Ekonomi Postası Aralık 2022

Günaydın Dostlar,

2022 yılını geride bıraktık. Gelin beraberce aralık ayındaki gelişmelere bir göz atalım.

Türkiye’de, ekimde %85,51 olan yıllık tüketici enflasyonu, kasımda baz etkisinin devreye girmesiyle %84,39’a düştü. Beklenti %84,65 olması yönündeydi. Bu aşamada, açıklanan resmi enflasyon Merkez Bankasının %9,0’luk politika faizinin çok üzerinde kaldı. Aylık enflasyon da %2,88 oldu. Aylık enflasyonun %3,00 olması bekleniyordu. Ekim ayında %3,54 idi.

Ekimde %157,69 olan Üretici Fiyat Endeksi, kasımda yıllık %136,02 oldu. Aylık enflasyon da 0,74 oldu. Ekim ayında %7,83 idi.

Kasım ayında Türkiye’nin ihracatı geçtiğimiz yılın aynı ayına göre %2,1 oranında artarak 21,900 milyar dolara çıktı. Aynı dönemde ithalat ise %14,0 artarak 30,656 milyar dolar olarak gerçekleşti. İhracatın ithalatı karşılama oranı %71,4 olarak açıklandı. Ocak-ekim döneminde ihracat %13,9 artarak 231,295 milyar dolara çıktı. Aynı dönemde ithalat ise %36,6 artarak 331,100 milyar dolar oldu. Bu dönem için ihracatın ithalatı karşılama oranı %69,9.

Açıklanan rakamlara bakıldığında ekimde işsiz sayısı bir önceki aya göre 57 bin kişi artarak 3 milyon 534 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise %0,1 puan artarak %10,2 seviyesinde gerçekleşti. Bir önceki ay açıklanan oran %10,1 olarak belirtilmişti. İşsizlik rakamı, son üç ay içinde en az bir defa iş arama kanallarını kullanan ve on beş gün içinde işe başlamaya hazır olan insanları kapsar.

Merkezi yönetim bütçesi kasımda 108,305 milyar TL fazla verdi.  Ekim ayında 83,3 milyar TL açık vermişti. Kasım ayında bütçe gelirleri 347,734 milyar TL (Geçen ay 224,2 milyar TL), bütçe giderleri de 239,429 milyar TL (geçen ay 307,4 milyar TL) olarak gelişti. Kasım’da faiz harcamaları 24,4 milyar TL olarak kaydedildi ve faiz dışı fazla ise 132,7 milyar TL olarak açıklandı.

TCMB’nin yayımladığı konut fiyat endeksine göre ekimde fiyatlar bir önceki yılın aynı dönemine göre %188,2 arttı. Eylülde artış %189,2 olmuştu. Aylık bazda artış ise %5,4 oldu. Endeks değerleri bir önceki yılın aynı ayına göre İstanbul, Ankara ve İzmir’de sırasıyla %204,6, %194,1 ve %186,4 oranlarında arttı. 2022 Ekim’de en yüksek yıllık değişim gösteren iller yüzde %237,0 ile Antalya, Burdur ve Isparta oldu. En düşük değişim gösterenler de %121,9 ile Bingöl, Elazığ, Malatya ve Tunceli oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan açıklamaya göre Türkiye genelinde konut satışları kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %34,1 azalarak 117 bin 806 olarak gerçekleşti. Satışlar ekimde de yıllık %25,3 daralmıştı ve 102,660 konut satılmıştı. Konut satışlarında İstanbul 19 bin 687 konut satışı ve %16,7 ile en yüksek paya sahip oldu. Konun satış sayısının en az olduğu il 34 konut ile Hakkari oldu.

TÜİK verilerine göre kasım ayında tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım ÜFE) bir önceki yılın aynı ayına göre %169,45 ve bir önceki aya göre %7,00 artarak yıllık bazdaki rekorunu yeniledi. Geçen ay yıllık 153,32 ve aylık %4,39 artmıştı.

TÜİK verilerine göre ekim ayında tarımsal girdi fiyat endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %134,76 ve bir önceki aya göre %2,68 oranında arttı. Geçen ay yıllık 138,15 ve aylık %2,90 olmuştu.

Merkez Bankası 22 Aralık’ta beklentilere paralel olarak politika faizini %9,0 seviyesinde sabit bıraktı. Piyasada genel beklenti de faizin sabit kalması yönündeydi.

16 Aralık’ta Merkez Bankası aralık ayına ilişkin piyasa katılımcıları anketi sonuçlarını açıkladı. Ankete göre yıl sonu enflasyon beklentisi %66,80 (kasımda %68,06), dolar/TL beklentisi 18,78 (kasımda 19,54) ve 2022 yılı büyüme beklentisi %5,0 (kasımda %5,1) olarak açıklandı.

Türk-İş'in Aralık 2022 açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre açlık sınırı 8 bin 130 TL, yoksulluk sınırı ise 26 bin 483 TL olarak açıkladı. Geçen ay açlık sınırı 7 bin 786 TL, yoksulluk sınırı da 25 bin 365 TL olarak açıklanmıştı.

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan açıklamaya göre, inşaat maliyet endeksi ekim ayında eylüle göre %3,44 ve bir önceki yılın aynı ayına göre %117,07 oranında arttı. Geçen ay %119,83 olarak açıklanmıştı.

TCMB verilerine göre imalat sanayi kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 0,5 puan artarak aralık ayında %76,4 oldu. Kasım ayında %75,9 olarak açıklanmıştı.

Türkiye İstatistik Kurumu aralık ayı ekonomik güven endeksini 97,6 olarak açıkladı. Geçen ay 96,9 olmuştu.

TUİK tarafından yapılan açıklamaya göre gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) 2022 yılı üçüncü çeyreğinde %3,9 arttı.

19 Aralık’ta TUİK Türkiye’nin nüfusunu (2021) 84 milyon 680 bin 273 kişi olarak açıkladı.

22 Aralık’ta asgari ücret zam oranı %54 olarak açıklandı. Böylece 2023 yılında uygulanacak asgari ücret de 8.506 TL oldu.

