400,00.

2023 en yüksek değeri: 11,50 TL (01 Ağustos 2023) En düşük değeri: 8,50 TL (01 Ocak 2023)

Türkiye’de ağustos ayında 823 bin 967 ton inek sütü toplandı. Geçen ay 835 bin 773 ton olarak açıklanmıştı. 2022 Ağustos ile mukayese ettiğimizde %3,1 arttığını (Ağustos 2022: 799 bin 135 ton) görüyoruz.

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Süt fiyatı raflarda eylül ayına göre %1,04 oranında arttı. Aralık 2022’ye göre: %48,86, 2022 Ekim’e göre: %67,29.

Evdeki Dostlarımız

Kedi maması fiyatları,

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %3,49, 2022 Aralık: %58,58, 2022 Ekim: %53,62.

Kedi kumu fiyatları,

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %0,91, 2022 Aralık: %32,07, 2022 Ekim: %31,38.

Köpek maması fiyatları,

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %0,00, 2022 Aralık: %57,98, 2022 Ekim: %41,85.

Sigara

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %2,26, 2022 Aralık: %59,62, 2022 Ekim: %63,75.

Giyim ve Ayakkabı

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %2,29, 2022 Aralık: %60,01, 2022 Ekim: %65,69.

Geçen aya göre fiyatı en çok artan ürün %48,63 ile erkek gömlek oldu. Fiyatı en çok düşen ürün de %31,15 ile kadın tişört oldu.

2022 Aralık’a göre fiyatı en çok artan ürün %407,52 ile kadın topuklu ayakkabı oldu. Fiyatı en çok düşen ürün de %51,64 ile kadın tişört oldu.

2022 Ekim’e göre fiyatı en çok artan ürün %280,56 ile kadın topuklu ayakkabı oldu. 2022 Ekim’e göre fiyatı en çok düşen ürün de %59,18 ile kadın tişört oldu.

Doğalgaz – Elektrik - Su

Doğalgaz Fiyatı

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %1,21, 2022 Aralık: %6,87, 2022 Ekim: %4,54, 2021 Ekim: %153,66, 2020 Ekim: %212,88, 2019 Ekim: %218,73, 2018 Ekim: %294,42, 2017 Ekim: %409,77.

Elektrik Fiyatı

Elektrik fiyatı iki kademe üzerinden fiyatlandırılıyor. Biz de fiyat değişimine bu iki kademe üzerinden bakacağız.

Birinci Kademe (8 kWh ve altında olan tüketimler)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %0,00, 2022 Aralık: %13,23, 2022 Ekim: %13,23, 2021 Ekim: %81,38, 2020 Ekim: %121,63, 2019 Ekim: %134,14, 2018 Ekim: %180,26, 2017 Ekim: %304,14.

İkinci Kademe (8 kWh tüketim miktarının üzerinde olan tüketimler)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %0,00, 2022 Aralık: %13,82, 2022 Ekim: %13,82, 2021 Ekim: %169,30, 2020 Ekim: %229,07, 2019 Ekim: %247,65, 2018 Ekim: %316,12, 2017 Ekim: %500,05.

Su Fiyatı

Su fiyatı kullandığınız miktara çok bağlı ve üç kademe olarak fiyatlandırılıyor.

Birinci Kademe 0-15m³ arası olan kullanımlar.

İkinci Kademe: 16-30m³ arası olan kullanımlar.

Üçüncü Kademe: 31m³ ve üzeri olan kullanımlar.

Bu üç kademedeki fiyat değişimine bakarsak.

Birinci Kademe

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %9,50, 2022 Aralık: %41,20, 2022 Ekim: %76,48, 2021 Ekim: %271,04, 2020 Ekim: %358,44, 2019 Ekim: %415,75, 2018 Ekim: %302,63, 2017 Ekim: %358,74.

İkinci Kademe

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %9,49, 2022 Aralık: %35,26, 2022 Ekim: %69,08, 2021 Ekim: %255,57, 2020 Ekim: %339,20, 2019 Ekim: %394,83, 2018 Ekim: %295,95, 2017 Ekim: %350,80.

Üçüncü Kademe

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %9,49, 2022 Aralık: %84,19, 2022 Ekim: %130,24, 2021 Ekim: %384,19, 2020 Ekim: %498,08, 2019 Ekim: %573,83, 2018 Ekim: %270,74, 2017 Ekim: %321,84.