Amerika’da, tarım dışı istihdam kasımda 263 bin artışla beklentilerin üzerine çıktı. Ekonomistlerin beklentisi 200 bin artması yönündeydi. İstihdam artışı, ABD Merkez Bankasının parasal sıkıştırma takvimi ve doların seyri açısından önem taşıyor. Ekim ayı tarım dışı istihdam artış rakamı 261 bin olarak açıklanmıştı.

Kasım ayı işsizlik oranı %3,7 olarak açıklandı. Beklenti de %3,7 olması yönündeydi. Önceki ay işsizlik oranı %3,7 idi.

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), bir önceki yılın aynı dönemine göre %7,1 artışla ekonomistlerin beklentilerinin altında gerçekleşti. Beklenti %7,3 olması yönündeydi. Ekimde %7,7 olarak açıklanmıştı. Aylık bazda bakıldığında ise bir önceki aya göre %0,1 olarak açıklanarak ekonomistlerin beklentisinin altında gerçekleşti. Beklenti %0,3 olması yönündeydi. Geçen ay %0,4 olmuştu.

Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), kasımda tahminlerin altında gerçekleşti. Açıklanan verilere göre ÜFE, kasımda aylık bazda %0,3 arttı ve yıllık %7,4 oldu. Beklentiler aylık %0,2, yıllık olarak da %7,2 artması yönündeydi. Ekimde %8,0 olarak açıklanmıştı.

Perakende satışlar kasım ayında bir önceki aya göre %-0,6 oranında düştü. Ekonomistlerin ortalama beklentisi %-0,1 oranında düşmesi yönündeydi. Ekim ayında %1,3 olarak açıklanmıştı. Yıllık bazdaki artış %7,60 olarak açıklandı. Önceki ay %8,37 idi.

ABD Merkez Bankası (FED), 14 Aralık’ta tüm dünyanın merakla beklediği faiz kararını açıkladı. Banka, federal fonlama faizini beklentilere paralel olarak 50 baz puan artışla yüzde 4,25-4,50 aralığına yükseltti. Böylece FED, dört toplantının ardından 75 baz puanlık faiz artışı yerine 50 baz puanlık artış yaparak hız kesmiş oldu. FED, mart-aralık döneminde de toplamda 425 baz puanlık faiz artışına imza atmış oldu. Faiz Ocak 2008’den bu yana en yüksek aralığa çıktı.

21 Aralık’ta Conference Board ABD Tüketici Güven Endeksini 108,3 olarak açıkladı. Beklenti 101,0 olması yönündeydi. Geçen ay 100,2 olmuşu.

Çin’de, TÜFE yıllık %1,6 olarak açıklandı. Beklenti %1,6 seviyesindeydi. Önceki ay %2,1 olarak açıklanmıştı. Aylık enflasyon için beklenti %-0,2 olması yönündeydi, açıklanan rakam %-0,2 oldu. Geçen ay %0,1 olmuştu.

Japonya’da, TÜFE yıllık %3,8 olarak acıkandı. Önceki ay %3,7 olmuştu. Aylık olarak da %0,6 oldu. Geçen ay %0,3 olarak açıklanmıştı.

Almanya’da, TÜFE yıllık %10,0 olarak açıklandı. Beklenti de %10,0 olması yönündeydi. Önceki ay %10,4 olarak açıklanmıştı. Aylık enflasyon %-0,5 olarak açıklandı. Beklenti de %-0,5 olması yönündeydi. Geçen ay oran %0,9 olmuştu.

Hindistan’da, TÜFE yıllık %5,88 olarak açıklandı. Beklenti %6,40 olması yönündeydi. Önceki ay %6,77 olarak açıklanmıştı.

Rusya’da, TÜFE yıllık %12,0 olarak açıklandı. Beklenti de %12,0 olması yönündeydi. Geçen ay %12,6 olmuştu.

İngiltere Merkez Bankası (BoE) politika faizini beklentilere paralel 50 baz puan artırarak Ekim 2008'den bu yana en yüksek seviye olan yüzde 3,50'ye çıkardı. Avrupa Merkez Bankası (ECB) ise, üç temel politika faizini 50 baz puan artırarak, 2008'den bu yana en yüksek seviyesine çıkardı.

Süpermarket Alışverişi

Benim takip ettiğim ürünlerin fiyatları, benim takip ettiğim marketlerde aralık ayında kasıma göre %2,95 oranında arttı. Kasımda da %5,16 oranında arttığını düşünürsek iki ayın toplam artışı %8,26 oldu. 2021 Aralık ayında %17,66 oranında artış olmuştu. Bu artışla beraber Aralık 2021’den beri toplam artış oranı da %100,40 oldu. Hatırlayacağınız gibi geçen sene toplam süpermarket fiyat artışı %49,31 idi.

Kasıma göre fiyatı en çok artan ürün grubu %9,94 ile süt ve kahvaltılık oldu. Kasıma göre fiyatı en çok azalan ürün grubu %5,26 ile Kişisel Bakım ve Kozmetik balık oldu.

Aralık 2021’e göre fiyatı en çok artan ürün grubu %151,66 ile kişisel bakım ve kozmetik grubu oldu. Yılbaşından beri fiyatı azalan herhangi bir grup yok.

Kasıma göre fiyatı en fazla artan ürünler: Elma: %33,30, Zeytin: %27,16, Beyaz Peynir: %25,99, Beyaz Leblebi: %24,57, Kuru Soğan: %14,76.

Kasıma göre fiyatı en fazla düşen ürünler: Atom Salata: %21,44, Dolmalık Biber: %20,96, Kahve: %16,47, Limon: %14,43, Un: %9,32.

Aralık 2021’e göre fiyatı en fazla artan ürünler: Kuru Soğan: %629,88, Toz Şeker: %242,32, Earl Grey Çay: %198,13, Limon: %181,49, Yulaflı Bisküvi: %174,27.

Aralık 2021’e göre fiyatı düşen herhangi bir ürün yok.