Bu fiyatın üzerine KDV ve ÇTV eklendiğini de ayrıca belirteyim. ÇTV kullandığınız m³ başına 1,50 TL olarak hesap edilmektedir. İnsani su hakkı uygulaması kapsamında, kullandığınız her 2.5 metreküp suyun 0.5 metreküpü ücretsiz olarak verilmektedir.

Hem faturamızı kontrol altında tutabilmek hem de dünyamızda gittikçe azalan su kaynaklarını korumak için suyu çok hesaplı kullanmalıyız.

Dolar – Euro

Dolar endeksi

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %0,97, 2022 Aralık: %1,70, 2022 Ekim: %5,19, 2021 Ekim: %12,96.

2023 en yüksek değeri: 106,719 (3 Ekim 2023) En düşük değeri: 99,456 (13 Temmuz 2023)

ABD 10 yıllık tahvil faizleri

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %9,69, 2022 Aralık: %32,02, 2022 Ekim: %20,15, 2021 Ekim: %203,02.

2023 en yüksek değeri: 4,990 (19 Ekim 2023) En düşük değeri: 3,303 (6 Nisan 2023)

Dolar

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %3,18, 2022 Aralık: %49,15, 2022 Ekim: %49,74, 2021 Ekim: %203,09, 2020 Ekim: %252,06, 2019 Ekim: %381,03, 2018 Ekim: %375,79, 2017 Ekim: %658,66.

2023 en yüksek değeri: 28,2552 TL (31 Ekim 2023) En düşük değeri: 18,7320 TL (01 Ocak 2023)

Euro/USD paritesi

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %1,03, 2022 Aralık: %0,22, 2022 Ekim: %7,43, 2021 Ekim: %8,91.

2023 en yüksek değeri: 1,1234 (17 Temmuz 2023) En düşük değeri: 1,0465 (3 Ekim 2023)

Euro

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %1,86, 2022 Aralık: %48,93, 2022 Ekim: %60,88, 2021 Ekim: %175,99, 2020 Ekim: %215,85, 2019 Ekim: %359,89, 2018 Ekim: %337,21, 2017 Ekim: %581,42.

2023 en yüksek değeri: 30,2374 TL (20 Temmuz 2023) En düşük değeri: 19,7395 TL (07 Ocak 2023)

Borsa İstanbul

BİST 100

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %1,17, 2022 Aralık: %53,60, 2022 Ekim: %116,43, 2021 Ekim: 456,83.

2023 en yüksek değeri: 8.513,54 (3 Ekim 2023) En düşük değeri: 4.400,76 (5 Mayıs 2023)

BİST 30

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %2,22, 2022 Aralık: %49,22, 2022 Ekim: %106,88, 2021 Ekim: %441,52.

2023 en yüksek değeri: 8.942,40 (2 Ekim 2023) En düşük değeri: 4.856,03 (5 Mayıs 2023)

Kredi Risk Primi (CDS)

Kredi risk primi, (Credit Default Swap - CDS) alınan bir kredinin geri ödenmeme riskini tespit etmek ve bu riske karşı kredinin sigortalanması için kullanılan değerdir. Faiz doğası itibarıyla alacaklının geri ödememe riskini içeren bir risk primidir. Kredi risk primi ise bu riskin sistemli bir şekilde finansal enstrümana dönüştürülmüş ve sayısal olarak ifade edilmiş halidir. Alacaklı, kredinin olası geri ödenmeme riskine karşı verdiği borcu sigorta eder. Bu sigorta işlemi ve sigorta için belirlenen bedel ise kredi risk primine tekabül eder. Bu prim bir ülkeye olan finansal güven baz alınarak serbest piyasa tarafından belirlenir. Kredileri sigortalayanlar finansal güveni oluşturan parametrelere göre geri ödememe riskini ve riski satın almaya razı oldukları primin değerini belirlemeye çalışır. Kredi risk primi ifade edilirken her %1 faiz oranı 100 baz puana tekabül eder. Kredi risk priminin 100 olması durumda borç için beklenen risk faiz oranının %1 olduğu varsayılır.

Türkiye beş yıllık tahvil CDS

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %6,32, 2022 Aralık: %21,12, 2022 Ekim: %44,78, 2021 Ekim: %7,48.

2023 en yüksek değeri: 702,56 (23 Mayıs 2023) En düşük değeri: 366,37 (30 Ağustos 2023)

Kıymetli Metaller

Gram altın (TL)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %3,59, 2022 Aralık: %59,70, 2022 Ekim: %73,18, 2021 Ekim: %226,52, 2020 Ekim: %255,21, 2019 Ekim: %518,21, 2018 Ekim: %657,55.