Peki, bu artışlar ve indirimler bu ay en çok hangi günlerde olmuş? Artışlar en çok perşembe (%35,21) ve cumartesi günlerinde olmuş (%16,90). İndirimler de en çok perşembe (%30,43) ve cuma günlerinde olmuş (%28,26).

Ocak ayında, takip ettiğim 66 süpermarket ürününden sadece altı tanesinin fiyatı hiç değişmemişti. Bu rakam şubat ayında bire inmişti, mart ayında fiyatı artmayan hiçbir ürün kalmamıştı.

İndirimler (geçen seneki oranlarda olmasa da) süpermarketlerde bütün hızıyla devam ediyor. Her gün bir şeyler indirimde oluyor. Biraz takip ederseniz uygun fiyatlarla alışveriş yapabilirsiniz.

Restoranlar

Bu sene raporumuza eklediğimiz yeni bölümlerden bir tanesi de restoranlar. Genelde gittiğimiz ve/veya sipariş verdiğimiz belli restoranlardaki yemekleri takip etmeye başladım.

Kasıma göre benim takip ettiğim restoranlarda ve yemeklerde fiyatlar %4,59 oranında arttı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış da %87,84 oldu.

Kasıma göre fiyatı en çok artan ürün sebzeli dana eti (Çin yemeği) oldu. Artış oranı %16,87. İkinci sırada da %9,48 ile keşkül var.

Aralık 2021’e göre fiyatı en çok artan ürün de %147,62 ile meşhur kahvecinin çikolatalı kurabiyesi oldu. İkinci sırada da 136,39 ile meşhur hamburgercinin en meşhur menüsü var.

Kasıma ve Aralık 2021’e göre fiyatı en çok düşen ürünleri de yazacaktım ama fiyatı düşen bir ürün yok.

Damacana

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %3,72. 2021 Aralık: %97,39. 2021 Aralık: %97,39.

Damacana siparişlerinizi akıllı telefonlar üzerindeki aplikasyonlar üzerinden vermenizi şiddetle tavsiye ederim. Hemen hemen her markanın kendi aplikasyonu var. Uygulamayı telefonunuza indirip siparişlerinizi buradan vermezseniz bayilerin belirlediği fiyatlardan ödeme yapmak zorunda kalabilirsiniz.

Şeker (USD – Londra Borsası)

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %1,48, 2021 Aralık: %10,10, 2021 Aralık: %10,10, 2020 Aralık: %36,88, 2019 Aralık: %55,51, 2018 Aralık: %61,26, 2017 Aralık: %45,60.

2022 en yüksek değeri: 622,80 USD (15 Eylül 2022) En düşük değeri: 480,00 USD (15 Şubat 2022)

10 Ekim’de Türk Şeker, kilogram başına 15,00 TL'den verdiği şekerin fiyatı 16,20 TL'ye yükseltti. Söz konusu fiyatlara KDV dahil değil.

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Şeker fiyatı raflarda kasıma göre %2,88 oranında azaldı. Aralık. 2021’e göre: %242,32.

Kahve - Kakao

Kahve (USD – Chicago Borsası)

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %0,29, 2021 Aralık: %29,65, 2021 Aralık: %29,65, 2020 Aralık: %36,00, 2019 Aralık: %32,95.

2022 en yüksek değeri: 258,35 USD (09 Şubat 2022) En düşük değeri: 151,30 USD (18 Kasım 2022)

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Kahve fiyatı raflarda kasıma göre %16,47 azaldı. 2021 Aralık’a göre: %61,43.

Kakao (GBP - Londra Borsası)

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %1,41, 2021 Aralık: %26,19, 2021 Aralık: %26,19, 2020 Aralık: %21,41, 2019 Aralık: %11,50, 2018 Aralık: %25,93, 2017 Aralık: %49,15.

2022 en yüksek değeri: 2.149,00 GBP (01 Aralık 2022) En düşük değeri: 1.634,00 GBP (12 Mayıs 2022)

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Kakao fiyatı raflarda kasıma göre değişmedi. 2021 Aralık’a göre: %156,28.

Palmiye Yağı (Palm Oil), evlerimizde çok sık kullanmasak da gıda üretiminde, kozmetikte ve diğer endüstrilerde çok sık kullanılmaktadır. En çok Malezya ve Endonezya’da üretilen bu yağ, dünyada en bol miktarda bulunan ve raf ömrü en uzun olan yağdır. Fiyatlaması Malezya ringgiti üzerinden yapılmaktadır.

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %4,18, 2021 Aralık: %23,83, 2021 Aralık: %23,83.

2022 en yüksek değeri: 8.163,00 RM (01 Mart 2022) En düşük değeri: 2.924,00 RM (10 Aralık 2022)

Hububat (USD – Chicago Borsası)

Chicago Borsasında hububat ürünleri kile (bushel) olarak takip ediliyor.

Buğday

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %8,11, 2021 Aralık: %4,94, 2021 Aralık: %4,95.

2022 en yüksek değeri: 14,2525 USD (07 Mart 2022) En düşük değeri: 7,0550 USD (06 Aralık 2022)

Mısır

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %2,67, 2021 Aralık: %9,89, 2021 Aralık: %9,89.

2022 en yüksek değeri: 8,1825 USD (29 Nisan 2022) En düşük değeri: 5,6225 USD (22 Temmuz 2022)

Yulaf

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %8,96, 2021 Aralık: %49,19, 2021 Aralık: %49,19.

2022 en yüksek değeri: 8,0700 USD (12 Nisan 2022) En düşük değeri: 3,3325 USD (19 Aralık 2022)

Yumurta (TL – Başmakçı Borsası)

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %0,31, 2021 Aralık: %69,49, 2021 Aralık: %69,49, 2020 Aralık: %161,15, 2019 Aralık: %320,07.

2022 en yüksek değeri: 1,8500 TL (28 Kasım 2022) En düşük değeri: 0,85 TL (20 Haziran 2022)

Türkiye’de ekim ayında 1,77 milyar adet tavuk yumurtası üretildi. Eylül ayında 1,72 milyar üretilmişti. 2021 Ekim ile mukayese ettiğimizde bu miktarın %4,5 oranında arttığını görüyoruz.