2023 en yüksek değeri: 1.820,943 TL (29 Ekim 2023) En düşük değeri: 1.096,071 TL (01 Ocak 2023)

Ons altın (USD)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %0,46, 2022 Aralık: %6,69, 2022 Ekim: %15,44, 2021 Ekim: %8,59, 2020 Ekim: %0,49, 2019 Ekim: %28,62, 2018 Ekim: %58,20.

2023 en yüksek değeri: 2.055,70 USD (4 Mayıs 2023) En düşük değeri: 1.809,20 USD (24 Şubat 2023)

2023’te bir gündeki en büyük artış: 58,50 USD (13 Ekim 2023). En büyük düşüş: 53,40 USD (3 Şubat 2023)

TCMB Altın Rezervi

06 Ekim: 39 milyar 731 milyon dolar.

13 Ekim: 41 milyar 191 milyon dolar.

20 Ekim: 43 milyar 558 milyon dolar.

27 Ekim: 44 milyar 148 milyon dolar.

Altının gümüşe oranı

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %3,70, 2022 Aralık: %11,69, 2022 Ekim: %1,00, 2021 Ekim: %12,85.

2023 en yüksek değeri: 91,642 (10 Mart 2023) En düşük değeri: 75,032 (13 Ocak 2023)

Gümüş

Gram gümüş (TL)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %0,01, 2022 Aralık: %43,09, 2022 Ekim: %73,73, 2021 Ekim: %189,54, 2020 Ekim: %226,28, 2019 Ekim: %511,89, 2018 Ekim: %636,71.

2023 en yüksek değeri: 21,6671 TL (18 Temmuz 2023) En düşük değeri: 12,2048 TL (8 Mart 2023)

Ons gümüş (USD)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %4,06, 2022 Aralık: %4,51, 2022 Ekim: %16,50, 2021 Ekim: %3,84, 2020 Ekim: %7,63, 2019 Ekim: %27,49, 2018 Ekim: %54,14.

2023 en yüksek değeri: 26,358 USD (4 Mayıs 2023) En düşük değeri: 20,005 USD (8 Mart 2023)

2023’te bir gündeki en büyük artış: 1,418 USD (13 Mart). En büyük düşüş: 1,234 USD (11 Mayıs)

Platin

Gram platin (TL)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %0,02, 2022 Aralık: %31,12, 2022 Ekim: %46,14, 2021 Ekim: 163,43.

2023 en yüksek değeri: 855,80 TL (18 Temmuz 2023) En düşük değeri: 552,69 TL (24 Şubat 2023)

Ons platin (USD)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %3,14, 2022 Aralık: %12,48, 2022 Ekim: %2,06, 2021 Ekim: %12,19, 2020 Ekim: %1,90.

2023 en yüksek değeri: 1.1138,70 USD (21 Nisan 2023) En düşük değeri: 862,50 USD (5 Ekim 2023)

2023’te bir gündeki en büyük artış: 117,10 USD (01 Ocak). En büyük düşüş: 52,30 USD (3 Şubat 2023)

Paladyum

Ons paladyum (USD)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %7,15, 2022 Aralık: %36,87, 2022 Ekim: %44,29, 2021 Ekim: %42,90, 2020 Ekim: %51,20.

2023 en yüksek değeri: 1.806,70 USD (01 Ocak 2023) En düşük değeri: 1.111,20 USD (20 Ekim 2023)

2023’te bir gündeki en büyük artış: 114,40 USD (13 Mart). En büyük düşüş: 109,88 USD (3 Ocak)

Endüstriyel Metaller (USD – Londra Metal Borsası)

Metal fiyatları Londra Metal Borsası tarafından açıklanıyor ve dünyanın her yerinde Amerikan doları üzerinden işlem görüyor.

Alüminyum

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %0,58, 2022 Aralık: %8,34, 2022 Ekim: %2,27, 2021 Ekim: %25,49, 2020 Ekim: %21,54, 2019 Ekim: %27,56, 2018 Ekim: %7,78, 2017 Ekim: %2,84.

2023 en yüksek değeri: 2.635,00 USD (18 Ocak 2023) En düşük değeri: 2.068,00 USD (21 Ağustos 2023)

Alüminyum Alaşım

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %2,80, 2022 Aralık: %19,24, 2022 Ekim: %10,53, 2021 Ekim: %42,67, 2020 Ekim: %1,12, 2019 Ekim: %25,26, 2018 Ekim: %12,31, 2017 Ekim: %15,44.