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Yumurta fiyatı raflarda kasıma göre %2,47 oranında arttı. 2021 Aralık’a göre: %86,27.

Süt (TL – Ulusal Süt Konseyi)

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %0,00, 2021 Aralık: %94,90, 2021 Aralık: %94,90, 2020 Aralık: 269,57.

2022 en yüksek değeri: 8,50 TL (14 Ekim 2022) En düşük değeri: 4,70 TL (01 Ocak 2022)

Türkiye’de ekim ayında 725 bin 868 ton inek sütü toplandı. Geçen ay 750 bin 461 ton olarak açıklanmıştı. 2021 Ekim ile mukayese ettiğimizde %9,6 azaldığını görüyoruz.

Bu gelişmeler marketlere nasıl yansıdı? Süt fiyatı raflarda kasıma göre değişmedi. 2021 Aralık’a göre: %84,36.

Evdeki Dostlarımız

Evdeki kedi, bu raporda olmadığını duyunca çok sinirlendi; zar zor sakinleştirdik. Dostlarımızdan da bu yönde çok talep olunca evdeki dostlarımızın alımlarını da raporumuza eklemek şart oldu. O zaman gelin, benim takip ettiğim ürünlere kısaca bir bakalım.

Kedi maması fiyatları, aralık ayında kasıma göre %3,14 oranında azaldı. Bu düşüşle beraber 2021 Aralık’tan beri %64,64 oranında artmış oldu.

Kedi kumu fiyatları, aralık ayında kasıma göre %5,62 oranında azaldı. Bu düşüşle beraber Aralık 2021’den beri %40,00 oranında artmış oldu.

Köpek maması fiyatları, aralık ayında kasıma göre %1,26 oranında arttı. Bu artışla beraber Aralık 2021’den beri %55,33 oranında artmış oldu.

Sigara

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %0,00, 2021 Aralık: %64,04.

Giyim ve Ayakkabı

Giyim ve ayakkabı fiyatları, benim takip ettiğim ürünlerde aralık ayında Kasım 2022’ye göre %4,47 oranında azaldı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış %101,59 oldu.

Kasıma göre fiyatı en çok artan ürün %27,84 ile erkek tişört oldu. Aralık 2021’e göre fiyatı en çok artan ürün de %193,66 ile erkek fanila oldu.

Kasıma göre fiyatı en çok düşen ürün %23,08 ile erkek pantolon oldu. Aralık 2021’e göre fiyatı düşen bir ürün yok.

Doğalgaz – Elektrik - Su

Doğalgaz fiyatlarına (konutlarda kullanılan) 1 Ocak 2022’de %25,00, 31 Mart 2022’de %35,00, 1 Haziran 2022’de %30,00, ve 1 Eylül 2022’de  %20,40 zam yapıldı. Bu zamlardan sonra yılbaşına göre toplam artış %164,13 oldu.

Benim faturamdaki birim fiyat kasım ayında %0,40 oranında artmıştı. Bu ay birim fiyatta %1,30 oranında artış oldu ve yıllık toplam artış %168,76 oldu.

Elektrik fiyatlarına 01 Ocak’ta %50,00, 1 Haziran’da %15,00 ve 1 Eylül’de %20,00 oranında zam yapıldı. Böylece yılbaşından beri toplam artış (birinci kademe) %107.00 oldu. İkinci kademedeki artış %213,26. Benim faturamdaki birim fiyat kasıma göre %1,85 oranında arttı ve Aralık 2021’den beri toplam artış %120,94 oldu.

Su fiyatlarına 5 Nisan’da %29,00, 16 Eylül’de %40,38, 1 Aralık’ta da %25,00 oranında zam yapıldı. Böylece yılbaşından beri toplam artış %126,36 oldu. Su fiyatı kullandığınız miktara çok bağlı. Şu anda 16 m³’e kadar olan kullanımlarda birim fiyat 14,61 TL/m³, 16 m³’ün üstündeki kullanımlar için birim fiyat 21,95 TL/m³. Gördüğünüz gibi arada çok fark var. Bu fiyatın üzerine KDV ve ÇTV eklendiğini de ayrıca belirteyim. ÇTV kullandığınız m³ başına 0,68 TL olarak hesap edilmektedir. İnsani su hakkı uygulaması kapsamında, kullandığınız her 2.5 metreküp suyun 0.5 metreküpü ücretsiz olarak verilmektedir.

Benim faturamdaki birim fiyat aralık ayında geçen aya göre %6,16 oranında arttı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış %80,65 oldu.

Hem faturamızı kontrol altında tutabilmek hem de dünyamızda gittikçe azalan su kaynaklarını korumak için suyu çok hesaplı kullanmalıyız.

Dolar – Euro

Dolar endeksi

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %3,20, 2021 Aralık: %8,50, 2021 Aralık: %8,50.

2022 en yüksek değeri: 114,047 (27 Eylül 2022) En düşük değeri: 94,775 (13 Ocak 2022)

ABD 10 yıllık tahvil faizleri

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %6,48, 2021 Aralık: %148,88, 2021 Aralık: %148,88.

2022 en yüksek değeri: 4,247 (24 Ekim 2022) En düşük değeri: 1,512 (01 Ocak 2022)

Dolar

Dolar kuru bu yıl %40'a yakın yükseldi ama kontrollü bir şekilde bu yükseliş oranı hissedilmeyecek kadar yavaş oldu.

Yılın son işlem günlerinde piyasalarda hacim düşük, işlemler de sığ ama bugünlerde gördüğümüz sakinliği dolar/TL’de bütün yıl boyunca gördük. 

Enflasyon ateşini daha da harlamak istemeyen yetkililer kuru yıl boyunca kontrol altında tuttular. Hatta bu olmasın diye ihracatçıların rekabet sağlanamadığı şikâyeti de dikkate alınmadı.

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %0,27, 2021 Aralık: %36,81, 2021 Aralık: %36,81, 2020 Aralık: %141,23, 2019 Aralık: %219,37, 2018 Aralık: %251,84, 2017 Aralık: %384,44.

2022 en yüksek değeri: 18,7320 TL (31 Aralık 2022) En düşük değeri: 13,2110 TL (05 Ocak 2022)

Euro/USD paritesi

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %3,53, 2021 Aralık: %6,34, 2021 Aralık: %6,34.

2022 en yüksek değeri: 1,1453 (13 Ocak 2022) En düşük değeri: 0,9592 (27 Eylül 2022)

Euro

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %4,13, 2021 Aralık: %28,00, 2021 Aralık: %28,00, 2020 Aralık: %109,80, 2019 Aralık: %204,13, 2018 Aralık: %226,88, 2017 Aralık: %332,79.

2022 en yüksek değeri: 19,9708 TL (31 Aralık 2022) En düşük değeri: 14,9170 TL (05 Ocak 2022)

Kredi Risk Primi (CDS)

Kredi risk primi, (Credit Default Swap - CDS) alınan bir kredinin geri ödenmeme riskini tespit etmek ve bu riske karşı kredinin sigortalanması için kullanılan değerdir. Faiz doğası itibarıyla alacaklının geri ödememe riskini içeren bir risk primidir. Kredi risk primi ise bu riskin sistemli bir şekilde finansal enstrümana dönüştürülmüş ve sayısal olarak ifade edilmiş halidir. Alacaklı, kredinin olası geri ödenmeme riskine karşı verdiği borcu sigorta eder. Bu sigorta işlemi ve sigorta için belirlenen bedel ise kredi risk primine tekabül eder. Bu prim bir ülkeye olan finansal güven baz alınarak serbest piyasa tarafından belirlenir. Kredileri sigortalayanlar finansal güveni oluşturan parametrelere göre geri ödememe riskini ve riski satın almaya razı oldukları primin değerini belirlemeye çalışır. Kredi risk primi ifade edilirken her %1 faiz oranı 100 baz puana tekabül eder. Kredi risk priminin 100 olması durumda borç için beklenen risk faiz oranının %1 olduğu varsayılır.

Türkiye beş yıllık tahvil CDS

ABD'de enflasyonun beklentilerin altında kalmasının ardından ABD Merkez Bankası'nın (Fed) ultra şahin para politikasında yumuşamaya gideceği beklentisi küresel bazda risk iştahını artırırken Türkiye'nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS) 9 Aralık 2021'den bu yana ilk kez 500 seviyesinin altına indi.

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %12,11, 2021 Aralık: %5,13, 2021 Aralık: %5,13.

2022 en yüksek değeri: 908,40 (15 Temmuz 2022) En düşük değeri: 509,51 (11 Şubat 2022)

Kıymetli Metaller

Gram altın (TL)

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %4,17, 2021 Aralık: %38,75, 2021 Aralık: %38,75, 2020 Aralık: %134,24, 2019 Aralık: %286,42, 2018 Aralık: %404,67.

2022 en yüksek değeri: 1.096,929 TL (30 Aralık 2022) En düşük değeri: 759,551 TL (03 Ocak 2022)

Ons altın (USD) 2022 yılında yatırımcısını mutlu etmedi. Önümüzdeki yıl için bazı uzmanların görüşü birçok ülkenin gelecek yılın ilk çeyreğinde resesyonla karşı karşıya kalacağı ve merkez bankalarının faiz artış hızını yavaşlatacağı, bunun da altını daha cazip hale getireceği yönünde.

Karşıt görüşlü uzmanlar da fiyatlarda bir miktar geri çekilme beklediklerini ve küresel çapta faiz artışlarına enflasyonun nasıl tepki vereceğinin fiyatlarda belirleyici olacağını belirtiyorlar.

Her iki tarafın ortak görüşü, yatırım tavsiyesi olmamakla beraber altının 2023 yılında sepetlerde yer alması gerektiği yönünde.

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %4,34, 2021 Aralık: %0,78, 2021 Aralık: %0,78, 2020 Aralık: %3,08, 2019 Aralık: %21,60, 2018 Aralık: %43,94.

2022 en yüksek değeri: 2.043,30 USD (08 Mart 2022) En düşük değeri: 1.630,90 USD (3 Kasım 2022)

2022’de bir gündeki en büyük artış: 62,00 USD (01 Aralık). En büyük düşüş: 55,10 USD (9 Mart)

Altının gümüşe oranı

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %6,55, 2021 Aralık: %3,79, 2021 Aralık: %3,79.

2022 en yüksek değeri: 97,390 (01 Eylül 2022) En düşük değeri: 74,442 (20 Ocak 2022)

Gümüş

Gram gümüş (TL)

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %11,25, 2021 Aralık: %44,42, 2021 Aralık: %44,42, 2020 Aralık: %127,98, 2019 Aralık: %334,25, 2018 Aralık: %458,28.

2022 en yüksek değeri: 14,4599 TL (20 Aralık 2022) En düşük değeri: 9,5952 TL (31 Ocak 2022)

Ons gümüş (USD)

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %11,66, 2021 Aralık: %4,76, 2021 Aralık: %4,76, 2020 Aralık: %6,34, 2019 Aralık: %36,83, 2018 Aralık: %59,35.

2022 en yüksek değeri: 26,895 USD (08 Mart 2022) En düşük değeri: 17,551 USD (01 Eylül 2022)

2022’de bir gündeki en büyük artış: 1,550 USD (03 Ekim). En büyük düşüş: 1,132 USD (27 Ocak)

Platin

Gram platin (TL)

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %3,11, 2021 Aralık: %48,75, 2021 Aralık: %48,75.

2022 en yüksek değeri: 645,69 TL (30 Aralık 2022) En düşük değeri: 403,70 TL (03 Ocak 2022)

Ons platin (USD)

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %2,74, 2021 Aralık: %8,62, 2021 Aralık: %8,62, 2020 Aralık: %1,42.