2023 en yüksek değeri: 2.161,00 USD (3 Ocak 2023) En düşük değeri: 1.440,00 USD (22 Ağustos 2023)

Kurşun

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %5,22, 2022 Aralık: %3,59, 2022 Ekim: %7,75, 2021 Ekim: %8,59, 2020 Ekim: %20,32, 2019 Ekim: %2,22, 2018 Ekim: %7,68, 2017 Ekim: %14,67.

2023 en yüksek değeri: 2.333,00 USD (01 Ocak 2023) En düşük değeri: 1.988,00 USD (01 Haziran 2023)

Çinko

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %1,56, 2022 Aralık: %21,12, 2022 Ekim: %17,32, 2021 Ekim: %27,20, 2020 Ekim: %0,50, 2019 Ekim: %0,22, 2018 Ekim: %8,23, 2017 Ekim: %24,93.

2023 en yüksek değeri: 3.508,00 USD (27 Ocak 2023) En düşük değeri: 2.222,00 USD (25 Mayıs 2023)

Bakır

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %4,15, 2022 Aralık: %5,00, 2022 Ekim: %4,18, 2021 Ekim: %18,77, 2020 Ekim: %18,52, 2019 Ekim: %38,25, 2018 Ekim: %27,62, 2017 Ekim: %16,82.

2023 en yüksek değeri: 9.435,00 USD (18 Ocak 2023) En düşük değeri: 7.812,00 USD (5 Ekim 2023)

Nikel

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %7,06, 2022 Aralık: %36,92, 2022 Ekim: %16,91, 2021 Ekim: %5,87, 2020 Ekim: %20,01, 2019 Ekim: %6,37, 2018 Ekim: %48,03, 2017 Ekim: %61,40.

2023 en yüksek değeri: 31.150,00 USD (3 Ocak 2023) En düşük değeri: 17.775,00 USD (24 Ekim 2023)

Kalay

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %3,53, 2022 Aralık: %2,18, 2022 Ekim: %26,58, 2021 Ekim: %35,16, 2020 Ekim: %35,35, 2019 Ekim: %48,17, 2018 Ekim: %28,55, 2017 Ekim: %20,04.

2023 en yüksek değeri: 32.000,00 USD (27 Ocak 2023) En düşük değeri: 22.175,00 USD (16 Mart 2023)

Hasır Çelik (USD – Londra Borsası)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %0,50, 2022 Aralık: %15,86, 2022 Ekim: %17,30, 2021 Ekim: %20,39.

2023 en yüksek değeri: 759,00 USD (1 Mart 2023) En düşük değeri: 548,50 USD (4 Ağustos 2023)

Demir Cevheri (USD – Chicago Borsası)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %1,16, 2022 Aralık: %8,19, 2022 Ekim: %24,62, 2021 Ekim: %2,58.

2023 en yüksek değeri: 130,49 USD (13 Mart 2023) En düşük değeri: 103,55 USD (5 Mayıs 2023)

Kereste (USD – Chicago Borsası)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %0,81, 2022 Aralık: %0,00, 2022 Ekim: %3,04, 2021 Ekim: %27,20.

2023 en yüksek değeri: 622,50 USD (31 Ocak 2023) En düşük değeri: 370,70 USD (1 Ocak 2023)

Ham Petrol (USD – Brent Petrol)

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %3,55, 2022 Aralık: %8,93, 2022 Ekim: %3,65, 2021 Ekim: %6,62, 2020 Ekim: %115,08, 2019 Ekim: %49,18, 2018 Ekim: %10,59, 2017 Ekim: %54,65.

2023 en yüksek değeri: 96,55 USD (27 Eylül 2023) En düşük değeri: 71,84 USD (12 Haziran 2023)

Benzin - Motorin - Otogaz

Benzin

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %8,21, 2022 Aralık: %84,98, 2022 Ekim: %69,04, 2021 Ekim: %333,62.

Mazot

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %0,75, 2022 Aralık: %76,09, 2022 Ekim: %47,68, 2021 Ekim: %398,98.

Otogaz

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %4,86, 2022 Aralık: %71,92, 2022 Ekim: %80,06, 2021 Ekim: %210,07.

Türkiye’de eylül ayında 198 bin 740 aracın trafiğe kaydı yapıldı. Ağustos ayında 235 bin 317 adet olarak açıklanmıştı. Trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı bir önceki aya göre %15,5 azaldı. Bu araçların %47,7’si motosiklet ve %37,1’i otomobil olarak açıklandı.