2022 en yüksek değeri: 1.174,75 USD (08 Mart 2022) En düşük değeri: 808,50 USD (01 Eylül 2022)

2022’de bir gündeki en büyük artış: 48,90 USD (10 Kasım). En büyük düşüş: 72,45 USD (9 Mart)

Paladyum

Ons paladyum (USD)

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %4,74, 2021 Aralık: %0,17, 2021 Aralık: %0,17.

2022 en yüksek değeri: 3.289,00 USD (08 Mart 2022) En düşük değeri: 1.664,90 USD (19 Aralık 2022)

2022’de bir gündeki en büyük artış: 309,00 USD (8 Mart). En büyük düşüş: 348,98 USD (9 Mart)

Endüstriyel Metaller (USD – Londra Metal Borsası)

Metal fiyatları Londra Metal Borsası tarafından açıklanıyor ve dünyanın her yerinde Amerikan doları üzerinden işlem görüyor.

Alüminyum

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %2,15, 2021 Aralık: %11,65, 2021 Aralık: %11,65, 2020 Aralık: %18,28, 2019 Aralık: %34,95, 2018 Aralık: %24,19, 2017 Aralık: %14,87.

2022 en yüksek değeri: 3.983,50 USD (07 Mart 2022) En düşük değeri: 2.079,00 USD (28 Eylül 2022)

Alüminyum Alaşım

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %6,40, 2021 Aralık: %17,81, 2021 Aralık: %17,81, 2020 Aralık: %1,13, 2019 Aralık: %40,54, 2018 Aralık: %34,99, 2017 Aralık: %5,35.

2022 en yüksek değeri: 2.884,00 USD (10 Mart 2022) En düşük değeri: 1.411,00 USD (04 Temmuz 2022)

Kurşun

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %5,38, 2021 Aralık: %3,57, 2021 Aralık: %3,57, 2020 Aralık: %10,02, 2019 Aralık: %16,54, 2018 Aralık: %12,77, 2017 Aralık: %11,20.

2022 en yüksek değeri: 2.511,00 USD (07 Mart 2022) En düşük değeri: 1.753,00 USD (27 Eylül 2022)

Çinko

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %6,14, 2021 Aralık: %9,11, 2021 Aralık: %9,11, 2020 Aralık: %11,43, 2019 Aralık: %36,42, 2018 Aralık: %19,02, 2017 Aralık: %2,83.

2022 en yüksek değeri: 4.528,00 USD (19 Nisan 2022) En düşük değeri: 2.680,00 USD (3 Kasım 2022)

Bakır

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %3,81, 2021 Aralık: %12,47, 2021 Aralık: %12,47, 2020 Aralık: %7,53, 2019 Aralık: %37,64, 2018 Aralık: %37,53, 2017 Aralık: %22,43.

2022 en yüksek değeri: 10.729,00 USD (07 Mart 2022) En düşük değeri: 6.998,00 USD (15 Temmuz 2022)

Nikel

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %14,89, 2021 Aralık: %44,05, 2021 Aralık: %44,05, 2020 Aralık: %71,70, 2019 Aralık: %108,67, 2018 Aralık: %175,38, 2017 Aralık: %152,11.

2022 en yüksek değeri: 48.241,00 USD (10 Mart 2022) En düşük değeri: 19.090,00 USD (15 Temmuz 2022)

Kalay

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %14,23, 2021 Aralık: %39,38, 2021 Aralık: %39,38, 2020 Aralık: %21,51, 2019 Aralık: %40,85, 2018 Aralık: %25,18, 2017 Aralık: %23,57.

2022 en yüksek değeri: 50.000,00 USD (08 Mart 2022) En düşük değeri: 17.695,00 USD (31 Ekim 2022)

Hasır Çelik (USD – Londra Borsası)

Küresel ham çelik üretimi, kasımda geçen yılın aynı dönemine göre %2,6 gerileyerek 139,1 milyon ton olurken Türkiye’de bu dönemde düşüş %30,7 seviyesinde gerçekleşti.

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %5,38, 2021 Aralık: %4,02, 2021 Aralık: %4,02.

2022 en yüksek değeri: 950,00 USD (09 Mart 2022) En düşük değeri: 625,00 USD (02 Ağustos 2022)

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) ABD’nin Türk çeliğine yönelik ilave vergi kararında Türkiye’yi haklı buldu. DTÖ, ABD’nin kararlarının DTÖ kararlarıyla tutarsız olduğunu belirterek, ek gümrük vergilerinin küresel ticaret kurallarını ihlal ettiğine karar verdi.

Demir Cevheri (USD – Chicago Borsası)

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %22,00, 2021 Aralık: %0,70, 2021 Aralık: %0,70.

2022 en yüksek değeri: 161,84 USD (04 Nisan 2022) En düşük değeri: 80,03 USD (1 Kasım 2022)

Kereste (USD – Chicago Borsası))

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %9,86, 2021 Aralık: %62,16, 2021 Aralık: %62,16.

2022 en yüksek değeri: 1.464,40 USD (03 Mart 2022) En düşük değeri: 373,70 USD (30 Aralık 2022)

Ham Petrol (USD – Brent Petrol)

Petrol fiyatları, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması neticesinde yılın ilk çeyreğini ciddi bir artışla kapattı. Düşen talep son ayda fiyatlarda düşüşe neden olsa da yine de yılı %10 civarında bir artışla sonlandırdı. Son haftada Rusya'nın tavan fiyat uygulamalarına karşılık ham petrol arzını düşürebileceğine yönelik haber, fiyatların tekrar 80 doların üzerine çıkmasına neden oldu. Yatırım tavsiyesi olmamakla beraber Çin’deki COVID kısıtlamalarının hafifletilmesi ve petrokimya hammaddelerinin artan kullanımı 2023 için yatırımcıları umutlandırsa da OPET önümüzdeki yıl için bir büyüme beklemediğini açıkladı.

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %10,17, 2021 Aralık: %9,81, 2021 Aralık: %9,81, 2020 Aralık: %62,43, 2019 Aralık: %25,19, 2018 Aralık: %42,72, 2017 Aralık: %27,37.