Ulaştırma

Takip ettiğim güzergahlarda nasıl bir değişim olduğuna kısaca bakalım.

Ulaştırma Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %22,31, 2022 Aralık: %79,35, 2022 Ekim: %43,20.

Uçak Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %23,58 2022 Aralık: %79,05, 2022 Ekim: %41,82.

Yüksek Hızlı Tren Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %15,30, 2022 Aralık: %99,81, 2022 Ekim: %99,81.

Otobüs Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %8,20, 2022 Aralık: %70,29, 2022 Ekim: %43,05.

Metro ve Marmaray Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %0,00, 2022 Aralık: %111,71, 2022 Ekim: %111,71 (Ankara ve İstanbul)

Bilmiyorum bir şey ifade ediyor mu ama ekim ayında fiyatlar en çok cuma günü arttı ve en çok salı günü düştü.

Oteller

Değişim: 2023 Eylül’e Göre: %4,33, 2022 Aralık: %70,39, 2022 Ekim: %57,87.

Benim takip ettiğim otellerde ekim ayında geçen aya göre en büyük artış gösteren iller/ilçeler %11,35 ile Gelibolu ve %10,98 ile Adana oldu. Geçen aya göre en büyük düşüş gösteren iller/ilçeler %27,64 ile Bodrum ve %27,01 ile Antalya.

Ekim ayında Aralık 2022’e göre fiyatı en çok artanlar Kapadokya %148,53 ve Bodrum %143,24 oldu. Aralık 2022’ye göre fiyatı düşen bir yer yok.

Ekim ayında geçen sene aynı aya göre en büyük artış gösteren iller/ilçeler %115,00 ile Bodrum ve %109,78 ile Gaziantep oldu. Ekim 2022’ye göre fiyatı düşen il veya ilçe yok.

Ekim ayında fiyatlar en çok salı günleri arttı ve en çok cuma günleri düştü. Düşüşler mevsimin sona ermesinden, artışlar da kur hareketlerinden kaynaklandı.

Bu Ay Açıklanan Diğer Güncellemeler

Tüketici Güven Endeksi

Tüketici Güven Endeksi, tüketicilerin kişisel mali durumları ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ve gelecek dönem beklentileri ile yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerini ölçmeyi amaçlayan bir göstergedir. Tüketici Eğilim Anketi yapılarak belirlenir. Genelde her ayın son haftasında açıklanır.

Endeks en düşük 0 en yüksek 200 değerleri alabilir. Endeksin 100’den yüksek olması tüketici güveninde iyimser durum, 100’den küçük olması da tüketici güveninde kötümser durum olduğunu gösterir.

Takip etmeyen dostlarımız için böyle kısacık bir açıklama yaptıktan sonra bakalım Türkiye’de ekim ayında durum nasıl?

TUİK verilerine göre tüketici güven endeksi ekim ayında bir önceki aya göre %4,4 oranında artarak 74,6 seviyesine çıktı. Eylül ayında 71,5 olmuştu.

Mevcut dönemde hanenin maddi durumu ekim ayında %6,1 artarak 59,7 oldu. Eylül ayında 56,2 olarak açıklanmıştı.

Gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi eylül ayında 68,9 iken, ekim ayında %5,4 artarak 72,6 oldu.

Gelecek 12 aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisi endeksi eylül ayında 68,0 iken ekim ayında %7,2 oranında artarak 72,9 oldu.

Gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi %0,5 azalarak 93,2 oldu. Eylül ayında bu değer 92,7 idi.

Endeksin 100’den küçük olması kötümser bir duruma işaret ediyor.

Satınalma Müdürleri Endeksleri (PMI)

Satınalma Müdürleri Endeksleri (Purchasing Managers’ Indexes – PMI), ekonomik faaliyet koşullarının ölçümü konusunda gerek küresel piyasalar gerekse ekonomi basını tarafından yakından takip edilen göstergeler arasında yer almaktadır. Ekonomik faaliyet koşullarına ilişkin olarak ilgili ay içerisinde açıklanan ilk verilerden biri olması, resmi verilerden önce yayınlanması ve gerçekleşen verilerle gösterdiği korelasyon, PMI endekslerine önemli bir öncü gösterge niteliği kazandırmaktadır.

PMI endeksleri birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede imalat, hizmet, inşaat gibi sektörler için aylık raporlar biçiminde kamuoyuna açıklanmaktadır. Endekslerin hesaplanması için yapılan ankette, katılımcı firmalara üretim, yeni siparişler, stok düzeyleri, istihdam, tedarikçi performansı ve fiyat eğilimleri gibi parametrelerin hangi yönde geliştiği sorulmaktadır.

PMI’ların 50’den büyük olması önceki aya kıyasla bir iyileşmeye ya da artışa işaret ederken 50’den küçük olması önceki aya göre kötüleşme ya da düşüş olarak değerlendirilmektedir. Endeksler, sektörlerin faaliyet konularındaki değişimin nicel büyüklüğünü değil de yönünü göstermesi açısından bir eğilim göstergesi özelliği taşımaktadır.

Türkiye’de bu endeksler İstanbul Sanayi Odası tarafından S&P Global ile iş birliği kapsamında hazırlanıp her ay sanayicilerimiz ve kamuoyuyla paylaşılmaktadır.

PMI endeksleri hakkında bilgi sahip olduğumuza göre gelin beraberce başta Türkiye olmak üzere bazı önemli coğrafyalarda son aylardaki duruma bakalım.

PMI İmalat Sanayi Raporu

Türkiye: Mayıs: 51,5, Haziran: 51,5, Temmuz: 49,9, Ağustos: 49,0, Eylül: 49,6, Ekim: 48,4.

ABD: Mayıs: 48,5, Haziran: 46,3, Temmuz: 49,0, Ağustos: 47,9, Eylül: 49,8, Ekim: 50,0.

Çin: Mayıs: 50,9, Haziran: 50,5, Temmuz: 49,2, Ağustos: 51,0, Eylül: 50,6, Ekim: 49,5.

Japonya: Mayıs: 50,6, Haziran: 49,8, Temmuz: 49,6, Ağustos: 49,6, Eylül: 48,5, Ekim: 48,7.

AB: Mayıs: 44,8, Haziran: 43,4, Temmuz: 42,7, Ağustos: 43,5, Eylül: 43,4, Ekim: 43,1.

Almanya: Mayıs: 43,2, Haziran: 40,6, Temmuz: 38,8, Ağustos: 39,1, Eylül: 39,6, Ekim: 40,8.

B. Krallık: Mayıs: 47,1, Haziran: 46,5, Temmuz: 45,3, Ağustos: 43,0, Eylül: 44,3, Ekim: 44,8.

Fransa: Mayıs: 45,7, Haziran: 46,0, Temmuz: 45,1, Ağustos: 46,0, Eylül: 44,2, Ekim: 42,8.

Global: Mayıs: 49,6, Haziran: 48,8, Temmuz: 48,7, Ağustos: 49,0, Eylül: 49,1, Ekim: 48,8.

Türkiye'de eylül ayında 49,6 olan manşet PMI, ekim ayında 48,4 seviyesine düştü ve üst üste dördüncü ay eşik değer 50,0’nin altında kalarak Türk imalat sektöründeki ivme kaybının sürdüğü yönünde sinyal verdi.

Üretim üst üste dördüncü ay yavaşlamakla birlikte bu yavaşlama bir önceki anket dönemine göre daha belirgin oranda kaydedildi.

İmalatçılar ekimde iç ve dış talebin genel olarak zayıf seyrettiğini bildirdi. Bunun sonucu olarak toplam yeni siparişler ve yeni ihracat siparişleri hız kaybetti. Toplam yeni siparişlerdeki zayıflama geçen yılın kasım ayından bu yana en yüksek oranda kaydedildi.

Yeni siparişlerdeki bu görünüme bağlı olarak üretim de ekim ayında gerilemeye devam etti. Böylece üst üste dört ay boyunca üretimde ivme kaybı gözlendi.

Ekim’de istihdam yeniden düşüşe geçti ve bu durum beş aylık genişleme sürecini sona erdirdi.

Dostlar, daha önce de belirttiğim gibi bunlar Emin’in takip ettiği ürünlerin ve piyasaların durumu. Ne piyasa analizi ne de sizlere nasıl hareket etmeniz veya yatırım yapmanız yönünde bir tavsiye. Herkesin öncelikleri, gözlemleri ve risk tercihleri farklıdır. Alım alışkanlıklarınıza ve alım yaptığınız yerlere göre sizin değerlendirmeleriniz çok daha farklı olabilir. Bakalım önümüzdeki aylarda ne gibi gelişmeler yaşayacağız.

Bu raporda düşen değerler kırmızı ile, yükselen değerler yeşil ile belirtilmiştir.

Sağlıklı kalın, mutlu kalın…