2022 en yüksek değeri: 127,98 USD (08 Mart 2022) En düşük değeri: 76,59 USD (08 Aralık 2022)

Benzin - Motorin - Otogaz

Benzin

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %13,78, 2021 Aralık: %73,60, 2021 Aralık: %73,60.

Mazot

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %12,56, 2021 Aralık: %107,95, 2021 Aralık: %107,95.

Otogaz

Değişim: 2022 Kasım’a Göre: %0,91, 2021 Aralık: %28,15, 2021 Aralık: %28,15.

Türkiye’de kasım ayında 122 bin 837 aracın trafiğe kaydı yapıldı. Geçen ay 102 bin 403 adet olarak açıklanmıştı. Trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı bir önceki aya göre %20,0 arttı. Bu araçların %45,1’i otomobil ve %30,2’si motosiklet olarak açıklandı.

Ulaştırma

Takip ettiğim güzergahlarda nasıl bir değişim olduğuna kısaca bakalım.

Ulaştırma fiyatları aralık ayında Kasım 2022’ye göre %6,41 oranında azaldı. Aralık 2021 ile mukayese ettiğimizde %144,36 oranında artmış olduğunu görüyoruz.

Uçak fiyatları aralık ayında kasıma göre %6,36 oranında azaldı. Aralık 2021’den beri toplam artış %145,85 oldu.

Yüksek Hızlı Tren fiyatlarına ocak ayında %20,0, mart ayında %10,0, nisan ayında %15,0, haziran ayında %30,0, eylül ayında da %10 zam yapıldı. Ekim, kasım ve aralık aylarında başka bir gelişme olmadı. Böylece Aralık 2021’den beri toplam artış %117,07 oldu.

Otobüs biletlerinde benim takip ettiğim güzergahlarda aralık ayında kasıma göre %14,28 oranında düşüş oldu. Yılbaşından beri toplam artış %77,47 oldu.

Metro ve Marmaray fiyatlarında (Ankara ve İstanbul) aralık ayında bir değişiklik olmadı. Aralık 2021’e göre artış %94,64.

Bilmiyorum bir şey ifade ediyor mu ama aralık ayında fiyatlar en çok cuma günü arttı ve en çok cumartesi günü düştü.

İstanbul Toplu Ulaşım Zammı

İstanbul’da toplu ulaşım ücretlerine 1 Ocak’tan itibaren geçerli olmak üzere %29,10 oranında zam yapıldı.

•         Tam Elektronik Bilet Ücreti 7,67 TL'den 9,90 TL

•         Öğrenci Elektronik Bilet Ücreti 3,74 TL'den 4,83 TL

•         Öğretmen Elektronik Bilet Ücreti 5,49 TL'den 7,09 TL

•         Tam Abonman Ücreti 602 TL'den 777 TL

•         Öğrenci Abonman Ücreti 109 TL'den 140 TL

•         Sarı Taksi Taksimetre Açılış Ücreti 9,80 TL'den 12,65 TL

•         Sarı Taksi Mesafe Ücreti km başına 6,30 TL'den 8,51 TL

•         Sarı Taksi Zaman Tarifesi Ücreti saatlik 67,20 TL'den 100,80 TL

•         Sarı taksi kısa mesafe ücreti 28 TL'den 40 TL

•         Minibüs İndi Bindi Ücreti 5,25 TL'den 7 TL

İzmir Toplu Ulaşım Zammı

İzmir’de oybirliği ile alınan kararla ESHOT, İZDENİZ, İzmir Metro, İzmir Tramvay ve İZBAN'da geçerli toplu ulaşım ücret tarifesine zam yapıldı.

İzmirim Kart ile tam biniş ücreti 8,78 TL, öğretmen ve 60 yaş kartları ile biniş ücreti ise 7,56 TL oldu.

Yeni zamlarla birlikte tam binişlerde 120 dakika içerisinde yapılan ilk aktarma ücreti 3,50 TL, ikinci aktarma ise 2,00 TL olarak güncellendi. Öğrenciler, öğretmenler ve 60 Yaş İzmirim Kartı sahiplerinin, aktarma ücreti ödememesine yönelik uygulamanın ise devam ettiği belirtildi.

Oteller

Benim takip ettiğim otel fiyatları aralık ayında (yılbaşı nedeniyle) kasıma göre %2,34 oranında arttı. Böylece fiyatlar Aralık 2021’e göre %121,44 oranında artmış oldu.

Aralık ayında kasıma göre en büyük artış gösteren iller/ilçeler %28,89 ile Konya ve %15,74 ile Bursa oldu. Aralık 2021’e göre fiyatı en çok artanlar da Kütahya %367,08 ve Eskişehir %289,55 oldu.

Aralık ayında kasıma göre en büyük düşüş gösteren iller %6,90 ile Nevşehir ve %6,06 ile Çanakkale oldu. Aralık 2021’e göre fiyatı düşen il/ilçe yok.

Aralık ayında fiyatlar en çok cuma günleri arttı ve en çok perşembe günleri düştü.

Bu Ay Açıklanan Diğer Güncellemeler

Motorlu Taşıtlar Vergisi’nde 2023'de uygulanacak yeniden değerleme oranı yüzde 61,5 oldu.

Tüketici Güven Endeksi

Tüketici Güven Endeksi, tüketicilerin kişisel mali durumları ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ve gelecek dönem beklentileri ile yakın gelecekteki harcama ve tasarruf eğilimlerini ölçmeyi amaçlayan bir göstergedir. Tüketici Eğilim Anketi yapılarak belirlenir. Genelde her ayın son haftasında açıklanır.

Endeks en düşük 0 en yüksek 200 değerleri alabilir. Endeksin 100’den yüksek olması tüketici güveninde iyimser durum, 100’den küçük olması da tüketici güveninde kötümser durum olduğunu gösterir.

Takip etmeyen dostlarımız için böyle kısacık bir açıklama yaptıktan sonra bakalım Türkiye’de aralık ayında durum nasıl?

TUİK verilerine göre tüketici güven endeksi aralık ayında bir önceki aya göre %-1,3 oranında azalarak 75,6 seviyesine düştü. Kasım ayında 76,6 olmuştu.

Mevcut dönemde hanenin maddi durumu aralık ayında %-1,5 azalarak 57,4 oldu. Kasım ayında 58,3 olarak açıklanmıştı.

Gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi kasım ayında 75,8 iken, aralık ayında %-0,5 azalarak 75,4 oldu.

Gelecek 12 aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisi endeksi de kasım ayında 80,5 iken aralık ayında %-4,0 oranında azalarak 77,3 oldu.

Gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi %0,7 artarak 92,6 oldu. Kasım ayında bu değer 91,9 idi.

Endeksin 100’den küçük olması kötümser bir duruma işaret ediyor.

Satınalma Müdürleri Endeksleri (PMI)

Satınalma Müdürleri Endeksleri (Purchasing Managers’ Indexes – PMI), ekonomik faaliyet koşullarının ölçümü konusunda gerek küresel piyasalar gerekse ekonomi basını tarafından yakından takip edilen göstergeler arasında yer almaktadır. Ekonomik faaliyet koşullarına ilişkin olarak ilgili ay içerisinde açıklanan ilk verilerden biri olması, resmi verilerden önce yayınlanması ve gerçekleşen verilerle gösterdiği korelasyon, PMI endekslerine önemli bir öncü gösterge niteliği kazandırmaktadır.

IHS Markit tarafından oluşturulan PMI endeksleri birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede imalat, hizmet, inşaat gibi sektörler için aylık raporlar biçiminde kamuoyuna açıklanmaktadır. Doğal olarak bu çalışmayı yapan başka firmalar da var. Endekslerin hesaplanması için yapılan ankette, katılımcı firmalara üretim, yeni siparişler, stok düzeyleri, istihdam, tedarikçi performansı ve fiyat eğilimleri gibi parametrelerin hangi yönde geliştiği sorulmaktadır.

PMI’ların 50’den büyük olması önceki aya kıyasla bir iyileşmeye ya da artışa işaret ederken 50’den küçük olması önceki aya göre kötüleşme ya da düşüş olarak değerlendirilmektedir. Endeksler, sektörlerin faaliyet konularındaki değişimin nicel büyüklüğünü değil de yönünü göstermesi açısından bir eğilim göstergesi özelliği taşımaktadır.

Türkiye’de bu endeksler İstanbul Sanayi Odası tarafından IHS Markit ile iş birliği kapsamında hazırlanıp her ay sanayicilerimiz ve kamuoyuyla paylaşılmaktadır.

PMI endeksleri hakkında bilgi sahip olduğumuza göre gelin beraberce başta Türkiye olmak üzere bazı önemli coğrafyalarda son aylardaki duruma bakalım.

PMI İmalat Sanayi Raporu

Türkiye: Temmuz: 46,9, Ağustos: 47,4, Eylül: 46,9, Ekim: 46,4 Kasım: 45,7, Aralık: 48,1.

ABD: Temmuz: 52,2, Ağustos: 51,5, Eylül: 52,0, Ekim: 50,4, Kasım: 47,4, Aralık: 46,2.

Çin: Temmuz: 50,4, Ağustos: 49,5, Eylül: 48,1, Ekim: 49,2, Kasım: 49,4, Aralık: 49,0.

Japonya: Temmuz: 52,1, Ağustos: 51,5, Eylül: 50,8, Ekim: 50,7, Kasım: 49,0, Aralık: 00,0.

AB: Temmuz: 49,8, Ağustos: 49,6, Eylül: 48,4, Ekim: 46,4, Kasım: 47,1, Aralık: 47,8.

Almanya: Temmuz: 49,3, Ağustos: 49,1, Eylül: 47,8, Ekim: 45,1, Kasım: 46,2, Aralık: 47,1.

B. Krallık: Temmuz: 52,1, Ağustos: 47,3, Eylül: 48,4, Ekim: 46,2, Kasım: 46,5, Aralık: 45,3.

Fransa: Temmuz: 49,5, Ağustos: 50,6, Eylül: 47,7, Ekim: 47,2, Kasım: 48,3, Aralık: 49,2.

Global: Temmuz: 51,1, Ağustos: 50,3, Eylül: 49,8, Ekim: 49,4, Kasım: 48,8, Aralık: 48,6.

Türkiye’de kasım ayında 45,7 olan manşet PMI aralıkta 48,1’e yükselerek üst üste onuncu ay eşik değer 50’nin altında kaldı.

Söz konusu rakam faaliyet koşullarındaki yavaşlamanın sürdüğüne işaret etse de hazirandan bu yana en yüksek düzeyde gerçekleşti.

Talep tarafında iyileşme belirtilerinin görüldüğü aralık ayında, toplam yeni siparişlerdeki azalma yaklaşık bir yıllık dönemin en düşük hızında gerçekleşti. Diğer taraftan bazı anket katılımcıları enflasyonist baskıların talebi olumsuz etkilemeye devam ettiğini bildirdi. Küresel piyasalardaki zayıflık, yeni ihracat siparişlerinin toplam yeni siparişlerden daha yüksek bir oranda yavaşlamasına yol açtı.

Dostlar, daha önce de belirttiğim gibi bunlar Emin’in takip ettiği ürünlerin ve piyasaların durumu. Ne piyasa analizi ne de sizlere nasıl hareket etmeniz gerektiği yönünde bir tavsiye. Herkesin öncelikleri, gözlemleri ve risk tercihleri farklıdır. Alım alışkanlıklarınıza ve alım yaptığınız yerlere göre sizin değerlendirmeleriniz çok daha farklı olabilir. Bakalım önümüzdeki aylarda ne gibi gelişmeler yaşayacağız.

Bu raporda düşen değerler kırmızı ile, yükselen değerler yeşil ile belirtilmiştir.

Sağlıklı kalın, mutlu kalın…